Electronystagmografie (ENG) Werkwijze Orbis Medisch Centrum Door Nathalie Könings en Sandra Hochstenbach tekst

ENG: voor wie? Patiënten met klachten van: (draai)duizeligheid (evt. houdingsafhankelijk) gehoorsverlies oorsuizen Patiënten worden doorverwezen door: KNO-arts Neuroloog

Verschillende oorzaken van duizeligheid: Stoornis in visuele systeem Stoornis in perifeer evenwichtsorgaan Onjuiste informatie uit spieren en gewrichten Stoornis in centrale evenwichtssysteem

Perifeer evenwichtsorgaan Het ENG helpt afwijkingen op te sporen van het vestibulaire systeem dat bestaat uit: Perifeer evenwichtsorgaan (bijv. ziekte van Menière, brughoektumor, neuritis vestibularis, BPPD) Of Centraal evenwichtssysteem (bijv. CVA hersenstam, trauma, tumor)

Wat wordt gemeten? Duizeligheid gaat vaak gepaard met een nystagmus = onwillekeurige oogbeweging met een langzame fase en een snelle fase in tegengestelde richting Nystagmus is zichtbaar Nystagmus is meetbaar: → oogbol heeft electrische potentiaal → bewegen vd oogbol leidt tot potentiaalverandering → bepaling hoeksnelheid vd nystagmus (°/s) R (°) L (°) tijd (s) vrijwilliger?

Voorbereiden patiënt anamnese uitleg onderzoek ontvetten huid rond de ogen aanbrengen disposable Blue Sensor ECG electrodes (Ambu) - electrodeweerstanden <5kOhm minimaal 10 minuten adapteren in donker calibreren

De ENG-registratie omvat: Oculomotore testen Calorische prikkeling labyrinth Draaistoel-onderzoek Dix-Hallpike test ENG

1. Oculomotore testen - Saccadetest - Bliktest - Optokinetische test (OKN) - Volgtest (smooth pursuit) - Spontane test met rekenen, HV, VOR ͏͏

Saccadetest

Saccadetest analyse (normaal)

1. Oculomotore testen - Saccadetest - Bliktest - Optokinetische test (OKN) - Volgtest (smooth pursuit) - Spontane test met rekenen, HV, VOR ͏

Bliktest

Bliktest – met nystagmus

1. Oculomotore testen - Saccadetest - Bliktest - Optokinetische test (OKN) - Volgtest (smooth pursuit) - Spontane test met rekenen, HV, VOR ͏

OKN - normaal

OKN analyse (normaal)

1. Oculomotore testen - Saccadetest - Bliktest - Optokinetische test (OKN) - Volgtest (smooth pursuit) - Spontane test met rekenen, HV, VOR ͏

Volgtest (smooth pursuit)

Volgtest (smooth pursuit) - Analyse

Volgtest – met nystagmus

1. Oculomotore testen - Saccadetest - Bliktest - Optokinetische test (OKN) - Volgtest (smooth pursuit) - Spontane test met rekenen, HV, VOR

Spontane testen - normaal

Spontane nystagmus (congenitaal / perifere stoornis)

Nystagmus na hoofdschudden (VOR)

De ENG-registratie omvat: Oculomotore testen Calorische prikkeling labyrinth Draaistoel-onderzoek Dix-Hallpike test ENG

2. Calorische prikkeling NB: niet mogelijk indien: perforatie trommelvlies buisjes in de oren oorsmeerprop Vooraf inspectie mbv otoscoop! - patient ligt met hoofd in een hoek van 30˚ omhoog - handdoeken over schouder, wateropvangbakje onder oor

Calorische prikkeling - uitvoering 1 Rechter oor 44°C (nystagmus -> rechts) 2 Linker oor 44°C (nystagmus -> links) 3 Linker oor 30°C (nystagmus -> rechts) 4 Rechter oor 30°C (nystagmus -> links) Prikkeling duurt 40 seconden, d.m.v. calorisator. Belangrijk: - uitleg over gevoel van duizeligheid/misselijkheid - patiënt houdt ogen dicht gedurende gehele opname - leid patiënt af dmv rekensommen, meisjesnamen met een A etc.

Resultaten calorisch onderzoek Vestibulaire parese (AD 30°C + AD 44°C) – (AS 30°C + AS 44°C) _________________________________________________________________________________ AD 30°C + AS 30°C + AS 44°C + AD 44°C Richtingspreponderantie (AD 30°C + AS 44°C) – (AS 30°C +AD 44°C) ________________________________________________________________________________

Calorisch onderzoek – Resultaten (normaal)

Calorisch onderzoek – vestibulaire asymmetrie

Calorisch onderzoek – nystagmusrichting preponderantie

De ENG-registratie omvat: Oculomotore testen Calorische prikkeling labyrinth Draaistoel-onderzoek Dix-Hallpike test ENG

3. Draaistoel-onderzoek Ter bevestiging van nystagmusvoorkeursrichting Nystagmus wordt opgewekt door patient rond te laten draaien: - draaisnelheid wordt langzaam opgevoerd tot 120˚/s 3 minuten draaitijd op 120˚/s ogen dicht onaangekondigde stop CW en CCW Voordeel: stimulatie kan plaatsvinden ongeacht conditie oor Nadeel: halfcirkelvormige kanalen worden tegelijkertijd gestimuleerd, eenzijdige stoornis moeilijk aan te tonen

Draaistoel – resultaten (normaal)

De ENG-registratie omvat: Oculomotore testen Calorische prikkeling labyrinth Draaistoel-onderzoek Dix-Hallpike test ENG

4. Dix-Hallpike test Wordt gedaan indien anamnese wijst op BPPD Benigne Positieafhankelijke Paroxysmale Draaiduizeligheid aanvallen van duizeligheid met misselijkheid en braakneiging aanvallen duren hooguit enkele minuten, tussen aanvallen in geen klachten duizeligheid uitlokbaar door plotse hoofdbewegingen en omdraaien in bed

Uitvoering Dix-Hallpike test Benodigdheden: Bed eventueel Frenzl-bril

Visuele beoordeling van spontane nystagmus Door middel van Frenzl-bril = zeer sterke brillenglazen → geen fixatie mogelijk → nystagmus wordt niet onderdrukt

Uitvoering Dix-Hallpike test voor BPPD

Nystagmus bij BPPD (bij Dix-Hallpike test)

Bij positieve Dix-Hallpike test: Behandeling BPPD: uitvoering Epley-manoevre

Voorbeeld patiënt met BPPD

Verslag-formulier met normaalwaardes SACCADETEST To the RIGHT, rechter oog <|waarde|> % (norm 72-128%) To the RIGHT, linker oog <|waarde|> % (norm 72-128%) To the LEFT, rechter oog <|waarde|> % (norm 72-128%) To the LEFT, linker oog <|waarde|> % (norm 72-128%) LATENCY Rechter oog <|waarde|> ms (norm <249 ms) Linker oog <|waarde|> ms (norm <249 ms) BLIKTEST Centraal <|waarde|> º/sec 30 º rechts <|waarde|> º/sec 30 º links <|waarde|> º/sec

OKN Nystagmus preponderance <|waarde|> % naar <||rechts/links|> (norm <10%) MEAN MAXIMUM SCV Naar rechts <|waarde|> º/sec (norm > 23 º/sec) Naar links <|waarde|> º/sec (norm > 23 º/sec) VOLGTEST, 0.2 Hz 16º Gain <|waarde|> % (norm 68-106%) Phase <|waarde|> º (norm -5 - +5º) SPONTANE TESTEN, O.D. Spontaan maximum SCV <|waarde|> º/sec naar <||rechts/links|> Rekenen maximum SCV <|waarde|> º/sec naar <||rechts/links|> Hyperventilatie maximum SCV <|waarde|> º/sec naar <||rechts/links|> Hoofdschudden VOR <||+/-|>

CALORISCH ONDERZOEK Rechts 44º <|waarde|> º/sec (norm 10-52 º/sec) Links 44º <|waarde|> º/sec (norm 10-52 º/sec) Links 30º <|waarde|> º/sec (norm 7-31 º/sec) Rechts 30º <|waarde|> º/sec (norm 7-31 º/sec) Labyrinth asymm. <|waarde|> % ten nadele van <||rechts/links|> (norm <20%) Nyst. preponderance <|waarde|> % naar <||rechts/links|> (norm <20%) DIX-HALLPIKE Hoofd naar rechts: <|vrije tekst|> Hoofd naar links: <|vrije tekst|> DRAAISTOEL ONDERZOEK, 120 º/sec BRAKE CW <|waarde|> º/sec (norm 20-100) CCW <|waarde|> º/sec (norm 20-100) Nyst. preponderance <|waarde|> % naar <||rechts/links|> (norm <25%)