Komen tot activerende , differentiërende werkvormen 26/04/2017 Een zaak voor iedereen, een taak voor iedereen

I can do all things through him who strengthens me Waarom? Een noodzaak! I can do all things through him who strengthens me 26/04/2017

Één klas, veel ‘beperkingen’? Verstoord schoolverleden IQ EQ Ziektebeeld Fysieke beperking Geen motivatie Maatschappelijke context Leerstoornis Gekwetst kind Sociale achtergrond Gedragsprobleem Laag zelfbeeld 26/04/2017

Op zoek naar de juiste sleutel? 26/04/2017

Sleutel: Sensorische Integratie MOGELIJKHEDEN VAARDIGHEDEN Heb je of heb je niet Kan je niet leren, wel ontwikkelen Kunnen in verschillende situaties gebruikt worden Op vlak van waarnemen, bewegen, begrijpen, beleven Kernwoorden: PROCES en ERVAREN Wat je kan door je mogelijkheden te gebruiken Kan je leren Kernwoorden: PRODUCT en KUNNEN 26/04/2017

Relatie mogelijkheid - vaardigheid mogelijkheden Veel mogelijkheden Veel vaardigheden Werken aan proces EN aan product vaardigheden Weinig mogelijkheden Weinig vaardigheden Vooral werken aan proces, minder aan product. Let wel: er blijven eindtermen! 26/04/2017

Op zoek naar mogelijkheden The mediocre teacher tells The good teacher explains The superior teacher demonstrates The great teacher inspires (Wiliam Arthur Ward) 26/04/2017

Omgaan met verschillen Bepaalde modellen: spelen in op de diversiteit bij lerenden maken het omgaan met verschillen hanteerbaar Human Dynamics - Seagal/Horne Convergente differentiatie – o.a. Vernooij Positieve DMS (Diagnostic Statistic Manual) – Peterson / Seligman LSI (Learning Style Inventory) – Kolb ILS (Inventaris van Leerstijlen) – Vermunt Meervoudige intelligentie – Gardner/Kagan … Let wel: elk model is steeds een sterke vereenvoudiging van de werkelijkheid! 26/04/2017

Voor/tegen? Waar/niet waar? Wie met jongeren in onderwijs werkt, heeft er voordeel bij het begrip ‘Meervoudige Intelligentie’ te kennen. De theorie is wetenschappelijk niet onderzocht. White (filosoof) en Scarr (psycholoog): “De selecties van intelligenties hebben niets te maken met empirisch onderzoek en de werking van het brein.” 26/04/2017

Intelligentie vóór Gardner 1904 – Frankrijk – Parijs Minister van Onderwijs vraagt ‘iets’ te ontwikkelen -> doel: lln selecteren -> uitval BaO Alfred Binet ontwikkelt de eerste intelligentietest Het idee ontstond dat er iets was dat ‘intelligentie’ genoemd werd: objectief te meten en terug te brengen tot 1 getal = IQ

Prof. Dr. Howard Gardner 26/04/2017

Intelligentie ná Gardner 1983 – Amerika – Harvard Gardner zet grote vraagtekens bij de theorie rond IQ Hij stelt dat intelligentie de bekwaamheid is om problemen op te lossen vragen op te roepen iets te vervaardigen (bouwsel, schrijfsel, contact, product,…) in een gewone en betekenisvolle omgeving Menselijke capaciteiten zijn dus veel breder. Veel intelligent gedrag is leerbaar.

Gardner komt tot 8 intelligenties Denken in… Aangetrokken worden door… Vaardig zijn met… Voorkeur hebben voor… Gestimuleerd worden door… Geprikkeld worden door… Gemotiveerd worden door… Belangstelling hebben voor… Gevoelig zijn voor… Een manier van leren… Beschikken over kwaliteiten/capaciteiten/ vermogens/ competenties… Noem ze “TALENTEN”

Hoe laten wij ‘de talenten’ aangroeien? ‘Je kunt niet iedereen alles leren. Je kunt wel een omgeving creëren waarin je zo veel mogelijk talenten naar boven haalt’ 26/04/2017

Link met het schooleigen opvoedingsproject …mogelijkheden bieden voor de totale ontplooiing van de jongere… …aandacht voor de ontplooiing van hoofd, hart en handen… …beogen van de totaliteit van de jongere… …voldoende oog hebben voor het anders – zijn van elke jongere… …aandacht voor elke leerling, elke leerling is uniek… …de individuele leerling met zijn specifieke achtergronden en ontwikkelingsbehoeften staat centraal… …aanvaarden van de eigenheid van elke jongere …

Beeld je even in… Een jongere komt jouw school binnen: Hoe ga je er mee om? Hoe werk je er mee in je les? Aandachtspunten Mogelijkheden - Dyslexie - Zwak rekenkundig inzicht - ADHD - Moeder is overleden Vader kan niet echt voor haar zorgen Is niet gemotiveerd om naar school te gaan Zelfstandig Ondernemingszin Vrolijk 26/04/2017

Even voorstellen Wie zijn in jouw school de Pippi’s? http://www.youtube.com/watch?v=YmHiYHEqqMI Wie zijn in jouw school de Pippi’s? En de Tommy’s en de Annika’s? Taak: voorbereiding MI 26/04/2017

1. Persoonlijke intelligentie (VL) of Intrapersoonlijke intelligentie (NL) of Zelf Knap De jongere denkt… Het kind denkt door bij zichzelf te rade te gaan. De jongere wordt aangetrokken tot… innerlijk ervaringen (stemmingen, herinneringen, intuïtie, waarden en normen, gevoelens, fantasieën, ingevingen, diepere gedachten); dagboeken; meditatiemomenten; reflectiemomenten; poëzie; oefeningen in het leren van zelfbevestiging; … 26/04/2017

Zelf Knap: vaardigheden en voorkeuren Aandacht schenken aan herinneringen, fantasieën, dromen Verhelderen van eigen waarden en overtuigingen Genieten van denktijd, tijd alleen, stille momenten Kennen van en omgaan met stemmingen en gevoelens Kennen van eigen zwaktes en sterktes Het stellen van realistische doelen Het begrijpen van innerlijke conflicten en motivaties Vastberaden en doelgericht, neemt verantwoordelijkheid Wat filosofisch ingesteld, leeft in eigen wereld … 26/04/2017

Wijze woorden Leer om zo stil te zijn dat je het geluid van het echte in jezelf kan horen, zodat je het ook in anderen kan horen (M. Wright Edelman 1939 - )

2. Muzische intelligentie (VL) of Muzikaal – ritmische intelligentie (NL) of Muziek Knap De jongere denkt… Het kind denkt in muziek, in ritmes, in maat en patronen. De jongere wordt aangetrokken tot… toonhoogte; klankkleur; liedjes; rijm; verzen; muziekinstrumenten; ritmeboxen; Orff – instrumenten; zangkoortjes; schoolorkestjes; voordrachten op muziek; audiomateriaal (MP3-speler, MP4-speler,I-pod,…); cd’s; … 26/04/2017

Muziek Knap: vaardigheden en voorkeuren Componeren van melodieën en teksten schrijven, herkennen van instrumenten Neuriën en fluiten, maat houden en ritme herkennen, herinneren van melodieën, liedjes en componisten Leren met behulp van liedjes, heeft vaak zelf vaak geluid om zich heen, muziek als achtergrond bij werken en leren Waarderen van muziek, maat- en ritmegevoelig, ritmes trommelen met de vingers, drummen op alles wat los en vast zit Boeiend vertellen … 26/04/2017

Wijze woorden De betekenis van liedjes gaat diep. Wie kan er in logische woorden het effect omschrijven dat muziek op ons heeft? Een soort van ongearticuleerde, ondoordringbare taal, die ons naar de grens van het oneindige leidt en ons er enkele ogenblikken een glimp van laat zien! (Thomas Carlyle 1795 – 1881)

Natuurlijke intelligentie (VL) of Naturalistische intelligentie (NL) of Natuur Knap De jongere denkt… Het kind denkt in samenhangen, vooral met de omgeving. De jongere wordt aangetrokken tot… planten; dieren; natuurverschijnselen; landschappen; stenen; wolken; milieu; excursies naar buiten; schooltuintjes; verzamelingen; verloop van seizoenen; natuurlessen; … 26/04/2017

Natuur Knap: vaardigheden en voorkeuren “groene vingers”, genieten van planten, bloemen en bomen Analyseren van overeenkomsten en verschillen Bestuderen van en zorgen voor huisdieren/ wilde dieren, planten, tuinen, parken, het weer voorspellen Benoemen van fauna, flora en natuurverschijnselen Verzamelen van planten, insecten, stenen, fossielen en vele andere zaken (soms los van natuur) Het milieu en de dieren beschermen Gevoelig voor de onderlinge afhankelijkheid tussen plant en dier, voor ecologie en voor milieubeheer Ontdekkende, observerende houding; mag graag vergelijken; kan goed zaken onthullen en de betekenis verklaren

Wijze woorden Het meest onbegrijpelijke feit over de wereld is dat hij begrijpelijk is (Albert Einstein 1879 – 1955) 26/04/2017

4. Logische intelligentie (VL) of Logisch – mathematische intelligentie (NL) of Reken / Redeneer Knap De jongere denkt… Het kind denkt in systemen, redeneert altijd en analyseert graag. De jongere wordt aangetrokken tot… cijfers; patronen; verbanden; symbolen; vraagstukken; geschiedenisfeiten (jaartallen); topografie; puzzels; constructiemateriaal; grafieken; schema’s; formules; vergelijkingen; berekeningen; rekenmachines; computers; spellen; tijdlijnen; logica; codes; theorieën; schaken; … 26/04/2017

Reken/ Redeneer Knap: vaardigheden en voorkeuren Analyseren, berekeningen maken, deduceren, ontdekken van functies en verbanden, schatten, voorspellen Experimenteren, dingen uitdenken, patronen ontdekken en ontwerpen, organiseren en samenvatten Strategische spelletjes spelen, vragen stelle, abstract redeneren, selecteren Volgorde bepalen, denken over en oplossen van problemen, bepalen van relaties zoals ‘oorzaak-gevolg’ en ‘als-dan’ Analyseren van de samenstelling van objecten en situaties Het gebruiken van abstracte symbolen, het ontdekken en gebruiken van algoritmen en logische reeksen Ordenen, kritisch denken, begroten 26/04/2017

Wijze woorden Niet alles wat geteld kan worden telt, en niet alles dat telt kan worden geteld. (Albert Einstein 1879 – 1955) 26/04/2017

5. Fysieke intelligentie (VL) of Lichamelijk – kinesthetische intelligentie (NL) of Beweging Knap De jongere denkt… Het kind denkt in bewegingen, door te voelen. De jongere wordt aangetrokken tot… drama; rollenspelen; mimiek; beweging; dans; lichaamstaal; atletiek; pantomime; excursies; sport; spellen; gymnastiek; knutselmaterialen; expressielessen; gebaren; … 26/04/2017

Beweging Knap: vaardigheden en voorkeuren Acteren en mime, choreografie, coördinatie oog-hand Atletiek, fitness, allerlei lichamelijke oefeningen, sporten in het algemeen Goede handvaardigheid: verkiezen te leren met hun handen Makkelijk leren door iets te doen Trefzeker bewegen (vangen, gooien, springen, …) Coördinatie en precisie 26/04/2017

Wijze woorden Het is niet hetzelfde om over stieren te praten en om in de arena te staan (Spaans spreekwoord) 26/04/2017

6. Verbale intelligentie (VL) of Verbaal – linguïstische intelligentie (NL) of Woord Knap De jongere denkt …. Het kind denkt vooral in woorden en begrippen. De jongere wordt aangetrokken tot… grapjes; grollen; verhaaltjes; brieven; gedichten; discussies; boeken; kruiswoordpuzzels; kranten; tijdschriften; kringgesprekken; toneelstukjes; spreekbeurten; boekbespreking; … 26/04/2017

Woord Knap: vaardigheden en voorkeuren Mondelinge (praten, luisteren) en geschreven (lezen, schrijven) communicatie (grappige) verhalen bedenken, rijke woordenschat, woord-spelingen, rijmen Debatteren en discussiëren, voordrachten houden, argumenteren, uitleg vragen Vreemde talen leren Woordspelletjes, coderen en decoderen van taal Begrijpend lezen, goed zijn in spelling, gebruik van correcte grammatica 26/04/2017

Wijze woorden Woorden zijn uiteraard de meest krachtige drug die de mensheid ooit heeft gebruikt (Rudyard Kipling 1865 – 1936) 26/04/2017

7. Sociale intelligentie (VL) of Interpersoonlijke intelligentie (NL) of Mensen/ Samen Knap De jongere denkt… Het kind denkt, door na te gaan wat de ander ervan vindt, als het ware rekening houdend met de ander. De jongere wordt aangetrokken tot… andere mensen; sociale interactie; verlangens; motivatie; gezelligheid; feestjes; kringgesprekken; groepswerk; groepsopdrachten; discussies; dialogen; gesprekken; sport; spel; groepsverantwoordelijkheid; welbevinden en betrokkenheid; … 26/04/2017

Mensen/ Samen Knap: vaardigheden en voorkeuren Communiceren met anderen, interactie met anderen, meeleven met anderen Leiden en organiseren van groepen en evenementen Maken en behouden van vrienden, oplossen van conflicten en bemiddelen, respecteren van rechten en meningen Talent om het perspectief van een ander in te nemen Begrijpen van gevoelens, waarden en behoeften van anderen zonder zichzelf weg te cijferen Werken als lid van een team, initiatief nemen, genieten van werken met, zorgen voor en leren met anderen Samen dingen uitwisselen en ervaren, leren door feedback 26/04/2017

Wijze woorden Laat ons proberen zo te leven dat als we sterven zelfs de begrafenisondernemer het erg zal vinden (Mark Twain 1839 – 1910) 26/04/2017

Ruimtelijke intelligentie (VL) of Visueel – ruimtelijke intelligentie (NL) of Beeld / Ruimte Knap De jongere denkt… Het kind denkt in beelden en voorstellingen. De jongere wordt aangetrokken tot… mozaïeken; tekeningen; schetsen; cartoons; videobanden; pictogrammen; illustraties; modellen; kaarten; diagrammen; posters; muurkranten; foto’s; schilderijen; knutselwerken; kleuren; vormen; afstanden; powerpoint; kunst; films; dia’s; musea; strips; computer; lego; … 26/04/2017

Beeld/Ruimte Knap: vaardigheden en voorkeuren Waarderen en creëren van architectuur, van kunst, van pagina lay- out, van interieurs Arrangeren en decoreren Bouwen van modellen, kleuren combineren Tekeningetjes krabbelen, visualiseren, denken in plaatjes en beelden, maken van collages, verbeeldingskracht Tabellen en grafieken, iets voorstellen in detail Navigatie en goed richtinggevoel, plattegronden en kaarten lezen en maken, fotografisch geheugen Spelen van visuele spelletjes, in het hoofd figuren roteren, ontwerpen, schetsen, fantaseren, fotograferen 26/04/2017

Wijze woorden Ieder kind is een kunstenaar. Het probleem is om een kunstenaar te blijven als hij opgroeit (Pablo Picasso 1881 – 1973) 26/04/2017

Bekijk de jongere in zijn totaliteit: hij is meer dan de bovenste 8cm. Hoe zijn deze jongeren knap?

Even uniek als een vingerafdruk Iedere leerling kent een eigen profiel van onderling op elkaar inwerkende intelligenties “The more ways we teach, The more students we reach!” 26/04/2017

Al eens getest? Test de MI bij jongeren/volwassenen: http://www.pbdgent.be/oldsite/opvoedingonderwi js/mitest/mitestvolw.htm Test de MI bij kinderen: http://www.pbdgent.be/oldsite/opvoedingonderwi js/mitest/mitestkind.htm 26/04/2017

Wij wel!

Filmpje ‘Boy been bullied a lot’ http://www.youtube.com/watch?v=9K2EA8SWhh8 &feature=related http://www.youtube.com/watch?v=SBZFJz_spzY 26/04/2017

Één klas, veel mogelijkheden! 26/04/2017

Vaststelling: Vanaf het eerste leerjaar bestaat het modale programma vooral uit: - Taal (Verbale intelligentie) - Redeneren, getallen (Logische intelligentie) - (En een beetje) Afbeelding (Ruimtelijke intelligentie) Zowel wat inhoud betreft als wijze van aanbieding. Leerlingen die vooral anders intelligent zijn hebben daardoor minder toegang tot de leerstof. 26/04/2017

De leerpiramide van Glasser Luisteren 5-8% Lezen 11% Zien/horen 22% Er over praten 56% Toepassen/doen 75% Uitleggen aan anderen 82% 26/04/2017

Op zoek naar activerende werkvormen www.steunpuntgok.be (zie ‘wegbeschrijving in bijlage) -> laat goed materiaal niet verloren gaan: afprinten, lamineren en laten gebruiken door alle collega’s (lesluwe week, via vakvergadering, via collegiale visitatie, …) http://www.win.tue.nl/~keesh/eduwiki/images/1/ 11/Activerende_werkvormen.pdf http://steunpuntdiversiteitenleren.be (ivm clim) http://www.onderwijsmaakjesamen.nl (voor zowat elk onderwijsonderwerp van toepassing)

Meer kansen bieden?! Alle intelligenties inbouwen in het leerproces *hoogwaardig = voldoet aan de hoogste eisen van coöperatief leren Alle intelligenties inbouwen in het leerproces Werken met didactische structuren: hoogwaardige* werkprocessen waarvan bekend is op welke intelligenties zij een beroep doen 26/04/2017

Komen tot didactische structuren verbaal logisch ruimtelijk muzisch fysiek natuurlijk sociaal persoonlijk Bekend Benieuwd Bewaard X (x) (X) Hoekendebat Legpuzzel 26/04/2017

Aan al onze leerlingen ZEG zeg dat ik fantastisch ben, briljant, gevat, sociaal, gevoelig, handig, grappig en bijzonder geniaal zeg dat je zo’n wonderkind als ik maar zelden ziet zeg dat je me super vindt maar liegen mag je niet S. Silverstein 26/04/2017

DANK Om met 8 intelligenties de vorming te volgen Om mee te werken aan de uitbouw van een school waar iedereen opvalt en niemand uitvalt 26/04/2017

26/04/2017