DeLex: Muziek en IE Amsterdam, 22/09/15 Linken en streamen Prof. dr. Martin Senftleben Vrije Universiteit Amsterdam Bird & Bird, Den Haag.

Presentatie over: "DeLex: Muziek en IE Amsterdam, 22/09/15 Linken en streamen Prof. dr. Martin Senftleben Vrije Universiteit Amsterdam Bird & Bird, Den Haag."— Transcript van de presentatie:

1 deLex: Muziek en IE Amsterdam, 22/09/15 Linken en streamen Prof. dr. Martin Senftleben Vrije Universiteit Amsterdam Bird & Bird, Den Haag

2 ‘…dat het werk op een of andere manier aan het publiek ter beschikking komt.’ (HR 27 januari 1995, Bigott en Batco/Doucal) voordracht, op- en uitvoering: –vastgelegde plaats, vastgelegd tijdstip uitzending via radio/TV: –vrij gekozen plaats, vastgelegd tijdstip beschikbaar stellen op internet: –vrij gekozen plaats, vrij gekozen tijdstip Art. 12 Aw: ‘Openbaarmaken’

3 tv-uitzending op kanaal A tv-uitzending op kanaal B Primaire openbaarmakingen meerdere immateriële openbaarmakingen kunnen elkaar opvolgen geen uitputting

4 primaire tv-uitzending op kanaal A secundaire doorgifte van deze uitzending Secundaire openbaarmaking gelijktijdige openbaarmaking waarbij gebruik wordt gemaakt van een reeds bestaande openbaarmaking

5 interventie = het werk toegankelijk maken nieuw publiek = onbepaald aantal potentiële luisteraars of kijkers Relevante factoren winstoogmerk niet doorslaggevend, wordt echter meegewogen

6

7 Hyperlinks en streams

8

9

10

11

12

13 Inbreuk? Nationale voorlopers

14 uitgever van ‘Handelsblatt’ en DM –heeft auteursrecht op artikelen –biedt artikelen op eigen internetforum aan www.paperboy.de –zoekmachine voor actuele nieuws –doorzoekt en indexeert inhoud van meerdere honderd nieuwsaanbieders –zoekresultaat omvat deeplinks en korte tekstpassages uit de nieuwsberichten BGH 17 juli 2003, zaak I ZR 259/00, ‘Paperboy’

15 ‘Ohne die Inanspruchnahme von Suchdiensten und deren Einsatz von Hyperlinks (gerade in der Form von Deep-Links) wäre die sinnvolle Nutzung der unübersehbaren Informationsfülle im World Wide Web praktisch ausgeschlossen.’ (p. 25) hyperlinken is essentieel voor waarborging informatievrijheid zonder hyperlinken geen functionerend internet

16 BGH 17 juli 2003, zaak I ZR 259/00, ‘Paperboy’ ‘Wer einen Hyperlink auf eine vom Berechtigten öffentlich zugänglich gemachte Webseite mit einem urheberrechtlich geschützten Werk setzt, begeht damit keine urheberrechtliche Nutzungshandlung, sondern verweist lediglich auf das Werk in einer Weise, die Nutzern den bereits eröffneten Zugang erleichtert.‘ (p. 20) slechts verwijzing op reeds eerder openbaar gemaakt materiaal

17 BGH 17 juli 2003, zaak I ZR 259/00, ‘Paperboy’ ‘Nicht er, sondern derjenige, der das Werk in das Internet gestellt hat, entscheidet darüber, ob das Werk der Öffentlichkeit zugänglich bleibt. Wird die Webseite mit dem geschützten Werk nach dem Setzen des Hyperlinks gelöscht, geht dieser ins Leere.‘ (p. 20) geen controle over het materiaal geen sprake van ter beschikking stellen verveelvoudiging door de gebruikers

18 Inbreuk? HvJEU precedenten

19

20 Sociedad General de Autores y Editores de España –Spaanse collectieve beheersorganisatie –vraagt vergoeding voor gebruik televisietoestellen en spelen van achtergrondmuziek in hotels Rafael Hoteles –Spaanse hotelketen –gebruikt kabel om ontvangen televisiesignalen binnen hotels te verspreiden Secundaire openbaarmaking

21 ‘publiek’ = onbepaald aantal potentiële televisiekijkers globale benadering noodzakelijk –klanten die in de kamers logeren –klanten in elke andere ruimte met televisie –hotelklanten volgen elkaar gewoonlijk snel op ‘Het gaat in de regel om een vrij groot aantal personen, zodat deze personen als een publiek moeten worden aangemerkt,...’ (para. 38) HvJ EU 7 december 2006, zaak C-306/05, SGAE/Rafael Hoteles

22 hotel = ander organisme (art. 12 lid 6 Aw) ‘…een mededeling die in omstandigheden als die in het hoofdgeding wordt verricht […] moet worden gezien als een mededeling die door een andere organisatie van wederdoorgifte dan de oorspronkelijke organisatie wordt gedaan.’ (para. 40) HvJ EU 7 december 2006, zaak C-306/05, SGAE/Rafael Hoteles

23 daarmee wordt ook nieuw publiek bereikt ‘Een dergelijke doorgifte geschiedt dus ten behoeve van een ander publiek dan het door de oorspronkelijke mededeling van het werk beoogde publiek, dat wil zeggen een nieuw publiek.’ (para. 40) in het geval van een hotel dus sprake van relevante openbaarmaking HvJ EU 7 december 2006, zaak C-306/05, SGAE/Rafael Hoteles

24 Uiteindelijk: Svensson

25

26 Svensson en andere journalisten –hebben artikelen geschreven voor Götenborgs- Posten –gepubliceerd in de krant en op de voor iedereen vrij toegankelijke website –doen beroep op auteursrecht Retriever –is een content aggregator –exploiteert een website met lijsten van aanklikbare links naar op andere websites gepubliceerde artikelen, zo ook van Svensson HvJ EU 13 februari 2014, zaak C-466/12, Svensson

27 vergelijkbaar met hyperlinken slechts verwijzing geen controle secundaire openbaarmaking ander organisme nieuw publiek Oplossingsmogelijkheden

28 interventie? ‘In casu dient erop te worden gewezen dat door het plaatsen op een website van aanklikbare links naar beschermde werken die zonder enige toegangsbeperking op een andere website zijn gepubliceerd, de gebruikers van eerstgenoemde website een directe toegang tot die werken wordt geboden.’ (punt 18) dus: relevante beschikbaarstelling HvJ EU 13 februari 2014, zaak C-466/12, Svensson

29 nieuw publiek? ‘…de gebruikers van de [website met hyperlinks] moeten worden beschouwd als mogelijke ontvangers van de oorspronkelijke mededeling en dus als een onderdeel van het publiek dat door de houders van het auteursrecht in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de oorspronkelijke mededeling.’ (punt 27) dus: geen nieuw publiek aanwezig HvJ EU 13 februari 2014, zaak C-466/12, Svensson

30 universele regel voor alle soorten hyperlinks? ‘Deze vaststelling wordt niet op losse schroeven gezet indien de verwijzende rechter zou vaststellen […] dat wanneer de internetgebruikers op de betrokken link klikken, het werk verschijnt en daarbij de indruk wordt gewekt dat het wordt getoond op de website waar de link zich bevindt, terwijl dit werk in werkelijkheid afkomstig is van een andere website.’ (punt 29) HvJ EU 13 februari 2014, zaak C-466/12, Svensson

31 Het ‘nieuw publiek’ criterium nader beschouwd

32 ‘Een dergelijke doorgifte geschiedt dus ten behoeve van een ander publiek dan het door de oorspronke- lijke mededeling van het werk beoogde publiek, dat wil zeggen een nieuw publiek.’ (para. 40) onduidelijk of dit een subjectief of objectief criterium is –subjectief: intentie van de rechthebbende –objectief: vergelijking tussen verschillende publieksgroepen HvJEU, 7 december 2006, zaak C-306/05, Rafael Hoteles

33 ‘…voor een nieuw publiek, dat wil zeggen een publiek dat de auteurs van de beschermde werken niet voor ogen hadden toen zij aan een andere persoon toestemming verleenden.’ (para. 72) in dit geval: subjectief criterium intentie van de rechthebbende doorslaggevend HvJEU, 13 oktober 2011, zaken C-431/09 en C-432/09, Airfield

34 ‘…voor een nieuw publiek waarmee de betrokken auteurs geen rekening hebben gehouden toen zij de betrokken uitgezonden doorgifte hebben gedaan.’ (para. 38) ook hier: subjectief criterium intentie van de rechthebbende doorslaggevend HvJEU, 7 maart 2013, zaak C-607/11, TVCatchup

35 ‘…de gebruikers van de [website met hyperlinks] moeten worden beschouwd als […] een onderdeel van het publiek dat door de houders van het auteursrecht in aanmerking werd genomen toen zij toestemming verleenden voor de oorspronkelijke mededeling.’ (para. 27) intentie om het hele internetpubliek te bereiken wordt verondersteld nog steeds subjectieve toets? HvJEU, 13 februari 2014, zaak C-466/12, Svensson

36 van subjectief: welk publiek had de rechthebbende voor ogen? naar objectief: Is er een verschil tussen het oorspronkelijke en het hyperlinking publiek? Belangrijke verschuiving

37 illegale bron leidt tot inbreuk: welk publiek had de rechthebbende voor ogen? illegale bron leidt niet tot inbreuk: Is er een verschil tussen het oorspronkelijke en het hyperlinking publiek? Waarom is dit belangrijk?

38 Links naar illegale bron

39 BestWater maakt reclamefilm. Deze film komt illegal op YouTube terecht. Concurrenten embedden YouTube film in hun eigen website. HvJEU, 21 oktober 2014, zaak C-348/13, BestWater

40 subjectieve of objectieve beoordeling van embedded link naar illegale content? ‘…für ein neues Publikum wiedergegeben wird, d. h. für ein Publikum, an das die Inhaber des Urheber- rechts nicht gedacht hatten, als sie die ursprüngliche öffentliche Wiedergabe erlaubten.’ (para. 14) subjectief criterium als uitgangspunt maar geen bespreking van illegale publicatie op YouTube HvJEU, 21 oktober 2014, zaak C-348/13, BestWater

41 onduidelijk waarom het Hof uitgaat van toestemming ‘Denn sofern und soweit dieses Werk auf der Website, auf die der Internetlink verweist, frei zugänglich ist, ist davon auszugehen, dass die Inhaber des Urheberrechts, als sie diese Wiedergabe erlaubt haben, an alle Internetnutzer als Publikum gedacht haben.’ (para. 18) gemiste kans om het problem van links naar illegale content te bespreken HvJEU, 21 oktober 2014, zaak C-348/13, BestWater

42 Lopende zaken

43 HR 3 april 2015, GS Media/Sanoma prejudiciële vragen aan HvJ EU: –Is sprake van een ‘mededeling aan het publiek’ in de zin van art. 3 lid 1 van Richtlijn 2001/29 wanneer een ander dan de auteursrecht- hebbende door middel van een hyperlink op een door hem beheerde website verwijst naar een door een derde beheerde, voor het algemene internetpubliek toegankelijke website, waarop het werk zonder toestemming van de rechthebbende beschikbaar is gesteld?

44 HR 3 april 2015, GS Media/Sanoma prejudiciële vragen aan HvJ EU: –Maakt het daarbij verschil of het werk ook anderszins niet eerder met toestemming van de rechthebbende aan het publiek is medegedeeld? –Is van belang of de ‘hyperlinker’ op de hoogte is of behoort te zijn van het ontbreken van toestemming […] en, in voorkomend geval, van de omstandigheid dat het werk ook anderszins niet eerder met toestemming […] aan het publiek is medegedeeld? –zaak C-160/15 bij het HvJ EU

45 Rb Midden-Nederland 10 juni 2015, BREIN/Filmspeler prejudiciële vragen aan HvJ EU: –Moet artikel 3 lid 1 van de Auteursrechtrichtlijn aldus worden uitgelegd dat er sprake is van “een mededeling aan het publiek” in de zin van die bepaling, wanneer iemand een product (mediaspeler) verkoopt waarin door hem add-ons zijn geïnstalleerd die hyperlinks bevatten naar websites waarop auteursrechtelijke beschermde werken, zoals films, series en live-uitzendingen, zonder toestemming van de rechthebbenden, direct toegankelijk zijn gemaakt?

46 Rb Midden-Nederland 10 juni 2015, BREIN/Filmspeler prejudiciële vragen aan HvJ EU: –Dient artikel 5 Auteursrechtrichtlijn […] aldus te worden uitgelegd dat geen sprake is van “rechtmatig gebruik” in de zin van het eerste lid sub b van die bepaling, indien een tijdelijke reproductie wordt gemaakt door een eindgebruiker bij het streamen van een auteursrechtelijk beschermd werk van een website waarop dit auteursrechtelijk beschermde werk zonder toestemming van de rechthebbende(n) wordt aangeboden?

47 Grenzen van het auteursrecht

48 recht- hebbende content aggregator consument positieve/negatieve impact op bronwebsite? algemene of specifieke content aggregator? invloed op informatievrijheid? Complex phenomeen

49 one size fits all? Complex phenomeen

50 auteursrecht interventie door ander organisme nieuw publiek winstoogmerk bescherming tegen oneerlijke mededinging andermans businessmodel ondermijnen oneerlijk voordeel trekken (free riding) consumenten misleiden Auteursrecht het juiste toetsingskader?

51 Ruimte in het internationale recht Basic Proposal WIPO Internet Treaties (WCT en WPPT): ‘It seems clear that, at the treaty level, the term ‘communication’ can be used as a bridging term to ensure the international interoperability and mutual recognition of exclusive rights that have been or will be provided in national legislations using either the term ‘transmission’ or the term ‘communication’.’ =recht van mededeling kan als recht van doorgifte worden geïmplementeerd

52 Ruimte in het EU-recht Overweging 23 ARL: ‘Aan dit recht [van mededeling aan het publiek] moet een ruime betekenis worden gegeven die iedere mededeling omvat die aan niet op de plaats van oorsprong van de mededeling aanwezig publiek wordt gedaan. Dit recht dient zich uit te strekken tot elke dergelijke doorgifte of wederdoorgifte van een werk aan het publiek, per draad of draadloos, met inbegrip van uitzending. Dit recht heeft geen betrekking op enige andere handeling.’ =geen doorgifte, geen verbodsrecht

53 HvJ EU biedt Bern/WCT-plus bescherming hyperlinken = verwijzen naar content hyperlinken ≠ doorgeven van content dus geen ‘transmission’ auteursrechtelijke benadering niet verplicht onrechtmatige daad flexibeler –individuele beoordeling case-by-case –geen formaliteitenverbod probleem: geen harmonisering

54 Einde. contact: m.r.f.senftleben@vu.nl