Symposium HKU Onderzoek in kunsteducatie 2013 Lectoraat Kunsteducatie Karin Hoogeveen

Een schilderij op zijn kop bekijken Opvattingen van kunstvakdocenten over het stimuleren van creativiteit

Praktijkgericht onderzoek Vraag van cultuurprofielscholen ‘Leveren wij creatievere leerlingen af door de extra aandacht voor kunst en cultuur op school?’

Onderzoeksdoel Inzicht verkrijgen in de wijze waarop scholen (= docenten, leerlingen, de leeromgeving) de creativiteit van leerlingen kunnen bevorderen.

Operationalisering Wat verstaan docenten onder creativiteit, creatief denken en hoe denken zij dit in het onderwijs te kunnen bevorderen?

Onderzoeksopzet Literatuurstudie Gesprekken op cultuurprofielscholen Beleidsstukken cultuurprofielscholen Interviews 13 kunstvakdocenten voortgezet onderwijs Interviews 13 docenten/lectoren HKU

Creatief persoon Nieuwsgierig Gemotiveerd Veel ideeën Doorzettingsvermogen Probleemoplossend Flexibel Ambitie Origineel Reflectief vermogen Zelfinzicht

Citaten interviews ‘Creatievelingen zijn echte harde werkers, gedisciplineerd, ze hebben de ambitie om iets nieuws te maken. Die ambitie nemen ze mee, die hebben ze al. Ze gaan er echt voor, dat is lastig aan te leren. Het is geen trucje.’ ‘Creatieve studenten blijven doorgaan, hebben een vastberadenheid, zij zijn flexibel in het schuiven met randvoorwaarden.’

Iedereen is even creatief

Helemaal mee oneensHelemaal mee eens Iedereen is even creatief 7320

Ideeën van anderen gebruiken is niet creatief

Helemaal mee oneensHelemaal mee eens Ideeën van anderen gebruiken is niet creatief 11100

Creatief persoon Iedereen bezit creatief potentieel, maar niet iedereen ontwikkelt het. Om creatief te zijn, hoef je niet slim te zijn. Motivatie, gedrevenheid en doorzettingsvermogen zijn belangrijk. Nieuwsgierigheid is belangrijk volgens HKU-docenten. Originaliteit en eigenheid zijn belangrijk volgens VO- docenten. Creatief denken: zijwaartse gedachtensprongen maken, dingen aan elkaar verbinden die eigenlijk niet bij elkaar horen.

Is creativiteit te ontwikkelen?

Didactiek die creativiteit bevordert Literatuur De eisen van de opdracht en de competenties van de leerling/student zijn in evenwicht; Duidelijke doelen; Volledige concentratie; Onmiddellijke feedback; Geen zorgen hebben dat het mis kan gaan; Beschikbare tijd is afgestemd op doelen.

Rol van de docent Literatuur Persoonlijke stijl, afwijken van normale lessen; Open staan voor discussie; Kaders aangeven; Een gepassioneerde docent; Aanmoedigen/stimuleren/zelfvertrouwen geven; Tijd speelt grote rol, zowel positief als negatief.

atch?v=VPbjSnZnWP0

Rol van de docent Interviews Aard van de opdrachten Vrijheid bieden Kaders geven (in tijd en middelen) Feedback ‘Modeling’

Een creatief product moet mij als docent verrassen

Een creatief product moet mij als docent verrassen Helemaal mee oneensHelemaal mee eens Een creatief product moet mij als docent verrassen 4251

Feedback geven Voortgezet onderwijs Voortgangsgesprekken Laten reflecteren op eigen werk en dat van medeleerlingen Stimuleren om verder te zoeken, niet tevreden zijn met eerste optie Kunstonderwijs Inzicht geven in proces Laten reflecteren Stellen van vragen Open gesprekken voeren

Voorbeelden geven Voortgezet onderwijs Nee, want dan gaan leerlingen kopieren Ja, want leerlingen kunnen daardoor inspiratie opdoen Kunstonderwijs Ja, als docent moet je studenten laten weten wat de ontwikkelingen zijn in het beroepsveld.

Fysieke en sociale leeromgeving Veel materialen Veel inspiratie Kaders Vrijheid Veiligheid Veel ruimte ‘Je moet alles zien en voelen om geïnspireerd te raken. Het maakt dat je zin krijgt om aan de slag te gaan.’

‘Creativiteit is niet iets magisch, het is niet individueel, autonoom, geniaal, het komt niet zomaar uit jezelf en uit het niets, dat idee moeten studenten loslaten. De kunstenaar gaat niet vooraf aan de kunsten, dat klopt niet, sommige studenten kunnen dat niet deconditioneren.’ Meer informatie?