Rechten van betrokkenen in de praktijk

Presentatie over: "Rechten van betrokkenen in de praktijk"— Transcript van de presentatie:

1 Rechten van betrokkenen in de praktijk
Saskia Peeman 1

2 De AVG kent de volgende rechten:
Recht op informatie (art. 13 en 14 AVG) Recht op inzage (art. 15 AVG) Recht op rectificatie (art. 16 AVG) Recht op vergetelheid (art. 17 AVG) Recht op dataportabiliteit (art. 20 AVG) Recht van bezwaar (direct marketing art. 21 lid 2 en lid 3 AVG; bijzondere persoonlijke omstandigheden art. 21 lid 1 AVG) Recht op beperking van de verwerking (art. 18 AVG) Recht op menselijke blik bij besluiten (art. 22 AVG)

3 Bent u voorbereid op verzoeken van burgers?
Zijn er verzoeken binnengekomen en hoe zijn jullie hiermee omgegaan? Wie is intern verantwoordelijk voor verzoeken van burgers? Zijn de processen ingericht op verzoeken van burgers? Zijn de collega’s getraind om verzoeken te herkennen en behandelen? Hoeveel inzageverzoeken zijn er ontvangen? Hoeveel verzoeken tot verwijdering? Zijn er ook andere verzoeken binnengekomen? Hoe ging de organisatie om met de verzoeken? Werden de verzoeken herkend? Was het een opgaaf om te voldoen?

4 Transparantie naar de burger
Het is duidelijk voor de burger hoe een AVG verzoek kan worden ingediend Wijzen op rechten onder de AVG, bijvoorbeeld via het beleid of statement 2. Wijze van indienen: - RB: niet via het algemene contactformulier - Identificatie 3. Inhoud van het verzoek: - Verwijzen naar de AVG - Specificeren (overweging 63) Onder de WBP: De Hoge Raad heeft enkele jaren geleden al uitgemaakt dat wie een dergelijk verzoek doet dit niet hoeft te motiveren maar kan "volstaan met een verwijzing naar art. 35 Wbp" en dat hij mag verwachten dat "de vervolgens aan te reiken informatie transparant en volledig zal zijn". Dat sluit ook aan bij de opmerkingen uit de wetsgeschiedenis dat het inzagerecht samenhangt met het transparantiebeginsel: een ieder moet in beginsel in de gelegenheid zijn om na te kunnen gaan of zijn gegevens worden verwerkt. Gemeenten mogen, omdat het in het algemeen gaat om grote hoeveelheden gegevens, vragen om welke gegevens het gaat (Overweging 63). Het register is geen vervanging van de plicht om een overzicht van de persoonsgegevens te leveren als daar om gevraagd word, maar je kunt met een verwijzing naar het register wel vragen of iemand geïnteresseerd is persoonsgegevens uit een bepaalde verwerking of groep van verwerkingen. En ze dus op die manier proberen te helpen hun vraag specifieker te maken.  Inzageverzoek onder de BRP en Jeugdwet

5 Inrichten systemen Processen Wi Interne organisatie
Borgen in de organisatie Inrichten systemen Processen Wi Interne organisatie

6 Systemen faciliteren het kunnen voldoen aan de rechten
Wijze van registreren Aanschaf nieuwe systemen Privacy by design norm Verwijderen van gegevens op back-ups

7 Processen inrichten Herkennen verzoek Procesverantwoordelijke
Verwijzen naar de AVG Is het een AVG verzoek of een domeinspecifiek verzoek? VB: Jeugdwet, BRP Specificatie Procesverantwoordelijke Termijnen bewaken - Binnen 1 maand reageren - Mogelijkheid tot verlenging bij complexe verzoeken - Burger informeren bij verlenging termijn - Dwangsom niet tijdig beslissen ogv Awb Besluit dus bezwaarclausule meesturen

8 Organisatorische inbedding
Medewerkers op de hoogte brengen van reikwijdte Rechtspraak onder de WBP: documenten waar sporadisch naam voorkomt en persoonlijke interne notities vallen niet binnen reikwijdte. Wijze van registreren Procesverantwoordelijke Rolverdeling FG/PO

9 Actualiteiten RvS ECLI:NL:RVS:2019:181
RB: niet ontvankelijk, algemeen contactformulier is niet de route, termijnen werden opvallend goed in de gaten gehouden. Misbruik van WOB betekent niet automatisch misbruik van WBP. Afdeling richt zich alleen op inhoudelijke component en niet op het financiele aspec en de aard gemachtigde/verzoeker. Berichten VNG forum: handelen ambtenaren valt onder verantwoordelijkheid college. Verzoeken zijn gericht om te achterhalen welke gemeenten persoonsgegevens hebben geplaatst. Dit doel is in overeenstemming met de Wbp. Niet-ontvankelijkheid verklaren door het college was dan ook niet juist. Dwangsom niet tijdig beslissen wordt toegewezen, schadevergoeding wordt afgewezen, want verzoek is inhoudelijk niet behandeld. Last onder dwangsom TGB bank door AP RB: misbruik van recht. AP: Handhavingsverzoek. Vonnis rechtbank geldt tussen partijen en AP is geen partij & vonnis heeft nog geen gezag van gewijsde gekregen ivm appel. Verzoek wel in overeenstemming met het doel van inzageverzoek. De enkele reden dat verzoeker de documenten wilde gebruiken voor een civielrechtelijke procedure maakt het nog geen misbruik van recht (DEXIA). TGB verstrekte onvolledig overzicht en had onderzoek moeten doen. Verzoeker had eerder in een procedure het ontbrekende rapport al genoemd. Het inzageverzoek was ingediend via het algemene contactformulier van de website van de gemeente. Volgens de rechtbank is dit niet de juiste wijze voor het indienen van Wbp verzoeken. Interessant: de rechtbank laat weten dat het niet uitmaakt dat de gemeente Utrecht eerder wel een inzageverzoek via dit kanaal in behandeling heeft genomen. De algemene contactformulieren op gemeentelijke websites kunnen dus niet gebruikt worden voor verzoeken ogv de AVG.  De rechtbank overwoog dat eiser al meerdere keren is veroordeeld voor misbruik van recht in het kader van de Wob. Aan het onderhavige Wbp-verzoek lag een Wob-verzoek ten grondslag, waarin de gemeente had besloten dat er sprake was van misbruik van recht. Tegen dit besluit had verzoeker geen beroep ingesteld. Daarnaast hield de inzageverzoeker de termijnen opvallend goed in de gaten en zou hij al precies weten welke persoonsgegevens hij in het kader van zijn eerdere Wob-verzoeken aan de gemeente heeft verstrekt.   Concluderend duidt dit erop dat het inzageverzoek louter is ingediend om grootschalig in den lande geldsommen ten laste van de overheid te incasseren. De rechtbank verklaart het beroep dan ook niet-ontvankelijk. Ook indien – zoals de rechtbank in zijn vonnis aannemelijk heeft geacht – [VERZOEKER] met zijn beroep op artikel 35 van de Wbp (eveneens) tot doel heeft de verkregen documenten te gebruiken in een civielrechtelijke procedure tegen TGB, bestaat geen grond voor de conclusie dat [VERZOEKER] misbruik maakt van het inzagerecht. Zoals ook het Hof Den Bosch in de Dexia-zaak heeft geconcludeerd, is de enkele omstandigheid dat een betrokkene met de eenmaal verkregen gegevens vervolgens tevens een ander doel zou kunnen dienen, bijvoorbeeld door deze te gebruiken in een eventuele civiele procedure, ontoereikend om misbruik van recht aan te nemen.6 De AP betrekt hierbij voorts dat door TGB niet is gesteld en dat ook overigens niet is gebleken dat dit doel onrechtmatig is.

10 Inzoomen: Recht op vergetelheid
Recht op vergetelheid geldt niet wanneer de gemeente de gegevens verwerkt omdat er een wettelijke verplichting is om dit te doen of wanneer de organisatie de gegevens archiveert in het algemeen belang Archiefwet - Selectielijst VNG - Proportionaliteits/subsidiariteitstoets maar..voorafgaand aan het archiveren moet er getoetst worden of de verwerking rechtmatig is!!

11 Waar kunnen wij jullie bij ondersteunen?
Bestaande kennisproducten Borgen gegevensbescherming in de gemeentelijke organisatie (Excel en PDF) Rechten van betrokkenen (twee delen)