Vrouw & chauffeur van beroep kwalitatief marktonderzoek In opdracht van.

Presentatie over: "Vrouw & chauffeur van beroep kwalitatief marktonderzoek In opdracht van."— Transcript van de presentatie:

1 vrouw & chauffeur van beroep kwalitatief marktonderzoek In opdracht van

2 2 achtergrond & onderzoeksvragen De Lijn heeft, in vergelijking met andere vervoersmaatschappijen, reeds een groot aantal vrouwen in dienst als chauffeur (ca 15%), doch wenst zij dit aantal alsnog te verhogen en stelt zich vragen omtrent het ‘hoe’. Primaire onderzoeksdoelstelling is inzicht te verkrijgen in de pro’s en contra’s van het beroep als chauffeur bij De Lijn en dit in het bijzonder voor vrouwen om hieruit een doelgerichte wervingscampagne te kunnen deriveren. Centrale onderzoeksvragen: –Perceptie van De Lijn –De Lijn als werkgever –Beroep van chauffeur bij De Lijn: algemene perceptie en de uitoefening van het beroep als vrouw –Voorgestelde wervingstrategieën

3 3 methodologie en sample Gezien de aard van de onderzoeksvragen werd geopteerd voor kwalitatief onderzoek en dit in de vorm van groepsdiscussies. Alle groepen bestonden uitsluitend uit vrouwen Geen van de groepen werden geselecteerd op basis van leeftijd of sociaal profiel Volgende groepen kwamen aan bod: –Groep 1: Deelnemers zijn allen vrouwen die chauffeur zijn bij De Lijn uit de verschillende provincies van Vlaanderen –Groep 2: Deelnemers zijn allen vrouwen die bij De Lijn Oost-Vlaanderen op de wachtlijst staan om deel te nemen aan de proeven voor chauffeur –Groep 3: Deelnemers zijn allen vrouwen uit de wervingsreserve van de lijn en via VDAB –Groep 4: Deelnemers zijn allen vrouwen die bij VDAB een opleiding willen volgen of hebben gevolgd om rijbewijs C of D te behalen

4 4 Preliminaire opmerking omtrent de onderzoeksresultaten Gezien de beperkte opkomst in drie van de vier onderzochte groepen is het noch zinvol noch deontologisch verantwoord de onderzoeksresultaten op te delen per groep. Significante verschillen die in de respectievelijke groepen ter sprake kwamen zullen echter doorheen deze presentatie wel aangehaald en gespecifieerd worden.

5 ONDERZOEKSRESULTATEN

6 6 De Lijn: algemene perceptie In tegenstelling tot de gangbare attitude tov grote bedrijven in het algemeen en autonome overheidsbedrijven in het bijzonder (log, ‘immobiel’, ouderwets, traag, onpersoonlijk...) wordt De Lijn als bedrijf an sich door alle groepen gepercipieerd als –Dynamisch –Modern –Vooruitstrevend –Georganiseerd –Betrouwbaar –Standvastig –Vloeiend

7 7 De Lijn: algemene perceptie Het imago van De Lijn wordt eveneens algemeen positief beoordeeld en bij projectieve oefeningen kwamen volgende adjectieven aan bod: –Warm, –Menselijk –Sociaal –Behulpzaam –Jong van geest, –Klantgericht –Vriendelijk –Etc. Geen van de respondenten waren frequente gebruikers van De Lijn ergo vloeien deze bevindingen voort uit algemene ervaringen en zuivere perceptie (De Lijn in het straatbeeld)

8 8 De Lijn: als werkgever In navolging van algemene attitude vis-à-vis De Lijn en het imago wordt deze positieve perceptie doorgetrokken voor De Lijn als werkgever De alomtegenwoordigheid van De Lijn in het straatbeeld gecombineerd met De Lijn als autonoom staatsbedrijf genereert ‘jobzekerheid’ als eerste en belangrijkste associatie De Lijn wordt in tweede instantie beschouwd als bedrijf dat ‘zorg’ draagt voor zijn werknemers zoals het dit doet voor zijn klanten (‘menselijk’, sociaal, warm, betrouwbaar) In de groep met huidige werknemers van De Lijn (chauffeurs) wordt deze perceptie grotendeels bevestigd echter wordt voornamelijk de nadruk gelegd op het belang van de ‘groep’ die De Lijn- werknemers vormt. Met andere woorden het belang van de collegialiteit in de bepaling van de algemene sfeer en de uitstraling op De Lijn als bedrijf en als werkgever

9 9 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep INLEIDING De waarden aangehaald en geassocieerd met De Lijn als vervoersmaatschappij worden grotendeels verdergezet wanneer het gaat om het beroep van chauffeur an sich en de uitoefening van dit beroep Het merendeel van de respondenten legt in eerste instantie met name de nadruk op de sociale functie die een chauffeur heeft. De job wordt, met andere woorden, primair verbonden aan een zekere ‘sociale dienstbaarheid’ (vergelijkbaar met andere ‘sociale beroepstakken’ als onderwijs, verpleging, ouderlingenzorg...doch met significante verschillen cfr infra) Hieruit vloeit voort dat het werk door het merendeel van de respondenten als ‘respectvol/te respecteren’ erkend wordt, maar evenzeer dat de uitoefening ervan hun inziens sociale vaardigheden vereist.

10 10 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep Het beschikken over deze ‘sociale vaardigheden’ wil men het beroep van chauffeur (personenvervoer) naar behoren uitoefenen kwam unaniem in alle groepen voor als conditio sine qua non in hun ‘sociale sfeer’ (cfr supra ‘sociale dienstbaarheid’). Met andere woorden wordt er gebruik gemaakt van een quasi middel-doelomkering in de beschrijving van het beroep: het beroep as such bevindt zich in de sociale sfeer (ten dienste staan van mensen) het beroep as such bevindt zich in de sociale sfeer (ten dienste staan van mensen) je dient om te gaan met mensen je dient om te kunnen gaan met mensen om het beroep uit te oefenen

11 11 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep Alle gepercipieerde benodigde vaardigheden worden dan ook gederiveerd van de hierboven aangegeven voortdurende cirkelbeweging rond het sociale karakter of aspect van het beroep: –sociaal, warm, vriendelijk, stressbestendig, behulpzaam, flexibel, begripsvol, rustig, stipt, betrouwbaar, gedienstig, representatief zijn, assertief, sterk etc. Enige uitzondering hierop wordt als a priori beschouwd en draait rond rijvaardigheid in het algemeen, met andere woorden wordt (veralgemenend) werkelijke kennis schijnbaar(!) ondergeschikt gemaakt aan zuivere karaktereigenschappen. Deze benadering werd door alle groepen vertegenwoordigd zonder werkelijke significante graduele verschillen!!!

12 12 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep RATIONALISATIE Ondanks de ‘noemenswaardige’ spontane associaties van ‘chauffeur als beroep/chauffeur van beroep’ dienen we rekening te houden met enkele preliminaire doch niet onbelangrijke opmerkingen betreffende De Lijn als werkgever en de uitgesproken ‘attitudes’ tov chauffeur zijn bij De Lijn: –Zowel bij de huidige werknemers als bij de potentiële werknemers kwam naast de gepercipieerde benodigde sociale vaardigheden en aspecten van het werk, het voordeel van de ‘zekerheid’ (jobzekerheid) steeds naar voor en dit gecombineerd met een goede verloning (en zelfs mogelijkheid tot extra’s -> zondagdienst, overwerk)

13 13 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep Echter, bovenstaande ‘reason why’ mag dan een - weliswaar gerationaliseerde – driver zijn in de positieve evaluatie van het beroep, doch wordt deze opnieuw aangevuld met ondermeer sociale aspecten van zodra het gegeven ‘vrouw én chauffeur’ wordt geïntroduceerd. Deze vernieuwde associatie met het sociale aspect van het beroep vis-à-vis de invulling door een vrouw, wordt echter niet aangehaald op de verwachte (stereotype) manier De sociale vaardigheden die eerder aangehaald werden als conditio sine qua non om het beroep naar behoren uit te oefenen werden als (stereotiep) inherent vrouwelijk beschouwd, doch vloeit het ene niet voort uit het andere wanneer het het sociale aspect van het werk zelf betreft ( cfr sociale dienstbaarheid)

14 14 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep MAMA RIJDT MET DE BUS, MAAR IS NIET DE MAMA VAN DE BUS De sociale dienstbaarheid wordt weliswaar niet genegeerd maar primeert geenszins bij de verbinding vrouw én chauffeur. Geen van de respondenten ontkent het belang aan de –positieve- sociale aspecten van de job als vrouw (klantencontacten, voortdurend onder de mensen zijn, etc.) en de functie die zij uitoefenen (mensen vervoeren) doch staat dit niet in verhouding in het belang zij hechten aan de andere aspecten van het werk, met name het functioneren als vrouw in een overwegende mannenwereld en de hieraan verbonden gepercipieerde voordelen.

15 15 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep VRIJHEID, ONAFHANKELIJKHEID, ZELFSTANDIGHEID & MACHT Het merendeel van de respondenten poneerde dat de job als chauffeur aan hen appeleert door het belang zij hechten aan hun onafhankelijkheid, hun zelfstandigheid, hun kunnen ‘hun mannetje’ staan zonder rekening (of net met??) te houden met het doorgaans door mannen ingevuld beroep Dit gevoel wordt eveneens versterkt door het gevoel van macht een verantwoordelijkheid te hebben voor een groot aantal passagiers gecombineerd door de macht van controle over een groot voertuig Op dit ogenblik wordt m.a.w. werkelijke kennis opnieuw geïnstalleerd en hersteld in belang...het macht hebben over het voertuig, impliceert voor hen kennis hebben over het voertuig, ergo rijvaardig zijn, waardoor allen uitkijken naar de opleiding

16 16 UITSPRAKEN ‘het voelt enorm goed op de baan te zijn en de mannen te zien schrikken wanneer ze een vrouw (mij) achter het stuur van een grote vrachtwagen zien’ ‘Mijn vader is vrachtwagenchauffeur en verklaarde me gek toen ik zei dat ik voor rijbewijs D ging, ik heb het toch gedaan’ ‘Ik vind het leuk dat mensen mij complimenten maken omdat ik het aandurf met zo’n ‘gevaarte’ te rijden’ ‘het geeft me gewoon een goed gevoel achter zo’n groot stuur te zitten en te laten zien aan de mannen dat ik het net zo goed als hen kan’ ‘Sommige mensen zeggen dat ze liever een vrouw achter het stuur hebben op de bus’ ‘mannen kennen misschien meer van techniek en mechaniek, maar zijn ze daarom betere chauffeurs?’ Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep

17 17 DE KEERZIJDE Uiteraard zijn geen van de respondenten blind voor de mogelijk negatieve kanten van het werk van chauffeur voor De Lijn als vrouw. –Als belangrijkste inhiberende factor wordt echter enkel de gepercipieerde vereiste flexibiliteit vernoemd, met andere woorden het idee van onzekerheid omtrent dienstregelingen en de organisatie van hun gezin. –De moeilijke organisatie van hun sociaal leven door wisselende uurroosters –Slechts enkelen vragen zich af of ze wisselende uurroosters fysiek aankunnen –Het merendeel maakt zich geen echte zorgen over verhoogde criminaliteit of technische problemen onderweg (echter wordt het wel aangehaald) –Sanitair wordt gepercipieerd als probleem maar niet als inhiberend Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep Opmerkingen omtrent de technische kanten van het beroep (het rijden zelf, de ticketting, de routes, de lijnen) worden vrijwel onmiddellijk gecounterd door de opmerking dat ze vertrouwen dat dit in de opleiding voldoende aan bod zal komen

18 18 Chauffeur als beroep Chauffeur van beroep Opmerkingen omtrent de technische kanten van het beroep (het rijden zelf, de ticketting, de routes, de lijnen) worden vrijwel onmiddellijk gecounterd door de opmerking dat ze vertrouwen dat dit in de opleiding voldoende aan bod zal komen. Dit wordt bevestigd door de huidige groep chauffeurs die de opleiding en de mogelijk tot aanvulling als afdoende beschouwen. In alle vier de groepen werd door enkele respondenten de zinvolheid van een slipcursus aangestipt als extra

19 19 ‘Dag’ van een chauffeur beroepenfilmpjes Bij alle groepen werd bij wijze van illustratie de beroepenfilmpjes ‘dag’ van een chauffeur getoond –Bij geen van de respondenten wierpen deze filmpjes extra vragen op noch positieven, noch negatieven, noch een werkelijke verduidelijking van het beroep van chauffeur

20 20 Conclusies en aanbevelingen De Lijn als bedrijf zowel als als werkgever wordt bijzonder positief geëvalueerd Niettegenstaande het doel van het beroep (chauffeur bij de lijn) geëvalueerd wordt als te respecteren vanwege het sociale karakter, is dit niet de voornaamste driver om te kiezen voor een job als chauffeur, maar draagt het er wel toe bij Jobzekerheid en een goede verloning zijn de belangrijkste drivers in gerationaliseerde zin Vrijheid, onafhankelijkheid, zelfstandigheid en macht zijn de belangrijkste emotionele drivers om als vrouw te kiezen om als chauffeur te werken Gepercipeerde verwachte vaardigheden voor vrouwen zijn een combinatie tussen stereotype vrouwelijke eigenschappen (sociaalvaardigheid, correct, stipt,…) gecombineerd met de door de opleiding gegenereerde kennis (rijvaardigheid, contrôle over het voertuig, …) Grootste remming voor vrouwen is de gepercipieerde verwachte flexibiliteit (variërende uurroosters zonder voldoende voorgaande organisatietijd)

21 21 Conclusies en aanbevelingen Wervingscommunicatie mag geenszins geënt zijn op stereotype vrouwelijke sociale eigenschappen Wervingscommunicatie dient zich te focussen op het kunnen eerder dan op het ook geschikt zijn Wervingscommunicatie dient zich te focussen op het leveren van informatie omtrent dienstregelingen eerder dan jobinhoud Wervingscommunicatie mag focus leggen op jobzekerheid en eerlijke verloning