Relationele vorming stap 2
(zelf)vertrouwen de eigen gevoelens inlevingsvermogen in de ander sociale competentie waarde- en normbesef ik de Andere(n) P 27
En wat met seksuele vorming? Wat verstaan we daaronder in de basisschool? ik de Andere(n) SEKSUELE VORMING Relationele vorming toegepast op seksuele vorming P 33
relationele vorming seksuele vorming De verschillende dimensies van seksualiteit -de emotionele dimensie -de cognitieve en lichamelijke dimensie -de morele en de sociale dimensie Relationele vorming toegepast op seksuele vorming -’ik’, ‘de ander’, en ‘de anderen ‘ Grensoverschrijdend seksueel gedrag
Seksuele vorming is … manier om uitdrukking te geven aan de beleving van een relatie door middel van je lichaam Opvoedingsproject van het katholiek onderwijs legt accent op: Aangesproken worden door de ander doorbreekt ik-gerichtheid plaatst mens in verbondenheid met de anderen = meer dan onmiddellijke invulling van seksuele verlangens Wijst naar uitbouw van zinnig leven = loskomen van eigen belang, eigen voorkeur en verlangens Goede seksuele voorlichting + goede omgang met de ander zijn SAMEN nodig tederheidsopvoeding is onlosmakelijk met seksuele vorming verbonden
Basisschool – ontluikende seksualiteit? goed gekozen voor kleuters en jonge kinderen: dekt inhouden van die leeftijdsgroep: fysische kenmerken komen aan bod (jongen - meisje/man-vrouw) (BC baby, wie ben ik?, …) dekt niet de lading voor alle leerlingen, derde graad jongeren in fase van fysieke verandering en evolutie onzekerheid/twijfel ! Goede seksuele voorlichting
dimensies van seksualiteit Seksualiteit relationele vorming? lichamelijke kant kennis – wo – mens en medemens/mens en natuur (fysieke) kennis – vaardigheden – attitudes – wo – linken relationele vorming Relationele vorming aandacht voor lichamelijke! verschillende dimensies van seksualiteit benoemen en beschrijven geeft duidelijkheid “Ervan uitgaande dat seksualiteit onlosmakelijk verbonden is met relaties, is het niet mogelijk om de lichamelijke en cognitieve dimensie van seksualiteit los te zien van de emotionele, de sociale en de morele of religieuze dimensie ervan. In tegendeel, een integrale benadering met aandacht voor de verschillende dimensies is aangewezen.” p 29
emotionele dimensie vertrekt vanuit ervaring van kinderen op vlak van tederheid, warmte, deugddoend lichamelijk contact – gezonde relatie met ouders en anderen werken aan basisvertrouwen = absolute voorwaarde voor stabiele relatie en op bouwen van weerbaarheid op school zorgen voor warm en teder klimaat – kdn ontdekken al doende een (lichaams)taal die hen mogelijkheid geeft om teder te zijn voor anderen die ze een warm hart toedragen.
cognitieve en lichamelijke dimensie overbrengen van informatie over de bouw en de werking van het menselijk lichaam, de bijhorende seksuele voorlichting beantwoorden van vragen die bij kdn leven ingaan op - seksuele ontwikkeling, - voortplanting bij de mensen, - seksuele oriëntatie van mensen, - juiste woordenschat
morele en sociale dimensie gericht op verhelderen van waarden en normen rekening houden met multiculturele diversiteit en belang van communicatie religieuze dimensie vanuit eigenheid en specificiteit kiest de katholieke school voor een menswaardige en christelijk geïnspireerde benadering van seksualiteit lichaam wordt gezien als geschenk waar je verantwoordelijk voor bent zorg voor dragen respectvol mee omgaat
samenhang tussen dimensies verklaart ten dele werken rond seksualiteit zelden louter fysisch of lichamelijk gegeven veeleer contextueel gegeven waarbinnen de seksualiteit een rol speelt: een voorval, een mop, een publicatie, een film, enzovoort
rol van de media jonge kdn worden via media geconfronteerd met allerlei beelden over seksualiteit (cfr inleidende foto’s) vaak misleidend – verkeerde info kritische reflectie is nodig om te vermijden dat er verkeerde perceptie ontstaat van wat gezond en waardevol kan beschouwd worden op vlak van seksualiteitsbeleving onontbeerlijk! ouders en school reiken genuanceerde, kindgerichte informatie en verhelderende inzichten aan nl hoe gebruikt de mensen de mogelijkheden van zijn lichaam (zijn seksualiteit) in de beleving van zichzelf en zijn relaties met de anderen?
grensoverschrijdend seksueel gedrag media – kdn ontkomen niet aanbepaalde beelden en informatie over seksualiteit waar ze eigenlijk nog niet aan toe zijn Gevolgen!? schadelijk – kdn opzadelen met volwassen seksualiteit verandert hun gedrag invloed op biologische klok van kdn zien van seksualiteit seskualiseert – hormonen worden geactiveerd Kdn imiteren seksueel gedrag (doktertje) spelen te jong om gedrag te begrijpen gedrag kan niet geplaatst worden beschermen tegen stortvloed van seksueel getinte beelden bepaalde beelden leren interpreteren
de ontwikkelingsniveaus en seksuele vorming ik – de ander - de anderen zeer herkenbaar aanwezig kdn geven met hun lichaam uitdrukking aan zichzelf en hun relatie met anderen Iedereen heeft nood aan lichamelijke nabijheid !verschillende manieren van mee omgaan belangrijk: kdn ervaren dat lichamelijke uitingen tussen mensen die elkaar graag zien gezond en nodig zijn respectvol opstellen tegenover anderen grenzen respecteren taboes misschien verdwenen – goede relaties en seksualiteit zijn geenszins een vanzelfsprekendheid goede informatie!? ouders – leerkrachten spelen een belangrijke rol er over praten – gezamenlijk visie – veilige basis, duidelijke contouren kdn gelijkgerichte en waardevolle info geven die bijdraagt tot een evenwichtige seksualiteitsbeleving
de ontwikkelingsdomeinen en seksuele vorming zelfvertrouwen eigen lichaam aanvaarden goed in je vel zitten eigen kwetsbaarheid juist inschatten, kunnen mee omgaan zich op seksueel vlak weerbaar kunnen opstellen omgaan met eigen gevoelens bij zichzelf herkennen dat gevoelens aan grondslag liggen van bepaald gedrag (knuffel, hand in hand, …) ervarendat aanrakingen en bepaalde gedragingen invloed hebben op gemoedstoestand (onzeker worden bij opdringerigheid, warm gevoel bij liefkozingen, …) gevoelens op een genuanceerde en respectvolle manier uiten
inlevingsvermogen in anderen aanvoelen wanneer je iemands persoonlijke ruimte binnendringt rekening houden met de persoonlijke gevoelens van iemand aanvoelen waarom iemand bepaald gedrag vertoont sociale competentie zich vlot en gepast kunnen uitdrukken in de relatie met de andere(n) respect tonen voor andere sekse rollenpatronen durven doorbreken
waarde- en normbesef ervaren dat er verschillende meningen bestaan over naaktheid ervaren hoe cultuurverschillen aan de basis kunnen liggen van bepaalde gedragingen zich niet laten leiden door vooroordelen samenhang tussen dimensies seksuele opvoeding + samenhang met ontwikkelingsniveaus en –domeinen van relationele vorming specifiek inhouden en daaraan gekoppeld specifieke doelen voor seksuele opvoeding
samengevat p 33 De seksuele vorming in de katholieke basisschool wil aansturen op een gezonde en zinnige seksualiteitsbeleving bij kinderen. Daarbij wordt uitgegaan van een benadering vanuit verschillende, samenhangende dimensies: de morele, de sociale, lichamelijke, de emotionele, de cognitieve en de religieuze. Los van die specifieke benadering wordt seksuele vorming ook gezien als een bijzonder toepassingsgebied voor relationele vorming. Daarbij worden de drie ontwikkelingsniveaus en de vijf ontwikkelingsdomeinen van relationele vorming toegepast op het thema ‘seksualiteit’
ik de Andere(n) SEKSUELE VORMING Relationele vorming toegepast op seksuele vorming P 33
Met dank aan Kris De Ruysscher en Christine De Medts voor de schema’s