GEINDIVIDUALISEERD PROJECT VOOR MAATSCHAPPELIJKE INTEGRATIE (Voorlopig) Rapport Jan Depauw – Prof. Kristel Driessens (KdG) Louise Méhauden – Prof. Abraham Franssen (USL) Een onderzoek in opdracht van POD Maatschappelijke Integratie April 2015 – September 2015

Inhoud 1. Onderzoeksopzet 2. Kwantitatief luik 3. Kwalitatief luik 4. Vragen en discussie.

1. Onderzoeksopzet Kwantitatief: –Web-enquête bij alle OCMW’s. Kwalitatief: – Open vragen in web-enquête. –Diepgaande bevraging van 16 OCMW’s: 6 Vlaamse 6 Waalse 4 Brusselse OCMW’s. – Experten-seminarie

2. Kwantitatief luik Dataverzameling: web-enquête abonnees e-cho Operationalisering: gepeild naar huidige toepassing en ideeën rond uitbreiding doelgroep en gemeenschapsdienst Analyse: frequentieverdeling, samenhang en verklarende factoren. Resultaten – Representativiteit – Doelgroepen – Procedures – Houdingen tov GPMI – Gemeenschapsdienst

2.1 Representativiteit

Responsgraad naar grootte OCMW’s (in %)

Participatiegraad op niveau respondenten 09/07/15 Percentage Hoofd-Maatschappelijk- Werker 14 Maatschappelijk werker 73 Voorzitter 1 Secretaris 2 Hoofd sociale dienst 8 Andere 2 Totaal100

2.2 Doelgroepen: huidige praktijk 09/07/15

Doelgroep: uitbreiding gewenst? 4 op 10 vindt uitbreiding zinvol. Andere groep dan wie al ruimere doelgroep betrekt.

2.3 Procedure 09/07/15

Sancties Een gedeeltelijke schorsing wordt volgens meerderheid (79%) zelden (40%) of nooit (39%) uitgesproken. 13,5% (van 436 respondenten) verklaart dat altijd (3,2 %) of vaak (10,3%) ook ‘andere’ sancties genomen worden.

Sancties Als er sancties worden genomen komen de sancties van 1 maand frequent voor (59% waarvan 42% ‘vaak’ en 17% ‘altijd’) en die van 3 maanden nauwelijks (96%), namelijk: zelden (47%) of nooit (49%).

2.4 Houding tov GPMI Factoranalyse geeft aan dat er drie ‘houdingen’ te onderscheiden zijn. – GPMI als administratieve formaliteit – GPMI als contractueel ondersteunend kader – GPMI als begeleidingsinstrument. Conclusie: een GPMI is voor de meerderheid van de respondenten een ondersteunend kader dat in zich de potentie heeft van een begeleidingsinstrument. 09/07/15

GPMI als ‘administratieve formaliteit’ 4 uitspraken die verwijzen naar het verplichte en gestandaardiseerde karakter van een GPMI. De meningen zijn verdeeld: 50/50. Interpretatie: de helft slaagt er in een ‘eigen’ invulling aan het GPMI te geven.

GPMI als ‘contractueel kader’ 5 uitspraken die verwijzen naar zaken als het noteren van wederzijdse verwacht- ingen, afspraken en engagementen. De meningen minder sterk verdeeld: meer dan 75% ziet GPMI als contractueel onder- steunend kader.

GPMI als ‘begeleidingsinstrument’ 7 uitspraken die verwijzen naar het faciliteren van intensievere begeleiding, zoeken naar krachten, honoreren van inspanningen, enz. 75% van de respondenten is dit idee genegen

2.5 Gemeenschapsdienst 09/07/15

Modaliteiten gemeenschapsdienst 09/07/15

3. Kwalititatief luik 4 “casestudy” Analysecriteria van de doeleinden van het GPMI Functies van het GPMI Het in perspectief brengen van het GPMI Knelpunten en aandachtspunten

Case study 1: Een (twee, drie,...) GPMI voor iedereen Context: middelgrote provinciestad Een soepele algehele verbreiding Groot aanbod aan collectieve en sociale inschakelingsactiviteiten Een hiërarchische organisatie, maar die rekening houdt met de expertise van de maatschappij Een GPMI dat veel gebruikt wordt in een optiek van nabije begeleiding en een geest van co-construction Zeer zeldzame vrijstellingen Sanctie in laatste instantie

Case study 2: Een GPMI om de gebruiker te beschermen Context: een kleine plattelandsgemeente Maatschappij in “verzet” tegen de politiek Een onverzettelijk advies inzake vrijstellingen >< “we moeten sommige mensen met rust laten” De MW voor een positief, constructief, soepel en evolutief GPMI Onderhandeling: “meer positieve dan negatieve prikkels gebruiken” ”We worden verplicht om de stappen van het GPMI na te leven, niet de inhoud ervan”: een duidelijk onderscheid tussen het project (inhoud) en het contract (vorm) Niet-meetbare evaluaties

Case study 3 : GPMI als multi-tool Context: Grote stad GPMI voor studenten, activering, taaltrajecten, daklozen in de wijk (categorie 2) Breed aanbod sociale en professionele activering Hiërarchische organisatie met ‘specialismen’. Combinatie van functies – GPMI als multi-tool Vrijstelling? Nauwelijks, enkel om gezondheidsredenen Sancties ook ‘andere’, maar steeds weloverwogen

Case study 4: Een bedwingend GPMI Context: kleine Brusselse gemeente Een organisatie die zeer top-down is De bereidheid om te werken als centraal criterium en in en strikte visie Diegenen die zijn vrijgesteld worden “minder regelmatig” opgevolgd Standaard inhoud Een controlemiddel waarin weinig geïnvesteerd wordt in haar begeleidingsdimensie (“Het GPMI biedt niets extra”) Regelmatige sancties

Verbetervoorstellen vanuit de web-enquête Afschaffen (12%) Vorm en inhoud aanpassen (68%) – Verplichting opheffen, snoeien in clausules, standaard- document(en) verdelen, …. Organisatorische ondersteuning (12%) – Administratief of technisch (via ICT) ondersteunen Koppelen aan hulpverlening (4%) – Inbedden in verslaggeving, termijnen versoepelen (startdatum en evaluaties, -zonder- einddatum), … Sanctieprocedure aanpassen (4%) – Afschaffing LL mogelijk maken, sanctie onmiddellijk laten ingaan, sanctie loskoppelen van GPMI, … 09/07/15