Urgenties in de Oogheelkunde

Urgenties Het rode oog Plotse visusdaling Scotomen, metamorfopsia, myodesopsia

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Roodheid van de ANNEXEN Oogleden Hordeolum / Chalazion Blepharitis Lacrimaal Systeem Dacryocystitis Acute Infectieuze Dacryoadenitis Orbita Preseptale cellulitis Orbitale cellulitis

Oogleden Hordeolum / Chalazion Hordeolum: acute infectie Meibomius klier (intern) of Zeiss/Moll klier (extern) Chalazion: chronische infectie en inflammatie van Meibomius klier

Differentiële diagnose ! Molluscum contagiosum

Differentiële diagnose ! Dacryoadenitis: ontsteking van de traanklier

Behandeling Hordeolum: - warme compressen - evt antibiotica zalf - evt incisie en curettage Chalazion: - incisie en curettage

Oogleden Blepharitis Chronische roodheid ooglidrand vergezeld van korstjes tussen wimpers Dysfunctie Meibomiuskliertjes: slechte traanfilm Stafylococcen of seborrhoea; soms refractie-anomalie Behandeling: reinigen oogleden; bij acute ontsteking AB-zalf

Oogleden Blepharitis: differentiële diagnose! Blepharitis Phtiriasis palpebrae

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Roodheid van de ANNEXEN Oogleden Hordeolum / Chalazion Blepharitis Lacrimaal Systeem Dacryocystitis Acute Infectieuze Dacryoadenitis Orbita Preseptale cellulitis Orbitale cellulitis

Lacrimaal Systeem Dacryocystitis Infectie thv de traanzak Treedt op bij patiënten met obstructie van ductus nasolacrimalis

Lacrimaal Systeem Dacryocystitis Presenteert met: Pijn, roodheid en zwelling ter hoogte van de nasale zijde van het onderste ooglid (boven de traanzak) Tranenvloed Uit het punctum lacrimalis komt etter +/- koorts

Lacrimaal Systeem Dacryocystitis Belangrijk: Andere pathologie in de NKO-regio opzoeken (CAVE:sinusitis) Kweekje maken

Lacrimaal Systeem Dacryocystitis: behandeling Topische AB druppels (liefst geen associatie!) Warme compressen Pijnmedicatie Eventueel drainage van het abces Amoxicilline/Clavulaanzuur: PO of IV Na afkoeling van het proces: Dacryocystorhinostomie om de doorgang naar de neus te herstellen (endoscopisch)

Lacrimaal Systeem Dacryocystitis: behandeling milde vormen: bicanaliculaire intubatie na sondage

Lacrimaal Systeem Acute Infectieuze Dacryoadenitis Infectie van de traanklier Typisch kinderen en jonge volwassenen Presenteert met pijn, roodheid en zwelling ter hoogte van het buitenste 1/3 van het bovenste ooglid Pre-auriculaire klieren

Lacrimaal Systeem Acute Infectieuze Dacryoadenitis Ethiologie: Bacterieel: Staph. aureus Streptococci Gonococci Viraal: Influenza Mononucleosis inf. Herpes Zoster

Lacrimaal Systeem Acute Infectieuze Dacryoadenitis Differentiaal diagnose: Cellulitis Hordeolum/Chalazion Tumoren & pseudotumor van de traanklier R/ AB PO of IV Verwijzen

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Orbita Preseptale cellulitis Diffuus oedeem en roodheid van de oogleden Milde koorts < 5j : Haemophilus Influenzae > 5j : Staph. Aureus Streptococci Vaak lokale intredepoort R/ Systemische AB Belangrijk: normale visus normale pupillen normale motiliteit geen proptosis

Orbita Orbitale cellulitis Presenteert met: Motiliteitsbeperkingen => diplopie (hoofd)pijn Proptosis Visusdaling Afferent pupildefect Koorts +++

Orbita Orbitale cellulitis = visusbedreigende en zelfs bevensbedreigende inflammatie van de inhoud van de orbita Ethiologie: vaak paranasale sinusitis

Orbita Orbitale cellulitis R/ Hospitalisatie (risico op meningitis, sinus cavernosus trombose) Hemokultuur CT-scan IV AB Drainage van het abces

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Conjunctiva Subconjunctivale bloeding = bloed onder de conjunctiva Spontaan = sectorieel Traumatisch = vaak totaal R/ nihil : resorbeert in +/- 3w Traumatisch : ander letsel uitsluiten (intra oculair corpus alienum) Spontaan : Valsalva, hoesten, snuiten, obstipatie Bij frequente recidieven : AHT ? Oculaire hypertensie ? Stollingsfactoren ?

Conjunctiva Bacteriële conjunctivitis Presenteert met : Purulente secreties Conjunctivale follikels Wimpers in penseeltjes Kiemen : Staph. Aureus Strept. Pneumoniae Haemophilus Influenzae (kinderen) R/ AB druppels : breedspectrum (tobramycine …), meestal 4 maal daags 1 druppel/1 week Liefst geen associaties ! daarna eventueel volgens ABgram

Conjunctiva Bacteriële conjunctivitis Zeer acute purulente conjunctivitis: gonococcen ?

Conjunctiva Bacteriële conjunctivitis Neonaten: Chlamydia

Bacteriële conjunctivitis Verantwoordelijke kiemen Normale populatie Contactlensdragers Gram + 63% 27 % Staph. Aureus 49% 10% Strept. Pneumo. 12% 13% Strepto. faecalis 1,5% 3% Gram - 34% 73% Branhamella catarrhalis 8% Moxarella / Acinetobacter Enterobacter 3,3% Haemophilus Influenzae Pseudomonas 20% Andere Gram- (Klebsiella, Serratia, etc…) 30% Verschillende

Conjunctiva Virale conjunctivitis : meest frequent meestal ADENOVIRAAL

Conjunctiva Virale conjunctivitis : ADENOVIRAAL Begint aan 1 oog en wordt na een aantal dagen bilateraal Vaak recente infectie van de bovenste luchtwegen Verergert 4 à 7 dagen en duurt vaak 3 à 4 weken Uitermate BESMETTELIJK (10 dagen) epidemieën !

Conjunctiva Virale conjunctivitis : ADENOVIRAAL Waterig secreet Rode gezwollen oogleden Follikels op de tarsale conjunctiva onderaan > bovenaan Kleine subconjunctivale bloedinkjes Palpeerbare preauriculaire klieren

Conjunctiva Virale conjunctivitis : ADENOVIRAAL Kunsttranen 6 à 8 x/d NSAID-collyrium 4 x/d AB druppels alleen in geval van surinfectie ! Cortisone vermijden: afhankelijkheid ! na een aantal dagen of weken verschijnen zeer dikwijls subepitheliale cornea infiltraten, die de visus beïnvloeden

Conjunctiva Virale conjunctivitis : ADENOVIRAAL Behandeling infiltraten indien visusdaling: cortisone-collyrium.

Conjunctiva Allergische conjunctivitis Presenteert met: Jeuk +++ Dikke witte draderige secreties Conjunctivale papillen meer onder het bovenste ooglid dan onderaan Vaak seizoensgebonden Contactallergie nagaan (contactlenzen, huishoud- producten, nagellak …)

Conjunctiva Allergische conjunctivitis Behandeling: « Hooikoorts » Natriumcromoglicaat druppels (zelfs preventief op te starten) Kunsttranen Topisch steroïd na controle van de cornea Contactallergie NSAID en kunsttranen bij milde vormen Topische steroïden en eventueel anti-allergicum per os

Conjunctiva Allergische conjunctivitis Contactlensdragers : Conjunctivitis met reuze papillen Reactie op de contactlenzen of contactlensproducten

Conjunctiva Pingueculum Geelwit lichtverheven conjunctivaal letsel in de interpalpebrale fissuur ter hoogte van de limbus Gaat niet over de cornea Meestal asymptomatisch Bij irritatie of roodheid : kunsttranen

Conjunctiva Pterygium Fibrovasculaire streng die vanuit de interpalpebrale conjunctiva over de cornea groeit Meestal asymptomatisch Moet verwijderd worden wanneer de visuele as in het gedrang komt (recidief!) CAVE : zonlicht chronische irritatie

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Sclera Episcleritis Sectoriële roodheid met gezwollen en kronkelige episclerale vaten Milde pijn Normale visus Meestal idiopatisch, zeldzaam collageenaandoeningen, jicht R/ Kunsttranen Topisch NSAID (max. 10d) Bij freq. recidieven: topisch corticosteroïd Grootste probleem: patiënt geruststellen, zelfs bij frequent recidiveren !

Sclera Scleritis Sectoriële of diffuse roodheid, noduli Uitgesproken pijn Inflammatie van sclerale, episclerale en conjunctivale vaten Blauwachtige schijn Kan necrotiserend zijn (perforatie!) 50% : systemische pathologie : bindweefselaandoeningen, syphilis, jicht, tbc, sarcoïdosis,… R/ : behandeling van de onderliggende oorzaak Topische corticosteroïden en nrgl ethiologie algemeen corticotherapie

HET RODE OOG Roodheid van de ADNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Cornea Fluoresceïne kleurt defecten in het epitheel van cornea en conjunctiva Gebruik een blauw lichtje om beter te visualiseren

Cornea UV - keratitis = « lasogen » - zonnebank Geeft milde tot ernstige oogpijn, vreemd-voorwerp-gevoel, tranenvloed, fotofobie De symptomen verergeren 6 tot 12u na blootstelling Steeds bilateraal Ethiologie : lassen zonder beschermbril, zonnebank, elektrische ontladingen Draai de oogleden om op zoek naar een vreemd voorwerp R/ Oogzalf elke 3u Pijnstiller PO Rusten met beide ogen dicht Moet binnen de 48u genezen zijn VEILIGHEIDSBRIL !

Hoe klap ik een ooglid om ?                                                                                                                  Hoe klap ik een ooglid om ? Laat patiënt naar beneden kijken Trek de wimpers van het bovenste ooglid naar beneden Plaats de duim van je andere hand ter hoogte van de bovenrand van de tarsus Klap om

Cornea 2. Chemische keratitis Geeft ernstige oogpijn, vreemd-voorwerp-gevoel, tranenvloed, fotofobie Ethiologie : zuren, basen, ongebluste kalk Overvloedig spoelen: onmiddellijk oog onder stromend water (kraan bvb), ook spoelen onder bovenste ooglid! En dit gedurende minstens 20 minuten vooraleer door te sturen naar oogarts. Draai de oogleden om op zoek naar stukjes kalk of vreemd voorwerp Hospitalisatie voor continue follow-up teneinde necrose conjunctiva en/of cornea op te sporen. Cortisone- en Vit C- collyria om de 10 minuten afwisselend Cave: oogperforatie, inflammatie met mogelijk verlies van oog. VEILIGHEIDSBRIL !

Cornea Cornea erosie Pijn, fotofobie, tranenvloed Voorgeschiedenis : vinger in het oog, tak van kerstboom,… Kleurt aan met fluoresceïne Draai de oogleden om op zoek naar een vreemd voorwerp

Cornea Cornea erosie R/ : AB zalf NSAID druppels 4x/d Pijnstiller PO Drukverband eventueel CAVE : contactlensgebruiker : doorverwijzen ! atypische kiemen

Cornea Cornea erosie

Cornea Corpus alienum op de cornea Plots vreemd-voorwerp-gevoel, pijn, fotofobie, visusdaling (treedt soms 2-3 d na initieel trauma op !!) Anamnese ! Steeds navragen of de patiënt niet met metaal op metaal heeft gehamerd. Als ja : risico op intraoculair CA

Cornea Corpus alienum op de cornea Verwijderen : Goed visualiseren Verdoven (Unicaïne) Naaldje of wattenstaafje CAVE : Nooit verdoven als je niets ziet zitten Er mag geen roest overblijven Hout zie je zelden macroscopisch zitten R/ : AB zalf of zalf-verband gedurende 24 à 48 u, controle na 24u ter uitsluiting van intra-oculaire infectie, veiligheidsbril !

Cornea Herpetische keratitis NOOIT TOPISCH CORTICO’S Unilateraal rood oog, pijnloos, fotofobie, tranenvloed, visusdaling, soms koortsblaasjes Typisch dendrietvormig Corneasensibiliteit is verminderd R/ : Virgan of Zovirax oogzalf 5x/d (max 2 weken!) Topisch AB eventueel Kunsttranen NOOIT TOPISCH CORTICO’S

Cornea Cornea ulcus Milde tot ernstige pijn, fotofobie, visusdaling, etter Focale witte opaciteit in het corneale stroma Corneasensibiliteit Kweekje ! CAVE: contactlensdragers !!

Cornea Cornea ulcus Hypopyon = etter in de voorkamer R/ fortified topische AB elk uur CAVE : Pseudomonas bij contactlensdragers Littekenvorming ! Corneatransplantatie

HET RODE OOG Roodheid van de ANNEXEN Roodheid van de OOGBOL Oogleden Lacrimaal systeem Orbita Roodheid van de OOGBOL Conjunctiva Sclera Cornea Voorkamer

Voorkamer Uveïtis anterior Milde tot ernstige pijn, fotofobie +++, visusdaling Macroscopisch weinig te zien Soms pupilvervorming door posterieure synechieën Cellen in de voorkamer Op punt stelling-ethiologie: HLA B27, Reiter’s syndroom,…

Voorkamer Endoftalmitis Postoperatief (cataract) of na een trauma Plotse snelle visusdaling, roodheid en uitgesproken pijn Hyperemie van de conjunctivale en episclerale vaten, hypopyon Dringend verwijzen ! Fortified AB druppels en eventueel intravitreale AB

Voorkamer Hyphaema Stomp trauma (tennisbal, vuistslag,…) Steeds perforatie van de oogbol uitsluiten Geeft aanleiding tot oogdrukstijging Bij kinderen : soms « spontaan » : denk aan kindermishandeling, leukemie, retinoblastoma Doorverwijzen R/ Rust in zittende houding, geen lectuur, wel TV Drukverlagende therapie Atropine Collyre 1% Eventueel Exacyl Eventueel pijnstillers (geen aspirine!) CAVE: recidief bloeding 5de dag !

Voorkamer Acuut sluiten van nauwhoekglaucoma Pijn ++, nausea ++, braken Visusdaling, halo’s rond de lampen Gefixeerde pupil meestal in semi-mydriase Ondiepe voorkamer R/ Miotica + oogdruk-verlagende systemische en lokale therapie (dorzolamide) Na de acute aanval zodra cornea helder iridectomie (laser of heelkd) Preventieve iridectomie (laser) ander oog !

Voorkamer Acuut sluiten van nauwhoekglaucoma

NIET ELK ROOD OOG IS EEN CONJUNCTIVITIS ! Uveïtis Acuut Glaucoma Cornea erosie Secretie +++ geen weinig of geen Fotofobie weinig Pijn matig tot uitgesproken Visus Normaal verminderd wisselend Pupil normaal normaal of vervormd gefixeerde mydriase

VARIA : ZONA OFTALMICA R/ : Acyclovir 800mg 5x/d                                                                                                                          VARIA : ZONA OFTALMICA R/ : Acyclovir 800mg 5x/d Onmiddellijk doorverwijzen voor evaluatie van de cornea en het voorste oogsegment: keratitis en/of uveïtis mogelijk

Urgenties Het rode oog Plotse visusdaling Scotomen, metamorfopsia, myodesopsia

Embolie a. centralis retinae, volledig of partieel                                                                                                                          PLOTSE VISUSDALING Embolie a. centralis retinae, volledig of partieel Plotse volledige of gedeeltelijke amaurose Onmiddellijk doorsturen Fluo-angiografie Zeer gereserveerde prognose Cardio-vasculaire op puntstelling

Thrombose vena centralis retinae, partieel of volledig                                                                                                                          PLOTSE VISUSDALING Thrombose vena centralis retinae, partieel of volledig Onmiddellijk doorsturen Fluo-angiografie Neovasculair glaucoom Panlaserfotocoagulatie Cardio-vasculaire op puntstelling

                                                                                                                         PLOTSE VISUSDALING

Netvliesloslating, vnl als macula ook opgeheven is                                                                                                                          PLOTSE VISUSDALING Netvliesloslating, vnl als macula ook opgeheven is Meestal voorafgegaan door lichtflitsen Doorsturen Chirurgie Prognose afhankelijk van uitgebreidheid en duur van loslating

Urgenties Het rode oog Plotse visusdaling Scotomen, metamorfopsia, myodesopsia

Scotomen, myodesopsia, metamorfopsia                                                                                                                          Scotomen, myodesopsia, metamorfopsia Scotomen Meestal glasvochtfloaters Soms glasvochtbloeding = zien van zwarte sneeuw (diabetes,...) Soms vergezeld van bliksemschichten = myodesopsia = glasvochttractie op netvlies. Dreigende netvliesscheur ! Doorsturen binnen 48 h Scheur behandelen met laser

Scotomen, myodesopsia, metamorfopsia                                                                                                                          Scotomen, myodesopsia, metamorfopsia Metamorfopsia Vervorming van beelden in het centraal gezichtsveld Maculopathie, leeftijdsgebonden Neovasculair membraan ? Doorsturen voor diagnose en eventuele behandeling

TAKE HOME Niet elk rood oog is een conjunctivitis Contactlensdragers zijn verdachte patiënten Corticodruppels camoufleren en kunnen rampen veroorzaken zonder monitoring van de cornea NSAID collyria maximum 2 maand voorschrijven

TAKE HOME 5. Geef nooit een anestheticum mee naar huis !

TAKE HOME 6. Plotse visusvermindering of plotse amaurose: onmiddellijk doorsturen: DD embolie, thrombose, anterieure ischemische optische neuropathie (Horton), maculaire neovascularisatie … 7. Scotomen, myodesopsia, metamorfopsia: doorsturen binnen de 48 h: dreigende netvliesscheur en/of – loslating, dreigende exsudatieve leeftijdsgebonden maculopathie

Dank u

Vragen?