IV - SADANopdracht OUDERMISHANDELING

Inhoudstafel  Begripsbepaling Begripsbepaling  Verschijningsvormen van geweld Verschijningsvormen van geweld  Prevalentie Prevalentie  Verklarende theorieën Verklarende theorieën  Bronnen Bronnen

Begripsbepaling  ‘Huiselijk geweld gepleegd door kinderen of jongeren en gericht op de ouders’:  regelmatige, althans niet-incidentele fysieke aanvallen, of bedreigingen met geweld, zonder dodelijke afloop, van een inwonend kind tegenover één of beide (stief-, pleeg-) ouder(s).  Onderscheid tssn oudermishandeling  ouderenmishandeling  Door te spreken van inwonende kinderen.  Leeftijdsgrenzen & definitie van agressief gedrag  liggen niet vast  In Nederland 1 ste semiwetenschappelijke artikel over oudermishandeling in 1984.

Verschijningsvormen van geweld Vorm van mishandeling Voorbeelden Fysieke mishandeling Slaan, schoppen, een klap geven, duwen, op- of buitensluiten, wapens gebruiken, spugen,… Psychologische mishandeling De ouder intimideren, de ouder laten denken dat ze gek zijn, onrealistische eisen stellen,, dreigen om de ouder of iemand anders pijn te doen, te verminken of vermoorden, manipulatieve dreigingen uiten (zoals dreigen met zelfmoord), vernederen… Verbale mishandeling Schreeuwen, ruzie maken, uitdagen, sarcastisch of kritisch zijn, de ouder in het gezicht uitlachen, schelden Financiële mishandeling Geld of bezittingen v/d ouders stelen, verkopen of vernielen… Seksueel Geweld Aanranding, (dreigen met) verkrachting, pornografie met de ouder, obsceniteiten. Tabel op basis van Cottrell (2013) en Holt (2013), (Vink, et al, 2014, paragraaf 4.3) Bij oudermishandeling komt de combinatie van psychisch en fysiek geweld het meest voor (43%)

Prevalentie  Prevalentiecijfers: betrekking op specifieke groepen  Studies na 1986, onderzoek in:  Amerikaanse National Survey of Youth (1972)  Amerikaanse National Family Violence Survey’ (1975)  Hulpzoeken? Bij Steunpunten Huiselijk Geweld of bij Bureau Jeugdzorg In België, 2 tot 5% v/d jongeren plegen ernstig geweld tegenover de ouders

Verklarende theorieën  Sociale leertheorie:  (Bandura, 1977 in Kennair en Mellor, 2007)  Gewelddadig gedrag imiteren (nabootsen), om doelen te bereiken  ‘Funnel of Violence’:  Bestaat uit 3 niveau’s (algemeen, midden en laagste niveau)  Proces: risico op gewelddadig gedrag toeneemt van brede algemene factoren naar specifieke risicofactoren  Algemeen niveau: boodschappen uit maatschappij, vb. media-invloed  Middelste niveau: persoonlijke relaties  Laagst/ smalste niveau: individuele psychologische kenmerken

Verklarende theorieën  Ecologische systeemtheorie  Microsysteem : relaties v/e individu zoals die door hen worden ervaren in een directe sitting  vb. thuis  Mesosysteem : onderlinge relaties tssn 2 of meer microsystemen waarin de jeugdige betrokken is.  Bv. Relatie met peers (leeftijdsgenoten)  Exosysteem : onderlinge relaties tssn 2 of meer sittings.  Bv, thuis, media  Macrosysteem : maatschap. invloed op individuele niveau.  Bv, materiele bronnen, leefstijlen…  Chronosysteem : samenhang of verandering binnen individu & omgeving

Verklarende theorieën overige verklaringsmodeln  ‘ Stress-theory ’: jeugdige niet kan omgaan met stress  ‘ Strain-theory ’: neg. emotionele reactie op aversieve ¹ situatie ¹ te vermijden situatie  ‘ Reciprocal coercion ’-theorie: dwingende soc. relatie tssn ouder-kind  = Wedekerig escalatie  Complementaire esca. = ouder steeds toegeven aan hoger eisen v. kind  ‘ Coercion theory ’: interactie tssn weder. & complem. escalatie  ‘ Culture of Violence ’-theorie: geweld om status te verwerven

Bronnen  (Hong e.a., 2011)  (Wolfe e.a., 1997 in Routt en Anderson, 2011)  (Bandura, 1977 in Kennair en Mellor, 2007)  (Ponjaert-Kristoffersen, 1999)  (Hauber & Senten, 1990)  Alle referenties zijn terug te vinden in Vink, R., Goes, A., Doornink, N., Broerse, A., Pannenbakker, F., & Van der Zwan, R., (red) (2014). Huiselijk geweld door kinderen en jongeren tegen hun ouders (verkennend onderzoek) Utrecht: Movisie & TNO.