CONCEPT CHECKS & FAST FEEDBACK ED van den Berg (VU, HvA) Caspar geraedts (VU)

PROGRAMMA Concept checks en fast feedback… achtergronden horen voorbeelden uitproberen zelf maken gebruiken in de klas 2

ZICHT OP LEREN Op welk moment heb jij als docent het meeste zicht op het leerproces van (al) je leerlingen? Wat doe je vervolgens met die kennis? 3

ZICHT OP LEREN Hoe volg je individuele leerprocessen in klassen... … van wel 64 leerlingen (van vmbo tot vwo)? Gay Ann Lapinid geeft les in een klas met 64 leerlingen in de Filipijnen. Hoe kun je dan toch individuele begrips- of vaardigheidsontwikkeling in de gaten houden? Zo kwamen we op formatieve toetsing met snelle feedback. 4

ZICHT OP LEREN Welke fout wordt hier gemaakt? De elementaire en systematische fout in aftrekken is dat leerlingen het “lenen” vermijden door dan die 7 en 1 (en 6 en 2) maar om te keren en 1 van 7 (of 2 van 6) af te trekken. Als dat onopgemerkt blijft, dan slijpt het in als een systematische fout. Zonde dat deze leerlingen niet eerder geholpen zijn. Hoe komt dat? In de Filippijnen kijken leerkrachten en docenten vaak alleen naar het eindantwoord, niet naar de berekening en toetsen worden in de grote klassen vaak door de andere leerlingen nagekeken. Veel leerlingen presteren daardoor veel slechter dan nodig. Zonde. 5

ZICHT OP LEREN Thomas Wolsey (1473-1530): ‘Be very, very careful what you put into that head, because you will never, ever get it out.’ 6

ZICHT OP LEREN Leren is niet kopiëren. Leren is construeren. En constructie gaat soms fout. Dus: voortdurend monitoren is nodig. Dit is wat er met veel uitleg gebeurt (cartoon), het wordt anders geinterpreteerd dan bedoeld. Daarom moeten we continu controleren of de begrips/vaardigheidsontwikkeling goed gaat of niet. Dat doen we door veel interactie, door regelmatig over de schouders van leerlingen mee te kijken wanneer ze opdrachten doen, en door formatieve toetsing. 7

ZICHT OP LEREN: HOE DOE JE DAT? Vragen stellen aan leerlingen. Luisteren naar gesprekken tussen leerlingen. Kijken naar producten van leerlingen (zoveel mogelijk tijdens de les), bijv.: werkblad opdrachten, vragen (huiswerk) verslag ander product, bijv. … Je kunt op allerlei manieren informatie verzamelen over het leerproces van leerlingen (zie boven). Maar veel manieren zijn incidenteel. Als de docent een vraag stelt en die wordt beantwoord door de slimste leerling van de klas, dan is dat zeker geen indicatie voor het leren van de rest van de klas. Bij formatieve toetsing wordt de informatie verzameld van de hele klas of van een substantieel deel ervan opdat de docent een idee krijgt van hoe het staat met het begrip van het grootste deel van de klas. 8

ZICHT OP LEREN: HOE DOE JE DAT? Begripsmeting TIJDENS het leerproces om leren EN onderwijzen bij te sturen. grote leereffecten (indien op de juiste manier gebruikt) moet niet-evaluatief zijn (geen cijfer) moet zinvol zijn voor leerling moet snel zijn (dus gedurende het leren) Dit is dus heel anders dan summatieve toetsing waar het gaat om een eindbeoordeling van het leerresultaat van individuele leerlingen. Black, P. & Wiliam, D (1998). Assessment and Classroom Learning. Assessment in Education, 5(1) pp. 7-71. Conclusies op grond van 600 studies naar gebruik van formatieve toetsing in onderwijs. Paul Black is fysicus en vakdidacticus. 9

CONCEPT CHECKS & FAST FEEDBACK De procedure. Als in eerste instantie veel leerlingen de vraag nog fout beantwoorden, dan een snelle uitleg en opnieuw een vraag om te controleren en om de leerlingen een kans te geven om het nu goed te doen en daar motivatie en zelfvertrouwen uit te halen. 10

CONCEPT CHECKS & FAST FEEDBACK Dus… Slimme vraag stellen Onmiddelijke diagnose Feedback/remediatie Vervolgvraag stellen etc. … aan alle leerlingen. … bij (bijna) alle leerlingen. ... waar nodig (individueel/klassikaal). 11

VOORBEELDEN Voorbeelden van concept checks… 12

ONDERZOEK En dan… Je kan aan één zo’n concept check van alles zien… Levert dus ook inzicht op leerlingredenaties. 13

ONDERZOEK Let op: achter goede antwoorden kunnen toch best misconcepten verscholen zitten. Asunción López-Manjón & Yolanda Postigo Angón (2009) Representations of the human circulatory system, Journal of Biological Education, 43:4, 159-163 14

ONDERZOEK Asunción López-Manjón & Yolanda Postigo Angón (2009) Representations of the human circulatory system, Journal of Biological Education, 43:4, 159-163 en: Pelaez, Nancy J., Denise D. Boyd, Jacqueline B. Rojas, and Mildred A. Hoover. Prevalence of blood circulation misconceptions among prospective elementary teachers. Adv Physiol Educ 29: 172–181, 2005; 15

SNEL ZICHT KRIJGEN Hoe hoe heb je snel zicht op antwoorden van de lln? Zorg dat je in één oogopslag kan zien wat de lln denken; dus maak het antwoord visueel: een grafiek een diagram een tekening/schets een rijtje letters/cijfers/kruisjes etc. Wat valt op aan voorbeelden die je gezien hebt? 16

BRONNEN Hoe begin je? misconcepten/leerproblemen die je veel tegenkomt BINAS examenvragen Hoe begin je? Begin! Al doende leert men. 17

ZELF EEN CONCEPT CHECK MAKEN Kies een begrip of vaardigheid waarbij zich vaak leerproblemen voordoen. Ga na welke leerproblemen je verwacht. Bedenk een vraag/opdracht die deze leerproblemen aan het licht kan brengen. (Of liever: bedenk twee vergelijkbare vragen/opdrachten.) Gebruik een ‘snel’ format. Wat doe je als remediatie bij fouten die je verwacht? [20 minuten] Evalueren. Vraag aan Ed: waar lopen mensen tegen aan? 18

ANDERE TOEPASSINGEN Je kunt concept checks ook gebruiken om stap voor stap een begrip op te bouwen of vaardigheid aan te leren. 19

FEEDBACK GEVEN Hoe geef je feedback? Niet alleen/meteen juiste antwoord geven, eerst doorvragen. uitgangspunt: Docent wil alle leerlingen verder helpen en is echt geïnteresseerd in achterliggende redeneringen. voordeel: Doorvragen levert kennis over veel voorkomende leerproblemen op. 20

PAPIER vs Socrative / Kahoot Digitale concept checks via Socrative of Kahoot kunnen prima, maar… vermijd eenzijdige focus op goed/fout de klas in lopen is essentieel (vertrouwen) bij MC krijg je alleen de (mis)concepten boven water die je er zelf instopt. 21

AFSLUITING Wat heeft deze workshop je opgeleverd? Wat was nieuw? Waarschijnlijk doe je al heel veel. Zijn er nog vragen / zorgen die overgebleven zijn? Hoe ga je hiermee aan de slag? 22

TOT ZIENS… contact: e.berg@vu.nl c.l.geraedts@vu.nl 23

ONDERZOEK met feedback tussen de taken… Onderzoek Katrina Emmett in Utrecht, zie artikel in Physics Education. 24

ONDERZOEK zonder feedback tussen de taken… Onderzoek Katrina Emmett in Utrecht, zie artikel in Physics Education. Een jaar laten, zelfde docente. Nu kwam een conrector langs om haar te spreken en liet ze leerlingen doorwerken aan een werkblad. Geen feedback dus. Nu zie je reeksen van fouten ontstaan (/////) die niet gecorrigeerd worden want er is nu geen feedback. Overigens, dit waren redelijk gemakkelijke taken, veel plusjes. Doorgaans zullen er toch meer schuine streepjes zijn want voor snelle feedback kies je onderwerpen waar veel fouten gemaakt worden en die ga je corrigeren. 25

ONDERZOEK Hoe scoren leerlingen (+/- 15 jr.), ná onderwijs over deze begrippen? Jenny Lewis, John Leach & Colin Wood-Robinson (2000) All in the genes? — young people's understanding of the nature of genes, Journal of Biological Education, 34:2, 74-79. 26

ONDERZOEK Jenny Lewis, John Leach & Colin Wood-Robinson (2000) All in the genes? — young people's understanding of the nature of genes, Journal of Biological Education, 34:2, 74-79. 27

CONCEPT CHECKS & FAST FEEDBACK Waarom FEEDBACK? Hattie (2003) Teachers make a difference.- Australian Council for Educational Research Annual Conference Hattie (2003) 28

CONCEPT CHECKS & FAST FEEDBACK Waarom FAST? Lln onthouden alles wat ze denken, ook hun fouten. Hoe langer foutieve gedachten actief blijven, hoe hardnekkiger ze worden (o.a. door gevoel van familiariteit). (Baddeley & Wilson, 1994) Paradox: leerlingen moeten zelf aan de slag. Maar je kunt ze maar beter geen fouten laten maken. 29