Klinische avond Sport bij kinderen: de ideale prikkel om gezond te groeien Verantwoord sporten als therapie bij obese kinderen Dr. Mathieu Maroy Fysische Geneeskunde & Revalidatie Sportgeneeskunde Stedelijk Ziekenhuis Roeselare 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen1

Obesitas bij kinderen Energiebalans Toenemende prevalentie (>10% schoolgaande jeugd) Slechte voedingsgewoontes Te weinig beweging Genetische aanleg? Leptine-insufficiëntie? Psychologische factoren 1kg vetweefsel = 7000 kcal inname verbruik Energieverbruik van persoon van 100kg ActiviteitKcal/uur Inactief, rusten (in zetel)105 Licht winkelen (warenhuis)210 Wandelen (3km/u)260 Hometrainer (50 watt)315 Stevig wandelen (6km/u)420 Rustig fietsen (16km/u)420 Trappen op- en afgaan470 Hometrainer (100 watt)580 Stevig fietsen (20km/u)630 zwemmen630 Intens joggen (8km/u)840 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen2

Obesitas bij kinderen Combinatie dieet – aërobe training meest effectief !! Uithoudingstraining vergroot het verlies aan vetmassa niet extra WEL  op lange termijn beter behoud van lichaamsgewicht  verhoging compliance aan dieet  verlies visceraal vet : cardiovasculair  Betere Quality of Life, voldoening, goed gevoel  Meer zelfvertrouwen Meer bewegen/ algemeen re-activeren/ minder sedentair/ uithoudingstraining 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen3 inname verbruik

Bewegingstherapie bij obesitas Obesitas bij kinderen ↙ ↓ ↘ biomechanische veranderin ↔ malaluloskeletal ↔ ↘ ↓ ↙ ↓ minder lichaamsbewegi ↔ ↓ ↗ gewichtstoename Obesitas bij kinderen Qbiomechanische veranderingenmalalignmentMusculoskeletale pijn Minder lichaamsbewegingMinder QoL gewichtstoename 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen4

Oefentherapie bij obese kinderen Preventie : nog belangrijker – Extrinsieke factoren Materiaal, omgeving, oefentherapie – Intrinsieke factoren Statiek, houding, groeistatus 2 risicogroepen – Groeifase – Overgewicht 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen5

Extrinsieke risicofactoren Trainingstijd : 1u fysieke activiteit / dag, progressief Type Training – Aërobe training : hartslag 60-80% Musculoskeletaal, cardiovasculair, + effect hersenen Grote spiergroepen, lange duur – Krachttraining geen effect op vetmassa Meer spiermassa, meer uithouding, meer kracht Low load, high repetition; geen maximale load progressief opdrijven Preventie diabetes, CV risico daalt, + effect hersenen Minimum 2d per week Intensiteit : gematigd zelfde effect op vetverlies als intensief 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen6

Intrinsieke risicofactoren Lengtegroei van bot : thv groeikraakbeenschijf Peesaanhechtingen (apophyse) : kraakbenige plaat Kraakbeen apophyse en GKBS: gevoeliger voor stress Snelle botmaturatie, been sneller langer dan pezen/spieren Elastischer bot, dikker periost 2 fragiele zones – Epifyse/fyse – apofyse 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen7

27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen Apofyse pees-bot overgang geen lengtegroei tractieletsels Overbelastingsletsels : – repetitieve microtraumata ‘apofysitis’ Osgood-Schlatter Sinding-Larsen-Johansson Sever’s disease Acute letsels : apofysiolyse (SIAS, SIPS, tuber ischiadicum) R/ (relatieve) rust, ev nsaid, stretching, correctie risicofactoren 8

27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen Epifyse/fyse Acute letsels – Ligamenten : sterk tov. bot – 15% frakturen bij kinderen thv. GKBS – Bot : plastischer, poreuzer groenhoutfracturen – Herstel : ev deformaties Overbelastingsletsels tgv. repetitieve traumata – Stressfractuurtjes subchondraal bot – Subchondrale ischemie – Voor of na sluiten GKBS? 9

Risicofactoren bij obese kinderen Blount disease Gestoorde groei aan mediale zijde proximale groeischijf tibia Gerelateerd aan obesitas, Afro-amerikaanse etniciteit, vroege loper Oorzaak: onbekend / mechanische stress – Door overgewicht : compressie op mediaal GKBS tibia → sluiten Progressieve genua vara Vaak bilateraal Weinig pijn Orthopedie: – Observeren – Bracing – Valgiserende osteotomie 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen10

Risicofactoren bij obese kinderen Slipped capital femoral epiphysiolyse (SCFE) – Mechanisch : Epifyse glijdt posterieur van metafyse – Relatieve insufficiëntie groeischijf tov de schuifkracht lichaamsgewicht – Risicofactor : overgewicht, obesitas, sport, trauma, metabole stoornissen, hormoonstoornissen – Jongens 2-3x meisjes – 12-15j, vroeger bij toenemend gewicht – Evolutie : chronisch, acuut (op chronisch) – Vaak bilateraal – Symptomen : vage lies/kniepijn, manken 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen11

Risicofactoren bij obese kinderen Slipped capital femoral epiphysiolyse (SCFE) – KO : » verkort been, exorotatie, beperkte endo, abductie » Drehman test : exo bij flexie heup – RX : » Klassieke RX, Lauenstein opname – Behandeling : » DOEL : verder afglijden epiphyse vermijden tot GKBS sluit stabiliseren van de heup SNELLE DIAGNOSE » In situ pinning met/zonder repositie – Complicaties » Onbehendeld : vroege artrose » Behandeld : Avasculaire necrose, Chondrolyse 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen12

Intrinsieke risicofactoren bij obese kinderen Lage rugpijn – Mechanische lage rugpijn : gebrek aan musculaire stabiliteit – Spondylolysis : (meestal) bilaterale onderbreking pars interarticularis Stressfractuur Meestal L5 Congenitaal zwakke isthmus?? Tgv. Repetitieve hyperextensie wervelzuil Voorbeschikkend : – hyperlordose – verkorte hamstrings 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen13

Take home messages Oefentherapie bij obese kinderen – Progressieve opbouw – Combinatie dieetadvies, gedragstherapie – In 2 e tijd favoriete sport te kiezen – Amusement = Motivatie – Preventie !! – Regelmatig oefenen (1 u/d) – Matige intensiteit, langere duur 27/09/2012Klinische avond : Sport bij kinderen14