De regionale economie vanuit nationaal perspectief

Presentatie over: "De regionale economie vanuit nationaal perspectief"— Transcript van de presentatie:

1 De regionale economie vanuit nationaal perspectief
Focco Vijselaar Directeur Algemene Economische Politiek 8 september 2018

2 Rol van het Rijk staat in de belangstelling
61 vermeldingen in het regeerakkoord van Rutte-III. Bij Rutte-I waren dat er 31, bij Rutte-II 16. Erik Stam (Universiteit Utrecht) : ‘In afwachting van concrete maatregelen en geld, proberen regio's zichzelf zo goed mogelijk in Den Haag te profileren. Regio's zijn met een schoonheidswedstrijd bezig.' Otto Raspe (PBL): 'Het Rijk moet beoordelen of de claims uit de regio zinnig en relevant zijn. Op welke plek rendeert een euro het beste?' Het Rijk is volgens Raspe zo lang afwezig geweest in de regio, dat beleidsmakers en politici de claims en projecten niet goed kunnen beoordelen. Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

3 Regio’s verschillen …in beroepsbevolking, sectorstructuur, voorzieningen, regionaal beleid Dus verschillen ze in economische kansen: in regionale productiviteit en werkgelegenheid; en in de groei daarvan Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

4 Verschillen worden groter
Steden zijn de aanjagers van economische groei Maar ook tussen steden worden de verschillen groter Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

5 Nederlandse regio’s doen het goed in Europa
In productiviteit zijn de grote metropolen Nederland de baas, maar gemiddeld doet Nederland het erg goed Ook in ‘competitiveness’ scoren Nederlandse regio’s bij de top en zijn de verschillen onderling erg klein. Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

6 Rijker of gelijker, centraal of decentraal?
Politieke keus voor beleid gericht op ‘equity’ of ‘efficiency’. Hoeveel aandacht voor gelijkheid is normatieve vraag Politieke keus voor grote of kleine rol van het Rijk Rijksbeleid in het verleden : vooral aandacht voor zwakke sectoren en achterstandsregio’s, later ook spreidingsbeleid, bijv. van Rijksdiensten (jaren ‘70) 2003: IBO over regionaal-economisch beleid stelt dit steunbeleid ter discussie 2004: Nota Pieken in de Delta: stimuleren sterke clusters met vier innovatieregio’s 2010: Bedrijfslevenbrief “Naar de top”: gebiedsgericht economisch beleid naar provincies 2014: Samenwerken Rijk-Regio, afstemmen Rijksbeleid en regionaal beleid Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

7 Adviezen aan het Rijk Grotere Rijksrol gericht op borgen nationale belangen Betere afstemming tussen Rijk en regio Adviezen OECD (2014): Nationaal ‘urban policy framework’ is nodig. RLI (2014): behoefte aan nationale ruimtelijk-economische strategie voor stedelijke regio’s SER (2015): Nationale afwegingskaders nodig om voldoende stedelijke massa te creëren en versnippering te voorkomen VNO-NCW, MKB-Nederland, VNG, G32 en IPO (2017): Rijk moet 15 regiodeals sluiten met overheden en bedrijfsleven in stedelijke regio’s voor de nationale concurrentiepositie PBL (vorige week): Economisch succevolle regio’s beschikken over human capital, aantrekkelijke woon- en werkomgeving en goede bereikbaarheid. Rijk en regio’s moeten hun agenda’s voor deze drie beleidsdomeinen afstemmen en het Rijk moet nationale belangen borgen. Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

8 De regio in Rutte III Het regeerakkoord heeft veel aandacht voor de samenwerking tussen Rijk en regio Inhoudelijke sporen Regeerakkoord: Rijk/regio partnerschappen, zowel generiek in city/regio deals als specifiek zoals Mainport Eindhoven, FoodValley en structuurversterking Groningen. Rijk/regio agenda's rond specifieke thema's zoals klimaat/energie, verduurzaming bebouwde omgeving, versnelling woningbouwopgave, Techniekpact, OV stedelijke regio’s en natuur/water Nadruk op collectieve opgaven (i.p.v. ‘Rijks-’) zoals klimaat/energietransitie; Omgevingsstelsel & NOVI Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

9 Rijksrol bij de invulling Regeerakoord
Bestuurlijk perspectief: Effectief vormgeven van de samenwerking tussen rijk en regio Economisch perspectief: Subsidiariteit; decentraliseren in afwezigheid van externe effecten en schaalvoordelen Richten op onbenut potentieel. Dat hoeft niet enkel de economische topregio’s te zijn. Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018

10 Economisch perspectief op rol van het Rijk
Bouwstenen voor invulling Rijksrol vanuit economisch perspectief Bouwstenen: Internationale verankering Stedelijke netwerkvorming Bereikbare arbeidsmarkten Kennisinstellingen Agglomeratienadelen Transitiekosten Beleidsconcurrentie Ministerie van Economische Zaken 8 september 2018