Voorbij de verzorgingsstaat of toch liever niet?

Presentatie over: "Voorbij de verzorgingsstaat of toch liever niet?"— Transcript van de presentatie:

1 Voorbij de verzorgingsstaat of toch liever niet?
Margo Trappenburg 26 oktober 2016 VvG/VU collegereeks Het onverwoestbare huis van Thorbecke

2 Twee ontwikkelingen Decentralisaties Best een goed idee maar
Gemeentelijke controle op samenwerkingsverbanden is ingewikkeld Gemeentelijk budget mogelijk probleem voor raadsleden Gijsbert Vonk (red.) (2016), Rechtsstatelijke aspecten van de decentralisaties in het sociale domein Remco Nehmelman (2015), De staat achter de dijken

3 Twee ontwikkelingen Decentralisaties Participatiesamenleving
Geen goed idee Maar de tijdgeest … Maar Thorbecke …

4 Het ontstaan van de verzorgingsstaat
Abram de Swaan, Zorg en de staat Rational choice verklaring voor het onstaan van de verzorgingsstaat Abram de Swaan 1942

5 Het ontstaan van de verzorgingsstaat
De verzorgingsstaat is een laatste fase in de geschiedenis van de arbeidsdeling

6 Fordistisch evenwicht
De verzorgingsstaat is een schild voor de zwakken Ontlasting voor de sterken (minder zorg, minder overlast) Werk voor professionals/verzorgenden

7 Iedereen blij Na aanvankelijke weerstand veel steun voor verzorgingsstaat Utilitaristisch paradijs?

8 Crisis in de verzorgingsstaat
Doorbreking van het Fordistische evenwicht: concurrentie en globalisering Leidt tot race to the bottom? Tony Judt

9 Crisis in de verzorgingsstaat
Demografie 1: Immigratie en verzorgingsstaat staan op gespannen voet met elkaar Demografie 2: Vergrijzing Paul de Beer 1957

10 Crisis in de verzorgingsstaat
Verzorgingsstaat heeft geleid tot een morele transformatie Charles Murray 1943 Theodore Dalrymple 1949

11 Crisis in de verzorgingsstaat
Verzorgingsstaat heeft geleid tot een morele transformatie: crowding in of crowding out? In Nederland: SCP, Paul Dekker Isabelle Stadelmann-Steffen

12 De principes van de participatiemaatschappij
Ziek, zwak, misselijk? Toch aan het werk Iedereen hoort erbij in de gewone maatschappij Actieve in plaats van passieve solidariteit; voorbij de arbeidsdeling

13 Niet nieuw: allemaal aan het werk
Ziek zwak misselijk? Toch aan het werk! Jonge werklozen Langdurig werklozen Ouderen (55+) Zieken/arbeidsongeschikten Alleenstaande ouders

14 Niet nieuw: iedereen hoort erbij
Vermaatschappelijking in de psychiatrie, zorg voor mensen met verstandelijke beperking Weer samen naar school; kinderen met beperkingen naar regulier onderwijs Zo lang mogelijk thuis: (kwetsbare) ouderen

15 Wel nieuw: voorbij de arbeidsdeling
Het Kruidvat principe Iedereen kan alles Het Ikea principe Iedereen doet alles zelf

16 Voorbij de arbeidsdeling
Kruidvat Ikea Politie zorgt voor mensen met verstandelijke beperking, psychiatrische patiënten Sportclubs doen naschoolse opvang Wijkteams Zorgen voor jezelf, bejaarde ouders, familieleden met beperkingen, buren Afvalbak adopteren in de buurt Zelf zorgen voor het plantsoen, buurthuis, vervoer

17 Wel nieuw: actieve solidariteit
Sociale werkplaatsen afbouwen Verzorgingshuizen sluiten Strenge indicaties voor verpleeghuiszorg Jeugdzorg: eigen kracht conferenties

18 Effecten van participatiesamenleving
Gemengd beeld voor kwetsbare groepen Betere leerprestaties, eigen woning Verlies aan autonomie Eenzaamheid Verplaatsing naar politie/justitie

19 Effecten van participatiesamenleving
Familieleden vinden zorg heel erg zwaar Druk op euthanasieregime? Regel 2 Koot en bie Regel 3 Amour, trailer M. Van den Broek, Supporting Ageing Parents diss. 2016

20 Effecten van participatiesamenleving
Ongelijke verdeling van zorg percentage kleinschalige woonvormen per quintiel in Amsterdam

21 Effecten van participatiesamenleving
Voor hulpverleners: verlies van baan Onbetaald eigen werk voortzetten? Bondgenoot van cliënt, familie, gemeente? Onderzoek De belofte van nabijheid

22 Effecten van participatiesamenleving
Vertrouw niet op machthebbers (Psalm 146), zij gaan je niet meer helpen (behalve misschien de rechter) Uitgeleverd aan familie, netwerk, kerk, vrijwilligers Privacy staat onder druk Rechtsongelijkheid

23 Participatiesamenleving: moeten we het wel willen?
Niet altijd meedenken met de tijdgeest Maatschappelijke ontwikkelingen berusten (meestal) op politieke keuzes Kijk uit met hoerawoorden En denk nog eens terug aan de verzorgingsstaat. Is de participatiesamenleving rechtvaardiger?

24 Onjuiste overheidscommunicatie
De Reclame Code Commissie oordeelt dat de spotjes de verwachting wekken dat de nieuwe regels een positief effect hebben, terwijl dit niet zeker is. Zo krijgt de fictieve mevrouw Pietermaai pas hulp ‘als de zelfredzaamheid is uitgeput’, maar dat wordt in het spotje onvoldoende duidelijk, schrijft de Commissie. ‘De commercials schaden het vertrouwen dat de burger moet kunnen hebben in de juistheid in de juistheid en volledigheid van denkbeelden die de overheid verspreidt. ’ De Commissie vraagt het ministerie niet meer op deze manier reclame te maken.

25 Verder lezen? Zie