Veiligheidsalliantie regio Rotterdam (VAR): Rolmodellen binnen Jeugd en Veiligheidsbeleid Workshop Voorjaarscarrousel (3 maart 2016) Jan Dirk de Jong (criminoloog) Lector Aanpak Jeugdcriminaliteit, Hogeschool Leiden Docent, Erasmus Universiteit Rotterdam

Rolmodellen?  Waarom zijn rolmodellen nodig? ‘Perspectief bieden’ ‘Verbinden’  Verkenning van het begrip rolmodellen en praktische toepassingen  Meerwaarde en toegevoegde waarde al overtuigend genoeg?  Vraag vanuit de praktijk (ministerie V&J, politie, gemeenten)  Vandaag: - Voortschrijdende inzichten uit empirie: boosheid met liefde - Kansen in ‘Schildwijk’: nadruk op ‘wie werkt’ naast ‘wat werkt’ - Knelpunten in implementatie: 3 vervolgvragen…

Risicojeugd in Nederland nu: Nieuwe veelplegers: - allochtoon (mocro) - verharding (mafia) - status op straat - negatief rolmodel - ook morele paniek?

Tijdig signaleren, betere nazorg en perspectief bieden…  Meer dan grenzen stellen en richting geven… (pushfactor)  Ook intrinsieke motivatie en overtuiging dat je het kan (pullfactor)  Pullfactor groepen: gezien worden, erbij horen en ertoe doen  Versterking door: (relatieve) achterstand, allochtoon en ‘anders’  Systeem zet nog te weinig in op daadwerkelijk perspectief (inclusief)  ‘Passionados’ uitgezonderd: eerst connectie, dan correctie  Straat biedt informeel gezag in lokale netwerken dat wel identificatie oproept, aantrekkelijk is en haalbaar alternatief biedt  Rolmodellen: the ‘ways of the badass’ in a good way? (zelfde hout)

Wat is een rolmodel? Waar vind je ze? “A positive street-oriented role model for youth at risk is an attractive example of a pro-social role in the community that a young person hopes to fulfill after growing up, and who actively inspires and supports him in trying to reach that goal” (o.a. Merton, Turner, Anderson, Katz)

Wat doet een rolmodel? “Hij geeft me boosheid met liefde” (veelpleger, LVB)  Behoefte: van betekenis zijn, ofwel belangrijk zijn voor mensen die zich met jou verbonden voelen en meeleven (inclusie en compassie) - (marginaal) gezien worden (je aanwezigheid wordt erkend) - (marginaal) erbij horen (er mogen zijn; sense of beloning(ness) verder; Baumeister) - (marginaal) van waarde zijn (iets kunnen of hebben wat anderen waarderen) - (marginaal) van betekenis zijn (iemand zijn met wie anderen zich verbonden voelen)  Rolmodel zet daadwerkelijk iets neer waar een ander wat aan heeft  Gezien worden door iemand van betekenis is slechts eerste stap  Boosheid met liefde: doorvoelde belofte van fase van verbondenheid

Wat kun je met rolmodellen?  Meerwaarde: tegenkracht aantrekkingskracht en zwaartekracht  Toegevoegde waarde(n): tijdig signaleren, verbetering nazorg, overdracht vertrouwen naar instellingen, openbare orde verstoring  Blijven steeds overeind in overzoeksgebieden, maar gaan ook onderuit (niet duurzaam effectief: instabiele experimenten)  Toch al interesse vanuit praktijk voor implementatie ‘groepsaanpak’  Mogelijkheid voor ‘actie’-onderzoek: zoeken, vinden en inzetten - Betekenis van rolmodel voortschrijdend inzicht: slechts 1 e stapje - Hoe kan het wel? (kansen) - Waarom lukt het toch (nog) niet? (knelpunten)

Wat ben je zelf voor professional?  Roeping of baan? Wat doe je en waarom doe je het? (over 5 jaar)  Waar loop je tegen aan in jezelf, in je organisatie, in samenwerking?  Je kent ze wel… die professionele pareltjes (passionado’s)  Twee voorbeelden uit het jongerenwerk: Mo, ‘Marietje’ en de dagopvang voor spookjongeren… Rachid en de sport- en spelorganisatie…  Ook voorbeeldfiguren: niet alleen sleutelrol naar jongeren, maar ook rolmodel voor collega’s?  Kun je dat ontwikkelen? En krijg je daar de ruimte voor?

Wat kun je met rolmodellen?  Meerwaarde: tegenkracht aantrekkingskracht en zwaartekracht  Toegevoegde waarde(n): tijdig signaleren, verbetering nazorg, overdracht vertrouwen naar instellingen, openbare orde verstoring  Blijven steeds overeind in overzoeksgebieden, maar gaan ook onderuit (niet duurzaam effectief: instabiele experimenten)  Toch al interesse vanuit praktijk voor implementatie ‘groepsaanpak’  Mogelijkheid voor ‘actie’-onderzoek: zoeken, vinden en inzetten - Betekenis van rolmodel voortschrijdend inzicht: slechts 1 e stapje - Hoe kan het wel? (kansen) - Waarom lukt het toch (nog) niet? (knelpunten)

Voorbeeld van praktijk in Schildwijk Professionele passionados ‘Dubbeltjes’- rolmodellen ‘Kwartjes’- rolmodellen Gemeente (peetvader) OM Politie Ketenpartners Ronde tafel van sleutelfiguren uit Schildwijk Verbindingsofficier (voogd) Coach (tijdelijk) Blauw is ‘boosheid met liefde’

Een indruk van voortgang

Drie ‘dirty little secrets’?  Probleem: Je vindt rolmodellen en passionado’s (altijd)! En dan?  Het evidence-beest en monitorretje bedreigen de proeftuin: verantwoording en gestandaardiseerde methodieken?  Vakmanschap en handelingsverlegenheid: botsende ego’s  R€nd€m€ntsd€nk€n ten aanzien van risicoj€ugd: it’s a busin€ss!  Hoofdvraag: voortdurende zoektocht naar de werking (verbondenheid) meer duurzame resultaten (inzetten zonder kapot maken) en verder komen in coöperatie i.p.v. concurrentie

Foute straten en systeemfouten  Wat is het probleem? (bv. tijdig signaleren) medewenselijkheid als middel en doel (zelfactualisatie? ervan zijn) medewenselijkheid als voorwaarde (organisatiebehoud?)  Verantwoording: kindercontactmomenten (output of outcome)  Handelingsverlegenheid: ‘Marietje’ en angstcultuur  The Busin€ss: goede naam en ‘down for my organization’  Hoe zou je dit soort zaken oplossen?  Hoe kijk jij daar tegenaan?  Wat vraagt verandering van jou, je organisatie en samenwerking?

Goudzoekers  Vind jij gemakkelijk het goud in jezelf? Wat voor advies heb je?  Dekt je leidinggevende jouw aanpak? Pakken je collega’s het op?  Is er een erger probleem dan overlast en jeugdcriminaliteit?  Over 2 jaar is het probleem aanzienlijk minder: Wat is anders gegaan in de samenwerking? Wat is anders geregeld in jouw organisatie? Wat heb jij anders gedaan?