H & S Consult Jo Hermanns Kansen in de vroeg- en voorschoolse opvoeding

H & S Consult Het enthousiasme over de voor-en vroegschoolse educatie lijkt omgekeerd evenredig met het effect daarvan…….

H & S Consult Hoe kom ik daarbij?

H & S Consult Tavecchio, L., & Oostdam, R. (2013). Niet elk kind is ontvankelijk voor vroegtijdige stimuleringsprogramma's. De invloed van onderliggende factoren van schoolrijpheid in relatie tot de voor- en vroegschoolse educatie. Pedagogiek. Forum voor Opvoeding, Onderwijs en Vorming, 33(1),

H & S Consult Agenda 1.Het belang van de eerste levensjaren 2.Wat hebben jonge kinderen nodig? 3.Wat hebben we tot nu toe voor elkaar gekregen? 4.Wat kan beter?

H & S Consult 1.Het belang van de eerste levensjaren

H & S Consult De feiten Onderzoek laat zien dat de ontwikkeling in het latere leven vaak een doorgetrokken lijn is van iets dat vroeg in het leven begonnen is Op cognitief, emotioneel, gedragsmatig en sociaal gebied Zowel in positieve zin als negatieve zin

H & S Consult Verklarende principes: Intern werkmodel Risicocumulatie Pedagogische ontregeling

H & S Consult

Sameroff, A., Seifer, R., Baldwin, A., & Baldwin, C. (1993). Stability of intelligence from preschool to adolescence: the influence of social and family risk factors. Child Development, 64,

H & S Consult Pedagogische ontregeling is het sleutelbegrip

H & S Consult Risicocumulatie en kindermishandeling

H & S Consult Door gezinnen zelf ervaren ontregeling en kindermishandeling ‘Deze manier van het vroegtijdig onderkennen van problemen bij het opvoeden en opgroeien is onverwacht betrouwbaar en valide. Dat blijkt onder andere uit de bevinding dat in een follow-up studie bij 1850 kinderen na 1½ jaar, de SPARK-score uitgedrukt in hoog, verhoogd of laag risico, een goede voorspeller bleek van latere meldingen bij de Advies- en Meldpunten Kindermishandeling en het Bureau Jeugdzorg (Staal et al., 2013a). In de kleine groep van nog geen 400 kinderen met een verhoogd of hoog risico werden 27 meldingen gedaan (15%) en in de grote groep van ruim 1300 kinderen met een lage risicotaxatie werden 10 meldingen aangetroffen (0,7%).’ Staal, I., Hermanns, J., Schrijvers, A., & Stel, H. v. (2013). Risk assessment of parents’ concerns at 18 months in preventive child health care predicted child abuse and neglect. Child Abuse & Neglect, 28,

H & S Consult Dit oplossen door te gaan uitleggen hoe ‘wij’ het doen, zal niet helpen Zie ‘operatie badeend’

H & S Consult 2. Wat hebben jonge kinderen nodig?

1.Een sensitieve, responsieve en stimulerende thuissituatie 2.Een sensitief, responsief en stimulerend tweede opvoedmilieu 3.Tijdige signalering van problemen 4.Het voorkomen van segregatie

H & S Consult Wat hebben we tot nu toe voor elkaar gekregen? De Nederlandse gezinsopvoeding is in doorsnee goed en wordt steeds beter (UNICEF) Voor gezinnen met risicocumulatie: de thuissituatie blijft in het VVE-beleid grotendeels buiten schot (als we de gezinnen al bereiken). Opvoedingsondersteuning ontwikkelt zich pas de laatste jaren en grotendeels los van het VVE- beleid

H & S Consult Problemen worden in het algemeen tijdig gesignaleerd Maar de oplossing is niet altijd adequaat Problemen worden ‘geëxporteerd’ Er is sprake van een overmatig gebruik van zorg en speciaal onderwijs 1 op de 7 kinderen heeft een indicatie voor iets speciaals

H & S Consult Segregatie van jongs af aan lijkt een belangrijk neveneffect van de zorg- en onderwijsstructuur Voor ieder probleem een voorziening, structuur, project, instelling, school

H & S Consult En het voorbereiden op school? In doorsnee lukt dat steeds beter. In het basisonderwijs worden de verschillen in prestatie van kinderen steeds kleiner. Het gemiddelde niveau stijgt (Eindtoets basisonderwijs groep 4 en 8) Komt dat door het VVE-beleid? Onwaarschijnlijk, zie eerder onderzoek Sinds de compensatieprogramma’s van de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn we niet erg opgeschoten in het vinden van de goede aanpak

H & S Consult Wat kunnen we beter doen? 1.Anders denken 2.Een community-based aanpak van de vroeg- en voorschoolse periode 3.Meedoen leer je door mee te doen

H & S Consult Anders denken Leren is ontdekken, je ontwikkelen. Een intern werkmodel waarin jijzelf de moeite waard bent, volwassenen interessant zijn en iets te bieden hebben is de kern. Emotie en gedrag zijn voor schoolsucces even belangrijk als cognitie Mechanistisch denken is ineffectief. Je kunt niet iets in een kind stoppen. Bijvoorbeeld: taal ontwikkel je, die leer je niet. Gevaarlijk woordgebruik: bijspijkeren, extra aanbod, achterstand

H & S Consult 2. Een community-based aanpak van de vroeg- en voorschoolse periode Goed voorbeeld: de ontwikkeling van Head Start in de VS van compensatieprogramma naar: ‘Een wijkgeoriënteerde succesvolle integratie van welzijnswerk, opvoedingsondersteuning, kinderopvang, onderwijs en jeugdzorg.’

H & S Consult Goede programma’s (er zijn er 11 onderzocht) hebben langdurige en substantiële effecten op schoolsucces, gedragsproblemen, maatschappelijke participatie (werk), criminaliteit en gezinsfunctioneren. Opvallend: schoolse prestaties stijgen niet altijd. Manning, M., Homel, R., & Smith, C. (2010). A meta-analysis of the effects of early developmental prevention program in at risk populations on non-health outcomes in adolescence. Children and Youth Services Review, 32,

H & S Consult Programma-eigenschappen (n = 11)Aantal% van alle programma’s Aantal programma’s met een component huisbezoek (HB) (ouders thuis bezoeken, inclusief kindergeneeskundige/verpleegkundige follow- up) 654,5 Aantal programma’s met een component oudertraining/opvoedings- en/of oudervoorlichtingscomponent (OV) (bijv. groepssessies alleen voor ouders zoals opvoedcursus of individuele oudertraining) 19,1 Aantal programma’s met een voorschools programma-onderdeel (SVP) (met name leerkrachten en hulpverleners die educatieve strategieën gebruiken) 763,6 Aantal programma’s met een component gezins-/ouderondersteuning en voorlichting, begeleiding, coördinatie van hulpverlening en verwijzing naar andere instellingen (GOH) (bijv. gezondheidszorg en andere welzijnsdiensten) 545,5 Aantal programma’s met een component ontwikkelingsgerichte kinderopvang (OKOV) 436,4 1-2 programmacomponenten836,4 3 of meer programmacomponenten327,3 Duur interventie < 1 jaar19,1 Duur interventie > 1 jaar en < 3 jaar65,5 Duur interventie > 3 jaar436,4 < 300 sessies327,3 > 300 sessies < ,3 > 500 sessies545,5 voortgezette interventie436,4

H & S Consult De grote stelselherzieningen zoals passend onderwijs en de stelselherziening jeugdzorg bieden kansen om het onderwijsachterstanden- beleid op een nieuwe, moderne leest te schoeien: met ouders als partners, wijkgericht, gezinsgericht, geïntegreerd en gericht op de hele ontwikkeling van het kind Leren meedoen door mee te doen Gemeenten: grijp die kans

H & S Consult In één zin: Opvoeding en educatie kunnen niet zonder elkaar.