Green Deal Voorstellen wie u bent, relatie aangeven met Green Deal

Presentatie over: "Green Deal Voorstellen wie u bent, relatie aangeven met Green Deal"— Transcript van de presentatie:

1 Green Deal Voorstellen wie u bent, relatie aangeven met Green Deal
Toelichting gebruik van deze Green Deal presentatie Deze presentatie is modulair opgebouwd. U kunt er delen uit halen en zelf ook aanvullen met uw eigen informatie. De eerste 12 pagina’s vormen de kern van de presentatie en bevat de onderdelen Context: Groene groei – Green Deal aanpak – Proces aanmelden en afweging – Meer informatie Selectie van 10 voorbeelden van Green Deals Nadere uitwerking van de rol van de overheid in vier afzonderlijke sheets Enkele slides over de verdeling van de thema’s en deelnemende partijen Rol van de Green Deal Board

2 Inhoud presentatie Context: groene groei Green Deal aanpak
Proces aanmelden en afweging Meer informatie Inhoudsopgave voor standaard presentatie van 12 sheets Kan aangevuld worden met: Selectie van 10 voorbeelden deals, Nadere uitwerking rol overheid in vier afzonderlijke sheets, enkele plaatjes over verdeling over thema’s en deelnemende partijen, rol board. 2 2

3 Nederland kiest voor groene groei
Ambitie: economie groeit zonder nadelen voor klimaat, water, bodem, grondstoffen en biodiversiteit De samenleving ontwikkelt zelf duurzame plannen en neemt initiatieven Het kabinet biedt helpende hand Sluit nauw aan bij beleid op vlak Groene Groei, energie & klimaat en biodiversiteit Groene Groei in praktijk: >150 Green Deals Nederland kiest voor groene groei. Economische groei die rekening houdt met de leefomgeving en duurzame ontwikkeling. Met de Green Deal aanpak geeft het kabinet ruimte aan vernieuwende initiatieven uit de samenleving om de transitie naar een duurzame economie te versnellen. Bij de uitvoering van duurzame initiatieven lopen bedrijven, medeoverheden en groepen burgers soms tegen barrières aan. De Green Dealaanpak is er om die weg te nemen. De rol van de overheid hierbij varieert per initiatief: van het wegnemen van belemmeringen in wet- en regelgeving en het toegankelijk maken van netwerken tot het ondersteunen van toegang tot de kapitaalmarkt. De Green Deals hebben een doorlooptijd van gemiddeld twee tot drie jaar. Centrale thema’s zijn energie, voedsel, water, grondstoffen, biodiversiteit, mobiliteit, biobased economy, klimaat en bouw. Green Deals inspireren bij voorkeur ook anderen en maken de weg vrij voor volgende duurzame initiatieven. Zo zorgen Green Deals samen voor brede navolging en impact. Stand augustus 2013 is 151 deals. 3 3

4 Kern van Green Deal aanpak
Duurzame initiatieven uit markt en samenleving verder brengen Thema's: energie en klimaat, grondstoffen, water, biodiversiteit, biobased economy, mobiliteit, voedsel en bouw Opschaling: resultaten en ervaringen gebruiken voor nieuwe initiatieven Green Deal Board: jaagt aan en volgt de voortgang Thema’s Er zijn 8 thema’s waar Green Deals over gaan: energie en klimaat, grondstoffen, water, biodiversiteit, biobased economy, mobiliteit, bouw en voedsel. Vaak zijn meerder thema’s van toepassing bij een deal. Een meerderheid van de nu lopende deals heeft (mede) betrekking op energie. De invulling van het thema water gaat relatief langzaam. De thema’s Bouw, Voedsel en Klimaat zijn recent toegevoegd. Interessant is dat 43% van alle Green Deals ook een link heeft met de transitie naar een biobased economy. Opschaling Het effect van Green Deals wordt nog groter als andere partijen kunnen profiteren van de resultaten en ervaringen van bestaande en reeds afgeronde Green Deals. Bij het afsluiten van nieuwe deals is de potentie voor opschaling een afwegingscriterium. De Green Deal Board De Green Deal Board houdt de voortgang van de Green Deals in de gaten. De board signaleert het als deals geschikt zijn om op grotere schaal te worden uitgevoerd. Ook doet ze voorstellen voor verbeteringen. De Green Deal Board bestaat uit 9 personen. Allen zijn afkomstig uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en andere overheden en zetten zich in voor verduurzaming in Nederland. 4 4

5 Wat is een Green Deal? Overeenkomst tussen partijen uit maatschappelijke geledingen (zoals bedrijven, maatschappelijke organisaties en lagere overheden) en de Rijksoverheid Rijksoverheid helpt bij realiseren duurzame initiatieven uit markt en samenleving door het wegnemen van barrières en een duwtje in de rug Interactieve manier van samenwerken Past in energieke samenleving Een Green Deal is een overeenkomst (soort van convenant) tussen enerzijds partijen als bedrijven, organisaties, verbanden van burgers, decentrale overheden en anderzijds de Rijksoverheid om samen te werken aan groene groei.   Marktpartijen met duurzame initiatieven kunnen via Green Deals een appèl doen op het Rijk voor hulp bij het wegnemen van (de laatste) belemmeringen. Maar ook om een duwtje in de rug te krijgen. Bijvoorbeeld doordat de Rijksoverheid wet- en regelgeving aanpast, helpt bij ontsluiten van afzetmarkten voor nieuwe technologieën, partijen met elkaar verbindt en de toegang tot de kapitaalmarkt verbetert. De Green Deals hebben een doorlooptijd van gemiddeld 2 tot 3 jaar. Bij het voorbereiden en aangaan van de deal maken partijen in het veld en overheden afspraken met elkaar over de manier waarop ze de gedeelde ambitie gaan waarmaken en over de rolverdeling die daarbij past. Bij de Green Deals werken de betrokkenen vanaf de start van het initiatief op een interactieve en creatieve manier met elkaar samen. Daarmee onderscheidt deze manier van werken zich van andere instrumenten die de overheid aanbiedt. Iedereen kan een Green Deal aanmelden. Green Deals zijn initiatieven die bottom-up worden aangereikt. Daarmee sluit de Green Deal prima aan bij de Energieke samenleving waarin partijen zelf het voortouw nemen. De Green Deal-aanpak werd aangekondigd in het regeerakkoord van kabinet-Rutte I, in het najaar van De eerste Green Deals werden afgesloten in 2011, vooral gericht op het thema energie. Het huidige kabinet besteedt aandacht aan Green Deals in het kader van de transitie naar een duurzame economische groei (groene groei). 5 5

6 Wat doen initiatiefnemers en wat doet het Rijk?
Rollen initiatiefnemers: maken een concreet plan en zoeken partners brengen de initiatieven zelf tot uitvoering dragen bij aan opschaling Vier mogelijke rollen van de Rijksoverheid: wegnemen knelpunten in wet- en regelgeving ondersteunen markt versterken netwerken verbeteren toegang tot kapitaalmarkt De Rijksoverheid kan op verschillende manieren helpen. Bij de al bestaande deals is de rol van de overheid vooral het wegnemen van knelpunten in de wet- en regelgeving, ondersteuning van de markt, versterking van netwerken en verbeteren toegang tot de kapitaalmarkt. • Wegnemen van knelpunten in de wet- en regelgeving Het gaat hierbij bijvoorbeeld om het verruimen of aanpassen van wet- en regelgeving, het sneller afgeven van vergunningen en het bieden van ruimte voor pilots. Daartoe werkt het Rijk samen met bevoegde instanties als provincies en gemeenten, maar ook Europese instanties. • Ondersteunen van de markt De overheid kan de ontvankelijkheid van markten voor nieuwe producten versterken via wet- en regelgeving. Maar ook door inkoopprocedures en ondersteunende mechanismen, zoals labels, certificering en kwaliteitssystemen. • Versterken van netwerken Bij duurzame initiatieven zijn vaak veel partijen betrokken. De overheid kan als onafhankelijke partij organisaties bij elkaar brengen of onderhandelingen vlot trekken. Verbeteren van de toegang tot de kapitaalmarkt en daarmee de financieringsbasis Voor bijvoorbeeld nieuwe lokale energieprojecten is het vaak moeilijk om financiering te vinden. De overheid kan hierbij helpen en steunt de totstandkoming van (revolvererende) fondsen. Ook wordt nar aanleiding van deals gekeken naar aanpassing van bestaande fiscale- en subsidie instrumenten. 6 6

7 Aanmelden nieuwe Green Deals
Voor en door wie: bedrijven, maatschappelijke organisaties, provincies, waterschappen, gemeenten, kennisinstellingen, koepelorganisaties Kan via twee sporen: via Internetportaal ( via netwerk van departementen (Economische Zaken, Infrastructuur & Milieu, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), daarna ook via Internetportaal (Hulp nodig? Helpdesk Green Deal, telefoon ) Eigenlijk zijn er geen partijen uitgesloten De praktijk leert dat het voor particulieren heel lastig is tot passende initiatieven te komen waarin zij ook zelf een rol spelen. Georganiseerde verbanden van burgers kunnen dat wel. 7 7

8 Punten ter afweging van Green Deal initiatieven
Het initiatief: heeft een heldere doelstelling voor verduurzaming is rendabel of moet dat kunnen worden heeft een aantoonbare impact op groene groei is inspirerend en heeft potentieel voor opschaling/verbreding ondervindt belemmeringen de Rijksoverheid kan een rol spelen bij het wegnemen hiervan leidt binnen 3 jaar tot resultaat heeft toegevoegde waarde t.o.v. eerdere vergelijkbare deals wordt door initiatiefnemer zelf actief tot uitvoering gebracht is technisch te realiseren Deze punten staan in het afwegingskader dat de drie betrokken departementen hanteren om op basis van de aanmeldingen te bekijken of een initiatief wel of geen perspectief biedt om tot een deal te leiden. 8

9 Waarom initiatieven geen Green Deal worden
Geen belemmeringen waar het Rijk bij kan helpen Bevoorrechting van één partij Vraag gaat alleen om financiering of subsidie Oplossing technisch niet realistisch Er wordt alleen actie gevraagd aan Rijksoverheid Dit zijn enkele vaker voorkomende voorbeelden van redenen waarom een aangemeld initiatief niet leidt verder stappen om te komen tot een Green Deal.

10 Hoe verder? Proces totstandkoming Green Deal:
na aanmelden via portaal binnen zes weken antwoord uitnodiging voor gesprek met rijksoverheid of uitleg waarom het Rijk het gesprek niet aangaat maatwerk; elke deal heeft unieke ondersteuning als tot het sluiten van een deal wordt overgegaan: - intentieverklaring van beide partijen (Rijk en veld) - ondertekening en publiciteit Lopende Green Deal: samen concreet aan de slag; volgen van de voortgang publiciteit tussentijdse en eindresultaten opschaling/kennisdeling/verbreding toepassing Proces totstandkoming betreft de stappen na aanmelding via het portaal. Als een initiatief niet in aanmerking komt wordt uitleg gegeven waarom het Rijk het gesprek niet aangaat. Waar dat perspectief biedt wordt de initiatiefnemer ook gewezen op eventuele andere mogelijkheden. Er is geen deal hetzelfde; in onderling overleg maken partijen afspraken op maat die overigens wel moeten voldoen aan een aantal formele vereisten. Uiteindelijk beslist de Rijksoverheid of zij een deal al dan niet wil aangaan. Veelal tekenen zowel de minister EZ als de staatsecretaris van IenM, soms ook minister Wonen en Rijksdienst. Ondertekening en start uitvoering van een Green Deal is een goed moment voor publiciteit. Na start gaan partijen aan de slag. Ook dat is maatwerk maar de praktijk leert dat het vooral van belang is afspraken zo concreet mogelijk operationeel te vertalen en een goede overlegstructuur te creëren. De voortgang van de deals wordt gemonitord, mede ten behoeve van terugkoppeling aan de Green Deal Board en ten behoeve van een jaarlijkse voortgangsrapportage voor de Kamer. Afhankelijk van de deal kunnen tussentijdse resultaten uitgedragen worden. Sowieso geldt dat voor de eindresultaten. Tijdens de hele looptijd veel aandacht geven aan opschaling, kennisdeling en verbreding toepassing. 10

11 Meer weten Algemene informatie en aanmelden nieuwe Green Deal Overzicht deals en ontwikkelingen Green Deal Aanmelden voor Nieuwsbrief Green Deal Mail: Helpdesk Green Deal Telefoon: Of via contactformulier op Algemene ingang zijn de Green Deal pagina’s op rijksoverheid.nl. Daar is ook de link naar het portaal voor aanmelding te vinden. Eventuele nadere vragen over aanmelding worden geadresseerd in een FAQ. Veel nieuws over de Green Deal op site Ondernemend Groen en in de Nieuwsbrief. Naast helpdesk is er in 2013 ook een serie informatiebijeenkomsten. Zie daarvoor ook Green Deal pagina’s op rijksoverheid.nl 11

12 Vragen? 12

13 Green Deal Zonnepanelen voor asbestdaken
Initiatief Sanering van asbestdaken van woningen en deze vervangen door daken met zonnepanelen Initiatiefnemers Aedes (vereniging wooncorporaties) en Rijksoverheid Resultaten Handleiding procesaanpak voor wooncorporaties Inzet Rijksoverheid Milieulijst is uitgebreid met onderdelen saneren asbest en plaatsen zonnepanelen zodat deze in aanmerking komen voor overheidsregelingen MIA en Vamil. Asbest is een stof die kan leiden tot grote gezondheidsschade bij mensen. Een belangrijke bron van blootstelling aan asbest in de buitenlucht zijn daken met asbestcement. Door erosie en calamiteiten kan het asbest in het milieu komen. De Rijksoverheid streeft ernaar dat in 2024 alle asbestdaken in Nederland zijn gesaneerd. Dit is te combineren met de plaatsing van zonnepanelen om zonne-energie op te wekken. Toepassing van deze energievoorziening levert een bijdrage aan een duurzamer Nederland. Het stimuleren van zonne-energie bevordert bovendien de economische activiteit en innovatie. Het huidige pakket aan fiscale regelingen en subsidies is echter niet voldoende voor woningcorporaties om asbestdaken te vervangen door zonnepanelen. Asbest laten verwijderen en zonnepanelen laten plaatsen is een ingewikkeld proces qua procedures, vergunningen en het aanvragen van fiscale stimulering. Woningcorporaties hebben behoefte aan een korte handleiding waarin praktisch staat beschreven hoe dit proces doorlopen moet worden. De Green Deal Aedes Zonnepanelen voor Asbestdaken heeft als doel een aanpassing van de Milieulijst die hoort bij de regelingen MIA (milieu-investeringsaftrek) en Vamil (willekeurige afschrijving milieuinvesteringen), zodat voor asbestverwijdering in combinatie met het plaatsen van zonnepanelen een beroep kan worden gedaan op de Vamil. De Green Deal leidt verder tot het opstellen van een korte handleiding voor woningcorporaties die asbestdaken willen vervangen door daken met zonnepanelen.

14 Green Deal Stadsgerichte landbouw
Initiatief Opschaling en versnelling lokale stadslandbouw initiatieven Initiatiefnemers Van Bergen Kolpa Architecten, Priva, De Volharding Breda BV, LEI Inzet veldpartijen Komen tot uitgewerkte businesscases stadslandbouw en oprichting van Nationale Federatie Stadslandbouw (NFS); kennisdeling nationaal niveau Inzet Rijksoverheid Deelname NFS; internationale positionering en afstemming EU; beleidsintegratie Deze Green Deal houdt de voorbereiding in van de oprichting van de Nationale Federatie Stadsgerichte Landbouw. Deze federatie heeft de aanjaagfunctie om meer en duurzame stadslandbouw te stimuleren. Ze zorgt voor opschaling en versnelling van lokale stadslandbouwinitiatieven door kennisdeling en professionalisering op nationaal niveau. De coalitie (van betrokken bedrijven) voert de regie en zet zich in, samen met de overige projectgroepleden, voor het vinden van private financiering voor vier businesscases die beschrijven hoe de stadslandbouwinitiatieven rendabel kunnen draaien. Op de dag van de Stadslandbouw van 25 april 2013 kunnen de resultaten van de projectgroep worden gepresenteerd. Stadsgerichte landbouw biedt een economisch perspectief voor boeren in de stad, in de stadsrand en het stedelijke buitengebied. Er ligt een kans voor Nederland om voorop te lopen in de ontwikkeling van innovatieve technologieën en nieuwe exportproducten voor stadslandbouw. Internationaal gezien maakt stadslandbouw (ook wel urban farming) veel energie in de samenleving los en creëert draagvlak voor vele duurzaamheidsthema’s, zoals: gezond en eerlijk voedsel, CO2-reductie door beperking van voedselkilometers, combinatie van voedselproductie met biodiversiteit, duurzame recreatie en groen in de stad. Stadslandbouw kan fungeren als drager voor vastgelopen gebiedsontwikkeling (zoals: braakliggende terreinen en leegstaande kantoren). Kennisdeling en vereniging op nationaal niveau kan de versnipperde stadsgerichte landbouwinitiatieven professionaliseren, rendabel maken en verduurzamen. 14

15 Green Deal Biomassastromen
Initiatief Maximaal verwaarden biomassastromen Initiatiefnemers Stichting Dutch Biorefinery Cluster en Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Inzet veldpartijen 1 januari 2014 zes businesscases voor commerciële initiatieven Bestendigen samenwerking Inzet Rijksoverheid Wegnemen van onduidelijkheden in wet- en regelgeving Innovatie- instrumentarium De papier- en kartonindustrie streeft ernaar een significant deel van haar houtgebaseerde grondstoffen te vervangen door alternatieve nieuwe grondstoffen, veelal geproduceerd uit reststromen van vaak lokale ketens. Zij doet dit omdat er verwacht wordt dat door sterke groei van de biobased economy de vraag naar houtgebaseerde grondstoffen heel sterk zal groeien, waardoor de leveringszekerheid in gevaar kan komen. De beoogde vervangingspercentages (gebaseerd op beschikbaar volume, prijs en technische eigenschappen) variëren van 5 tot 20%. Daarnaast vormt het inzetten van reststromen uit de eigen branche of andere industrieën een positieve bijdrage omdat dit het laagwaardig toepassen van (nog bruikbare) grondstoffen’ voorkomt. Met deze nieuwe grondstoffen worden proeven en experimenten uitgevoerd. Dit zal moeten gebeuren binnen de huidige vergunningen of deze zullen moeten worden aangepast. Gezamenlijk, met vergunningverlenende instanties, zal gezocht worden naar het zo goed mogelijk benutten van de mogelijkheden. Zo nodig zullen die mogelijkheden zo efficiënt mogelijk worden gecreëerd. Ook moeten in de experimenten gegevens worden gegenereerd die bij grootschaliger omzetting kunnen worden gebruikt bij vergunningwijzigingen. Doel van de Green Deal is om samen met de Rijksoverheid ruimte te creëren om proeven te doen op industriële schaal.

16 Green Deal Unie van Waterschappen
Initiatief Rioolwaterzuiveringen verduurzamen door opwekken duurzame energie en terugwinnen nutriënten/grondstoffen Initiatiefnemers Unie van Waterschappen, Norske Skog Parenco (papierfabriek) Inzet veldpartijen realisatie 12 Energiefabrieken; terugwinnen nutriënten/grondstoffen; op termijn alle (grote) afvalwaterzuiveringen Inzet Rijksoverheid Aanpassing wet- en regelgeving; ondersteuning onderzoek De waterschappen spelen een belangrijke rol bij de opwekking van duurzame energie en energiebesparing. Ze willen nu ook een belangrijke rol spelen bij het terugwinnen van nutriënten/grondstoffen zoals fosfaat (struviet) en opwekken van biogas, groene stroom en duurzame warmte. De beoogde resultaten zijn: - Realisatie komende jaren van twaalf grootschalige energiefabrieken die biogas, groene stroom en duurzame warmte opwekken. De ambitie is om op termijn alle 350 rioolwaterzuiveringen om te bouwen tot ‘Energiefabrieken’. Op dit moment zijn de waterschappen gezamenlijk al één van de grootste biogasproducenten (ruim 80 miljoen kuub per jaar). - Terugwinnen van nutriënten/grondstoffen, in plaats van deze stoffen uit verre landen te halen. Overigens worden veel grondstoffen zoals fosfaat schaarser.

17 Green Deal KLM Initiatief
Verduurzaming luchtvaart door gebruik van duurzame biobrandstoffen en door omzetten restafval tot energie Initiatiefnemers KLM Inzet veldpartijen 1e vlucht biobrandstof naar Rio in 2012; Vele vluchten Amsterdam- Parijs; energie- en CO2 winst; herhaalpotentieel omzetten restafval ook bij andere partijen Inzet Rijksoverheid Inzet aanpassing wet- en regelgeving; level playing field; promotie; onderzoek inpassing in SDE+ KLM streeft naar een verdere verduurzaming van de luchtvaartindustrie, ondermeer door een toenemend gebruik van duurzame biobrandstoffen in het vliegverkeer en door het omzetten van restafval tot energie. KLM zet zich in om bekendheid met en gebruik van duurzame biobrandstof door andere partijen in de luchtvaartindustrie te vergroten, o.a. door: - Het ontwikkelen van duurzaamheidstandaarden; - Kennisuitwisseling met stakeholders uit de supply chain, NGO wereld, corporate accounts, overheid en wetenschap over “hoe nu verder”; - Het ondersteunen van initiatieven die bijdragen aan de ambitie ‘Biofuel Flightpath’ van de Europese Commissie (doelstelling 2020: twee miljoen ton duurzame biobrandstoffen voor luchtvaart te produceren en gebruiken). - Samen met ketenpartners op gang brengen en investeren in onderzoek, ontwikkeling en demonstratieprojecten - Actief betrekken van de klant bij duurzame luchtvaart: KLM heeft een ‘Biofuels Corporate Account’ programma ontwikkelt, waarvan de bijdragen worden aangewend voor investeringen in biobrandstoffen projecten. KLM is het “Waste-to-Energy” programma gestart met de ambitie om al haar catering restafval dat niet meer hergebruikt of gerecycled kan worden locaal om te zetten naar energie. Dagelijks is dit 20 ton restafval, afkomstig van de vliegtuigen. Inzet hiervan is energie- en CO2 winst te boeken ten opzichte van huidige verbranding in Afvalverbrandingsinstallaties. Bovendien is er een groot herhaalpotentieel bij andere luchtvaartbedrijven, ziekenhuizen, en campussen. Hulp Rijksoverheid - Inzet om relevante wet- en regelgeving aan te passen en bezien of tijdelijke ontheffingen kunnen worden verleend; - Gedragen duurzaamheidstandaarden ondersteunen en een level playing field voor de Nederlandse luchtvaartindustrie waarborgen; - Promotie van vliegen op biokerosine door steun aan het ‘Biofuels Corporate Account’ en daarbij eventueel als ‘launching customer‘ op te treden; - Onderzoek naar mogelijkheden binnen de SDE+ regeling.

18 Green Deal Producerend landschap
Initiatief Duurzaam beheer natuur en agrarisch cultuurlandschap Initiatiefnemers Staatsbosbeheer, LTO Nederland Inzet veldpartijen Nieuwe samenwerkingsvormen voor efficiënter en kwalitatief beter natuur- en landschapbeheer; vier praktijksituaties met aandacht voor landgebruik, verdienmodellen en wijze van organisatie Inzet Rijksoverheid Knelpunten wet- en regelgeving oplossen, verspreiden kennis en proces ondersteunen Agrarische ondernemers en Staatsbosbeheer ontwikkelen op gebiedsniveau nieuwe vormen van samenwerking. Zo geven ze een impuls aan de ontwikkeling van biodiversiteit in natuurgebieden en daarbuiten. Het doel hiervan is om het natuur- en agrarisch cultuurlandschap duurzaam te beheren en te gebruiken. Daarbij staat het bodemwatersysteem centraal. Samen zoeken de partijen een balans tussen ecologie en economie. Ze zijn transparant voor elkaar en verankeren natuurbeheer en -ontwikkeling in lokale gemeenschappen en hun economie. Met nieuwe samenwerkingsvormen willen de partijen een efficiënter en kwalitatief beter beheer van natuur en landschap ontwikkelen, de omgevingskwaliteit voor natuur verbeteren, het gebruik en de beleving van natuur versterken en bijdragen aan een betere landbouwstructuur. In verschillende regio’s in het land ontstaat deze nieuwe manier van samenwerken. Staatsbosbeheer en LTO Nederland gaan dit stimuleren en faciliteren in een open Community of Practice. Ze nodigen ook provincies en waterschappen uit om te participeren. De Green Deal wordt uitgevoerd binnen enkele praktijksituaties: zogenoemde ateliers. In Zuid-Nederland is dat de Westelijke Langstraat, in Oost-Nederland het Staphorsterveld, in Noord- Nederland het Westerkwartier en in West-Nederland polder Mijnden. 18

19 Green Deal Utrechtse energie!
Initiatief Komen tot nieuwe businesscases en wegnemen barrières duurzaam ondernemerschap Initiatiefnemers Gemeente Utrecht Inzet veldpartijen Energiebesparing bij bedrijven en scholen: stimulering duurzame bedrijvigheid o.a. met fonds; warmte- en koude opslag en inzet op duurzaam inkopen en duurzame mobiliteit. Inzet Rijksoverheid Meedenken bij opzet instrumenten en financiële steun De Green Deal Utrechtse Energie richt zich op het wegnemen van belemmeringen en ondersteuning van initiatieven voor duurzaam ondernemerschap binnen de gemeente Utrecht. Onderdelen daarvan zijn: Het helpen uitwerken van nieuwe businesscases voor verduurzaming bij werkgevers. Opzet en operationalisering van een warmte-koude-opslag-loket (WKO-loket) voor een versnelde haalbaarheidsanalyse, vergunningsproces, goede afstemming met provincie en waterschap en risicoreductie met betrekking tot waterverontreiniging. Bevordering van zonnestroom in de gemeente door vergroting van afzetmogelijkheden bij zonnestroom op scholen en stimuleren van energiebesparing op scholen. Ontwikkeling van een aanpak die leidt tot minder en schonere mobiliteit van bij bedrijven. Bedrijven krijgen inzicht in hun CO2-footprint en de mogelijkheden om deze door mobiliteitsmaatregelen te verkleinen en de luchtkwaliteit te verbeteren. De betrokken overheden zullen bedrijven voor hun inspanningen belonen door daarmee rekening te houden bij hun aanbestedings- en inkoopbeleid. 19

20 Green Deal Verduurzaming AEC - Bodemassen
Initiatief Verontreinigd herbruikbaar materiaal opwerken tot verantwoord toepasbare bouwstof Initiatiefnemers Afvalenergiecentrales (AEC’s), Rijksoverheid Inzet veldpartijen in 2017 de helft van de bodemassen bewerkt/opgewerkt en in %; daarbij in % non- ferrometalen teruggewonnen Inzet Rijksoverheid Onderzoek aanpassing uitlogingsnormen; meedenken over gebruik bodemassen in infrastructuurprojecten Bodemassen zijn het residu bij de verbranding van afval in een afvalenergiecentrale (AEC). Daar zitten nog verontreinigende stoffen in, zoals zware metalen en zouten. Deze bodemassen mogen alleen worden toegepast als secundair bouwmateriaal wanneer het risico op uitloging naar bodem en grondwater wordt voorkomen. De markt voor dit soort bouwmateriaal is aan het 'opdrogen', met name omdat Rijkswaterstaat heeft besloten een beperking op te leggen aan het gebruik ervan. Het antwoord van de afvalenergiecentrales is om de bodemassen te bewerken of op te werken tot een bouwstof die als primair materiaal kan worden toegepast. Hierdoor zijn aanvullende voorzieningen niet meer nodig en is het een prima alternatief voor primaire bouwstoffen, zoals zand. Het doel van de Green Deal is verontreinigd herbruikbaar materiaal op te werken, zodat het als vrij toepasbare bouwstof kan worden ingezet. De Green Deal bestaat uit de volgende trajecten: Verontreinigende bouwstoffen worden geleidelijk aan definitief afgeschaft. Dit draagt bij aan een verminderd gebruik van natuurlijke primaire hulpbronnen. Metalen uit bodemassen worden teruggewonnen. Dit is van belang vanwege de toenemende schaarste van grondstoffen. Producenten van bodemassen (de AEC’s) nemen meer verantwoordelijkheid bij het toepassen van hun producten (producentenverantwoordelijkheid in de keten en niet alleen 'garantie tot de deur'). 20

21 Green Deal Regio Amsterdam Elektrisch
Initiatief In breed samenwerkingsverband stimuleren elektrisch vervoer in Amsterdam en omgeving Initiatiefnemers Noord-Holland en Flevoland; regio Amsterdam; stad Amsterdam en Almere Inzet veldpartijen In 2014 zeker 50 taxi’s, 50 bestelauto’s, en 50 eigenwagenpark voertuigen elektrisch 250 oplaadpunten; ook snellaadpalen bij corridors en accuwisselstation Zuidas Inzet Rijksoverheid Verbinden initiatieven; kennis; financiële bijdrage; inzet op Europese standaardisatie De Green Deal Metropool Regio Amsterdam richt zich op samenwerking en kennisdeling over het elektrisch vervoer in de Regio Amsterdam. Onderdelen van deze deal zijn: Elektrische voertuigen: Het realiseren van minimaal 50 elektrische taxi’s en minimaal 50 elektrische bestelauto’s in 2014, en minimaal 50 elektrische voertuigen in het eigen wagenpark van gemeenten. Laadinfrastructuur: Het realiseren van minimaal 250 openbaar toegankelijke oplaadpunten voor eind 2013, het realiseren van snellaadpalen langs een aantal belangrijke corridors in de Regio langs de A1, A4, A9, A7 en A2 en het faciliteren van de oprichting van Accuwisselstations in samenwerking met Better Place (en de Taxicentrale Amsterdam). 21

22 Green Deal Verduurzaming betonketen
Initiatief Verduurzaming betonketen Initiatiefnemers MVO Nederland en 20 partijen met grote bouwbedrijven, branches en ENCI Inzet veldpartijen MVO-strategie betonketen 2020/2050: in 2020 is 20% betonbouwmarkt NL duurzaam en in %; gezamenlijke ketenaanpak en kennisdeling Inzet Rijksoverheid Participatie in stakeholder dialoog; wegnemen belemmeringen wet- en regelgeving; inbreng kennis Bijna twintig partijen in de Nederlandse bouwwereld gaan samenwerken in het Programma verduurzaming betonketen. Van productie tot toepassing en hergebruik werken zij aan vergaande verduurzaming van de gehele betonketen. Bijzonder aan het Programma verduurzaming betonketen is dat het alle schakels in de Nederlandse betonketen behelst en niet alleen gaat over het ‘basisproduct’ beton, maar ook over betonnen constructies. Doelstelling is om met elkaar te komen tot een breed gedragen en onafhankelijke definitie van duurzaam beton en om deze vervolgens te vertalen naar daadwerkelijke toepassing in de gehele Nederlandse keten. Belangrijke thema’s zijn uiteraard energiegebruik en emissie in bodem, water en lucht, maar ook winning en verbruik/hergebruik van grondstoffen en de impact van onderneming en productie op biodiversiteit en ecosystemen. Naast de afzonderlijke schakels in de keten worden ook de verbindingen daartussen meegenomen. Dit betekent dat er bijvoorbeeld ook gekeken wordt naar ontwerp, logistiek en transport. Werkgroepen op de vier themagebieden van energie, grondstoffen, emissies en biodiversiteit/ ecosysteem werken inhoudelijke doelstellingen voor 2020 en 2050 uit. De deelnemende bedrijven committeren zich aan die doelstellingen. 22

23 Mogelijk rol Rijk: wegnemen knelpunten in wet- en regelgeving
Versnellen vergunningproces, experimenteerruimte, aanpassen regels, wetten en/of richtlijnen, EU lobby. Voorbeelden: Verkorten vergunningprocedure mestvergisting en opstellen handreiking voor vergunningverlening (GD Biogas en kleinschalige vergisting) Experiment inkoop op prestatie (bijv. lichturen in plaats van lampen). Onderzoek hoe om te gaan met o.a. wetgeving aanbesteding en eigendomsrechten (GD Turn Too) Biokerosine toestaan als brandstof voor vliegtuigen. Lobby om Europese regels aan te passen (GD KLM) Het gaat om het sneller afgeven van vergunningen, door bijv. opstellen van handreikingen, het verruimen of aanpassen van wet- en regelgeving en het bieden van ruimte voor pilots. Daartoe werkt de rijksoverheid samen met de daartoe bevoegde instanties, zoals provincies en gemeenten, maar ook Europese instanties. Voorbeelden: * Green Deal vloeibaar biogas. Essent, Friesland Campina en de Nederlandse Groen Gas Maatschappij werken samen aan het project Biogas XL. Dit behelst vergisting van mest bij boerenbedrijven, waarbij het ontstane biogas wordt opgewaardeerd tot vloeibaar biogas. Biogas XL sluit aan bij het doel van de Nederlandse zuivelketen om in 2020 volledig energieneutraal te produceren en op klimaatneutrale wijze verder te groeien. Het betreft in Nederland ontwikkelde technieken die de lokale economie stimuleren en bij succesvolle toepassing in Nederland kansen bieden voor export naar het buitenland. Gestart wordt met twee pilots en vervolgens is er zicht op uitrol naar 125 agrarische bedrijven. Input Rijk: Opstellen handleiding voor vergunningverleners. Onderzoek naar verkorten vergunningprocedure. Standpunt over certificering biogas *Inkoopexperiment (GD TurnToo). Het doel van deze Green Deal is om via een inkoopexperiment binnen de Rijksoverheid, in samenwerking met Turntoo, te leren hoe performance based contracting werkt in de praktijk en wat daarbij wettelijke en bestuurlijke belemmeringen zijn. Voor de vormgeving van het inkoopexperiment wordt de kennis van Turntoo gebruikt. Performance based contracting is een concretisering van het sluiten van grondstoffenkringlopen. Dit bespaart Nederland kosten en maakt Nederland als grondstoffenarm land minder afhankelijk van grondstoffen in het buitenland. Performance based contracting is een nadere uitwerking van de Grondstoffennotitie. Op dit moment is het Nederlandse bedrijfsleven nog niet erg bekend met dit potentieel kostenbesparende idee. De gehanteerde constructies zoals Turntoo die voor ogen heeft, kennen verschillende wettelijke belemmeringen rond afval en eigendomsrechten. Alleen de Rijksoverheid kan deze belemmeringen wegnemen. * Biokerosine toestaan als brandstof voor vliegtuigen. Door een aanpassing van het Besluit hernieuwbare energie vervoer wil het kabinet het gebruik van biokerosine stimuleren. (GD KLM)

24 Mogelijke rol Rijk: ondersteunen markt
Verbeteren infrastructuur, optreden als “Launching customer”, labeling, certificering, ondersteunen business cases Voorbeelden: Bekijken mogelijkheden voor laadpunten Elektrisch Vervoer op semipublieke plaatsen (GD New Motion) Bekijken mogelijkheden opnemen Biobased producten in Duurzaam Inkopen programma van de overheid en mogelijkheden certificering (GD Groen certificaten) Ondersteuning Landelijk Kosten Simulatie Model voor investeringsbeslissingen bij Zero Emissie busvervoer (GD Zero-emissie busvervoer) De overheid kan de markt ondersteunen door bijv. te kijken naar de mogelijkheden voor verbeteren infrastructuur, op te treden als launching customer (bijv. door te kijken naar de mogelijkheden in het Duurzaam Inkopen beleid) en ondersteunende mechanismen, zoals labels, certificering en kwaliteitssystemen en ondersteuning bij de ontwikkeling van business cases. Voorbeelden * GD New Motion: Laadpunten Elektrisch Vervoer. Het samenwerkingsverband The New Motion wil in 2012 en 2013 een landelijk dekkend netwerk realiseren van intelligente laadpunten en 100 snellaadpunten voor elektrische auto's op private maar openbaar toegankelijke locaties (zoals parkeerterreinen, retail/horeca locaties, benzinepompen). The New Motion is het consortium van een aantal autofabrikanten, netwerkbedrijf Alliander, Stichting E-Laad (regionale netbeheerders) en van participerende locaties zoals Q-Park. Betrokken partijen willen met de inzet een grootschalig, intelligent en publiek toegankelijk laadnetwerk voor elektrische vervoer (EV) in Nederland realiseren. Daarmee willen ze ook smart grid-technologie, nodig voor een grootschalig netwerk van oplaadpunten, verder ontwikkelen. Om te komen tot een goede uitrol van een intelligent netwerk van publiek toegankelijke laadpunten is het nodig om commerciële initiatieven op gang te brengen en op basis van experimenten vast te stellen op welke punten wet- en regelgeving aangepast moet worden. * GD Groencertificaten: Doel is de ontwikkeling en invoering van Groen Certificaten voor (polymeer) chemische producten die bestaan uit hernieuwbare grondstoffen (Biobased). Hierdoor wordt het gebruik van hernieuwbare grondstoffen gestimuleerd. De Groen Certificaten worden in samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en de overheid ontwikkeld en toegepast. Er wordt onderzocht hoe en waar biobased producten kunnen worden opgenomen in het duurzaam inkopen beleid van de overheid. De verwachting is dat begin volgend jaar een vrijwillige standaard gereed is voor biobased (hernieuwbare) kunststoffen. De standaard garandeert de duurzaamheid van de toegepaste hernieuwbare grondstoffen. * GD Zero-emissie busvervoer: is gericht op het verduurzamen van het openbaar busvervoer met als doel de gehele OV bussenvloot in Nederland in 2025 kosteneffectief op zero emissie te krijgen. De resultaten worden gebruikt voor een landelijk kostensimulatiemodel dat door de Stichting Zero Emissie Busvervoer bekend wordt gemaakt. Het model ondersteunt decentrale overheden en marktpartijen bij hun investeringsbeslissingen over het inzetten van zero-emissie busmaterieel, de daarvoor benodigde energielevering en de laad- en of tankinfrastructuur.

25 Mogelijk rol Rijk: versterken netwerken
Als onafhankelijke partij optreden bij samenwerking in keten, partijen bij elkaar brengen, ontwikkelen gezamenlijke visie en gedeelde aanpak Voorbeelden: Ondersteuning in Ketenaanpak Beton (GD Verduurzaming betonketen) Bevorderen samenwerking opdrachtgevers en opdrachtnemers, stimuleren en hanteren gemeenschappelijke duurzame aanpak bij Grond- Weg en Waterbouw (GD Duurzaam GWW) Mogelijkheden voor duurzame producten of diensten worden gezocht via samenwerking de in de keten of door krachtenbundeling binnen een sector. Hierin is de overheid vaak bemiddelaar en/of netwerkversterkende partner. Hierbij kan men ook denken aan het voldoende krachtig maken van netwerken, gericht op het ontwikkelen van gezamenlijke visies en aanpakken tussen marktpartijen, de overheid kan daarin ondersteunen of een duidelijke rol bij de regie spelen. Voorbeelden: * GD Ketenaanpak Beton: Bijna twintig partijen in de Nederlandse bouwwereld werken samen aan vergaande verduurzaming van de gehele betonketen. Bijzonder aan het Programma verduurzaming betonketen is dat het alle schakels in de Nederlands betonketen behelst en niet alleen gaat over het product beton, maar ook over betonnen constructies. Doelstelling is om met elkaar te komen tot een breed gedragen en onafhankelijke definitie van duurzaam beton. En om deze vervolgens toe te passen in de gehele Nederlandse keten. Rol overheid: deelname Stuurgroep, input van kennis en ervaring etc. * GD Duurzaam GWW is een breed samenwerkingsverband van opdrachtgevers, opdrachtnemers en enkele kennisinstellingen. Zo worden de krachten gebundeld om duurzaamheid naar een hoger plan te tillen en de sector duurzaam te maken. Er is een gezamenlijke visie ontwikkeld en er is afgesproken een uniforme duurzame aanpak te hanteren. Rijksoverheid bevordert samenwerking en de gemeenschappelijke aanpak, uitvoeren het programmabureau (procesondersteuning, communicatie, etc.) en is launching customer van duurzame GWW projecten

26 Mogelijke rol Rijk: verbeteren toegang tot kapitaalmarkt
Ontwikkelen aantrekkelijke constructies voor financiers en daarmee voor initiatiefnemers in het veld Voorbeeld: Ondersteuning haalbaarheidsstudie naar een Nationaal Fonds voor Energiebesparing (GD Haalbaarheidsstudie Nationaal Fonds Energiebesparing) De rijksoverheid hecht veel belang aan het mobiliseren van geldstromen waarmee privaat kapitaal benut wordt voor duurzame investeringen. Daarbij speelt ook de totstandkoming van een revolverend fonds voor energiebesparing in de gebouwde omgeving. Hierover zijn inmiddels afspraken gemakt in het “woonakkoord”. In één van de deals is hiervoor voorwerk gedaan. Hieronder wordt die deal kort beschreven. Voorbeeld * GD Nationaal Fonds Energiebesparing (NFEB) In deze Green Deal hebben Partijen met ondersteuning van de Rijksoverheid een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar een Nationaal Fonds Energiebesparing voor energiebesparing in de gebouwde omgeving. In het ontwikkelde voorstel voor Nationaal Fonds Energiebesparing voorzien Partijen en Rijksoverheid een innovatieve aanpak die het mogelijk moet maken Nederlandse huishoudens een aantrekkelijke consumentenpropositie aan te bieden. De ontwikkelde consumentenpropositie betreft een combinatie van aanbod (technische maatregelen) en een laagdrempelige, commercieel aantrekkelijke en betrouwbare financieringsconstructie via de energierekening. Deze consumentenpropositie moet het Nationaal Fonds Energiebesparing mogelijk maken door kostenvoordelen en risicoreductie in het beheer en de projectbeoordeling. Zo ontstaat een aantrekkelijke constructies voor financiers. Partijen en Rijksoverheid achten het van belang dat het Nationaal Fonds Energiebesparing open is voor toetreding van alle relevante actoren uit de sector zoals leveranciers, installateurs en energieaanbieders. Hiermee kan de reikwijdte van de Green Deal worden gemaximaliseerd. Elementen van dit voorstel worden meegenomen in het voorstel voor een eind 2013 te starten Revolverend Fonds.

27 Plaatje uit voortgangsrapportage met deals per groene groei thema (nieuwe cijfers)

28 Plaatje uit voortgangsrapportage met samenstelling betrokken partijen (nieuwe cijfers)

29 Green Deal Board Negen ambassadeurs voor verduurzaming in Nederland.
Taken: volgt voortgang lopende deals en Green Deal-aanpak brengt Green Deal-aanpak onder de aandacht van relevante partijen bevordert dat resultaten breed worden toegepast doet aanbevelingen voor Green Deal-aanpak evalueert de behaalde resultaten is alert op nieuwe kansen en kijkt waar leemtes zitten Boardleden zijn afkomstig uit het relevante veld: bedrijfsleven, maatschappelijk organisaties en decentrale overheden