© M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 Overzicht Overzicht  Algemene theorie van de waardepapieren  De wisselbrief  De cheque  Andere betaalinstrumenten.

Presentatie over: "© M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 Overzicht Overzicht  Algemene theorie van de waardepapieren  De wisselbrief  De cheque  Andere betaalinstrumenten."— Transcript van de presentatie:

1 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20021 Overzicht Overzicht  Algemene theorie van de waardepapieren  De wisselbrief  De cheque  Andere betaalinstrumenten Overzicht Overzicht  Algemene theorie van de waardepapieren  De wisselbrief  De cheque  Andere betaalinstrumenten Deel II. – De waardepapieren

2 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20022 De waardepapieren – algemene theorie Geen algemeen ‘recht van de waardepapieren’ Geen algemeen ‘recht van de waardepapieren’ Gradatie, naargelang functies van het papier 1. Bewijsakten en vormelijke akten Gradatie, naargelang functies van het papier 1. Bewijsakten en vormelijke akten  Bewijsakte: formalisme enkel vereist voor bewijs van rechtshandeling  Vormelijke akte (plechtige overeenkomst): bestaan van rechtshandeling vereist bijzondere pleegvormen Bijv. ConsumentenkredietBijv. Consumentenkrediet Ook bij sommige waardepapieren (bijv. Wissel)Ook bij sommige waardepapieren (bijv. Wissel) Geen algemeen ‘recht van de waardepapieren’ Geen algemeen ‘recht van de waardepapieren’ Gradatie, naargelang functies van het papier 1. Bewijsakten en vormelijke akten Gradatie, naargelang functies van het papier 1. Bewijsakten en vormelijke akten  Bewijsakte: formalisme enkel vereist voor bewijs van rechtshandeling  Vormelijke akte (plechtige overeenkomst): bestaan van rechtshandeling vereist bijzondere pleegvormen Bijv. ConsumentenkredietBijv. Consumentenkrediet Ook bij sommige waardepapieren (bijv. Wissel)Ook bij sommige waardepapieren (bijv. Wissel)

3 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20023 De waardepapieren – algemene theorie …  2. Legitimatiepapieren of –bewijzen  Legitimatiefunctie: voorlegging van stuk laat toe een recht uit te oefenen/ te presteren in handen van houder Omvang rechten: bepaald bij overeenkomst, wet of verkeersvertrouwenOmvang rechten: bepaald bij overeenkomst, wet of verkeersvertrouwen Voorbeelden: spaarboekje, treinticket, kopiekaart, …Voorbeelden: spaarboekje, treinticket, kopiekaart, …  Soorten legitimatie: Actieve en passieve legitimatieActieve en passieve legitimatie Formele en materiële legitimatieFormele en materiële legitimatie  2. Legitimatiepapieren of –bewijzen  Legitimatiefunctie: voorlegging van stuk laat toe een recht uit te oefenen/ te presteren in handen van houder Omvang rechten: bepaald bij overeenkomst, wet of verkeersvertrouwenOmvang rechten: bepaald bij overeenkomst, wet of verkeersvertrouwen Voorbeelden: spaarboekje, treinticket, kopiekaart, …Voorbeelden: spaarboekje, treinticket, kopiekaart, …  Soorten legitimatie: Actieve en passieve legitimatieActieve en passieve legitimatie Formele en materiële legitimatieFormele en materiële legitimatie

4 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20024 De waardepapieren – algemene theorie …  Soorten legitimatie: Actieve legitimatie: houder heeft recht op prestatieActieve legitimatie: houder heeft recht op prestatie –Bijv. Protonkaart, … Passieve legitimatie: schuldenaar kan bevrijdend presterenPassieve legitimatie: schuldenaar kan bevrijdend presteren –Bijv. Treinticket, kopiekaart, … Formele legitimatie: voorlegging papier is voldoende om prestatie te krijgen/leverenFormele legitimatie: voorlegging papier is voldoende om prestatie te krijgen/leveren –Bijv.: treinticket, proton Materiële legitimatie: recht van titularis blijkt uit onderliggende rechtsverhoudingenMateriële legitimatie: recht van titularis blijkt uit onderliggende rechtsverhoudingen –Bijv. Erfgenaam van houder cheque  Soorten legitimatie: Actieve legitimatie: houder heeft recht op prestatieActieve legitimatie: houder heeft recht op prestatie –Bijv. Protonkaart, … Passieve legitimatie: schuldenaar kan bevrijdend presterenPassieve legitimatie: schuldenaar kan bevrijdend presteren –Bijv. Treinticket, kopiekaart, … Formele legitimatie: voorlegging papier is voldoende om prestatie te krijgen/leverenFormele legitimatie: voorlegging papier is voldoende om prestatie te krijgen/leveren –Bijv.: treinticket, proton Materiële legitimatie: recht van titularis blijkt uit onderliggende rechtsverhoudingenMateriële legitimatie: recht van titularis blijkt uit onderliggende rechtsverhoudingen –Bijv. Erfgenaam van houder cheque

5 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20025 De waardepapieren – algemene theorie … HOUDERHOUDER SCHULDENAAR Actieve legitimatie ? Formele legitimatie ? Materiële legitimatie ? Overeenkomst Verkeersvertrouwen Passieve legitimatie ?

6 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20026 De waardepapieren – algemene theorie …  Soorten legitimatiepapieren:  1. Louter legitimatiepapieren Geen ‘incorporatie’ van het recht in het papierGeen ‘incorporatie’ van het recht in het papier Passieve legitimatie: SA presteert bevrijdendPassieve legitimatie: SA presteert bevrijdend Formele legitimatie: niet noodzakelijkFormele legitimatie: niet noodzakelijk –> prestatie ook mogeliujk zonder papier Bijv.: vestiaireticketBijv.: vestiaireticket  Soorten legitimatiepapieren:  1. Louter legitimatiepapieren Geen ‘incorporatie’ van het recht in het papierGeen ‘incorporatie’ van het recht in het papier Passieve legitimatie: SA presteert bevrijdendPassieve legitimatie: SA presteert bevrijdend Formele legitimatie: niet noodzakelijkFormele legitimatie: niet noodzakelijk –> prestatie ook mogeliujk zonder papier Bijv.: vestiaireticketBijv.: vestiaireticket

7 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20027 De waardepapieren – algemene theorie …  2. Oneigenlijke waardepapieren Beperkte incorporatie van het recht in het papier Maar: overdraagbaarheid beperkt of uitgeslotenBeperkte incorporatie van het recht in het papier Maar: overdraagbaarheid beperkt of uitgesloten Passieve legitimatiePassieve legitimatie Geen actieve legitimatie: SA moet niet presteren bij twijfel over recht van titularisGeen actieve legitimatie: SA moet niet presteren bij twijfel over recht van titularis Formele legitimatieFormele legitimatie Bijv.: treinabonnement, kredietkaartBijv.: treinabonnement, kredietkaart  2. Oneigenlijke waardepapieren Beperkte incorporatie van het recht in het papier Maar: overdraagbaarheid beperkt of uitgeslotenBeperkte incorporatie van het recht in het papier Maar: overdraagbaarheid beperkt of uitgesloten Passieve legitimatiePassieve legitimatie Geen actieve legitimatie: SA moet niet presteren bij twijfel over recht van titularisGeen actieve legitimatie: SA moet niet presteren bij twijfel over recht van titularis Formele legitimatieFormele legitimatie Bijv.: treinabonnement, kredietkaartBijv.: treinabonnement, kredietkaart

8 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20028  3. (Eigenlijke) waardepapieren «recht en papier zijn één »«recht en papier zijn één » –Recht kan niet uitgeoefend worden zonder papier –Maar: overdraagbaarheid papier niet essentieel –Verlies/diefstal: bescherming bona fide houder Formele legitimatieFormele legitimatie Passieve legitimatie én actieve legitimatiePassieve legitimatie én actieve legitimatie Bijv. WisselbriefBijv. Wisselbrief  3. (Eigenlijke) waardepapieren «recht en papier zijn één »«recht en papier zijn één » –Recht kan niet uitgeoefend worden zonder papier –Maar: overdraagbaarheid papier niet essentieel –Verlies/diefstal: bescherming bona fide houder Formele legitimatieFormele legitimatie Passieve legitimatie én actieve legitimatiePassieve legitimatie én actieve legitimatie Bijv. WisselbriefBijv. Wisselbrief De waardepapieren – algemene theorie …

9 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-20029  Soorten waardepapieren Volgens circulatieregimeVolgens circulatieregime –Toonderpapier: geen aanwijzing naam rechthebbende/ Overdracht door afgifte –Orderpapier: aanwijzing naam rechthebbende ‘of idens order’/Overdracht door endossement –Naamspapier: rechthebbende blijkt uit register/overdracht door wijziging register –Recta-papier: naam rechthebbende op papier/ geen overdracht mogelijk, tenzij gemeenrechtelijk –Gedematerialiseerde waardepapieren: geen papier/recht blijkt uit inschrijving in rekening  Soorten waardepapieren Volgens circulatieregimeVolgens circulatieregime –Toonderpapier: geen aanwijzing naam rechthebbende/ Overdracht door afgifte –Orderpapier: aanwijzing naam rechthebbende ‘of idens order’/Overdracht door endossement –Naamspapier: rechthebbende blijkt uit register/overdracht door wijziging register –Recta-papier: naam rechthebbende op papier/ geen overdracht mogelijk, tenzij gemeenrechtelijk –Gedematerialiseerde waardepapieren: geen papier/recht blijkt uit inschrijving in rekening De waardepapieren – algemene theorie …

10 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200210 De waardepapieren – algemene theorie … Volgens geïncorporeerd rechtVolgens geïncorporeerd recht –Lidmaatschapsrecht in vennootschap –Vorderingsrecht: meeste waardepapieren –Zakelijk recht: ‘numerus clausus’ Volgens zelfstandigheid van het rechtVolgens zelfstandigheid van het recht –Declaratieve waardepapieren: geen ‘nieuw’ recht –Constitutieve waardepapieren: creëert nieuwe rechtsverhouding Volgens geïncorporeerd rechtVolgens geïncorporeerd recht –Lidmaatschapsrecht in vennootschap –Vorderingsrecht: meeste waardepapieren –Zakelijk recht: ‘numerus clausus’ Volgens zelfstandigheid van het rechtVolgens zelfstandigheid van het recht –Declaratieve waardepapieren: geen ‘nieuw’ recht –Constitutieve waardepapieren: creëert nieuwe rechtsverhouding

11 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200211 Hoofdstuk II. - De WISSELBRIEF WISSELBRIEF: WISSELBRIEF:  Handelsrechtelijk geschrift  TREKKER geeft opdracht aan BETROKKENE om bedrag van de wisselbrief te betalen in handen van de HOUDER ORDERBRIEFJE ORDERBRIEFJE  TREKKER belooft bedrag van het orderbriefje te betalen aan de HOUDER WISSELBRIEF: WISSELBRIEF:  Handelsrechtelijk geschrift  TREKKER geeft opdracht aan BETROKKENE om bedrag van de wisselbrief te betalen in handen van de HOUDER ORDERBRIEFJE ORDERBRIEFJE  TREKKER belooft bedrag van het orderbriefje te betalen aan de HOUDER

12 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200212 TREKKERTREKKER BETROKKENE HOUDER Dekkingsverhouding Aanbieding ter betaling (1) Regres Valutaverhouding Niet-geaccepteerde wissel

13 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200213 TREKKERTREKKER ACCEPTANT HOUDER Dekkingsverhouding (1) (2) Regres Valutaverhouding Geaccepteerde wissel (3)

14 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200214 ONDERTEKENAAR(TREKKER)ONDERTEKENAAR(TREKKER) Orderbriefje HOUDER Dekkingsverhouding Recht op betaling

15 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200215 Wisselbrief - Notie... Functies van de wisselbrief Functies van de wisselbrief  Betaalinstrument  Historisch belangrijk, thans grotendeels achterhaald  Kredietinstrument  Wisselbrief incorporeert termijnvordering  Termijnvordering wordt ‘verdisconteerd’ bij financiële instelling => houder wisselbrief krijgt krediet  Soorten: CedentendiscontoCedentendisconto LeveranciersdiscontoLeveranciersdisconto AcceptkredietAcceptkrediet Functies van de wisselbrief Functies van de wisselbrief  Betaalinstrument  Historisch belangrijk, thans grotendeels achterhaald  Kredietinstrument  Wisselbrief incorporeert termijnvordering  Termijnvordering wordt ‘verdisconteerd’ bij financiële instelling => houder wisselbrief krijgt krediet  Soorten: CedentendiscontoCedentendisconto LeveranciersdiscontoLeveranciersdisconto AcceptkredietAcceptkrediet

16 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200216 TREKKER SE TREKKER SE ACCEPTANT SA BANK VAN TREKKER Commerciële schuld op termijn Recht op betaling Regres DISCONTOKREDIET CEDENTENDISCONTO 100 95 100

17 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200217 TREKKER SE TREKKER SE ACCEPTANT SA BANK VAN ACCEPTANT Contante commerciële schuld (1) Recht op betaling (2) Regres Verdiscontering LEVERANCIERSDISCONTO 100 DISCONTOKREDIET

18 © M. Tison- Handelsrecht - Ac. 2001-200218 TREKKERSATREKKERSA BANK = ACCEPTANT HOUDER SE ACCEPTKREDIET (1) Recht op betaling (2) Regres Valutaverhouding ACCEPTKREDIET 100