Fietsveiligheid lessen uit Nederland voor een sterk fietsveiligheidsbeleid Dr. J.P. Schepers

Rijkswaterstaat 2Fietsveiligheid RWS UNCLASS Inhoud Ontwikkeling fietsveiligheid in Nederland Fietsveiligheid dankzij een hoog fietsgebruik of verkeersveiligheidsbeleid? Ernstige fietsongevallen met motorvoertuigen Enkelvoudige fietsongevallen Hoofdconclusies

Rijkswaterstaat 3Fietsveiligheid RWS UNCLASS Lange termijn ontwikkeling risico van door de politie geregistreerde fietsdoden

Rijkswaterstaat 4Fietsveiligheid RWS UNCLASS Internationaal: doden per miljard km versus fietsgebruik per persoon (2005) Bron: Van Hout, K., De Risico’s van Fietsen. Steunpunt Verkeersveiligheid, Diepenbeek. Nederland eind jaren ‘

Rijkswaterstaat 5Fietsveiligheid RWS UNCLASS Internationaal: doden per miljard km versus verkeersveiligheid algemeen (doden per inwoners)

Rijkswaterstaat 6Fietsveiligheid RWS UNCLASS Conclusie Zowel verkeersveiligheidsbeleid als het hoge fietsgebruik dragen bij aan het hoge niveau van fietsveiligheid in Nederland

Rijkswaterstaat 7Fietsveiligheid RWS UNCLASS Gaat het eigenlijk wel zo goed met de fietsveiligheid in Nederland? Registratiegraad daalde van ca. 95% in 1996 (15 per jaar) naar ca. 70% in 2014 (50 per jaar)

Rijkswaterstaat 8Fietsveiligheid RWS UNCLASS Probleem: de politieregistratie mist steeds meer fietsdoden ca.15 fietsdoden per jaar niet geregistreerd Meer dan 50 fietsdoden per jaar niet geregistreerd

Rijkswaterstaat 9Fietsveiligheid RWS UNCLASS Fietsdoden (doodsoorzakenstatistiek)

Rijkswaterstaat 10Fietsveiligheid RWS UNCLASS

Rijkswaterstaat 11Fietsveiligheid RWS UNCLASS Conclusie over het succes van beleid voor fietsveiligheid in Nederland Het Nederlandse beleid is zeer succesvol geweest in het terugdringen van het aantal ernstige fietsongevallen met motorvoertuigen Helaas raken steeds meer fietsers ernstig gewond bij ongevallen zonder motorvoertuigen

Rijkswaterstaat 12Fietsveiligheid RWS UNCLASS Hoe heeft Nederland het aantal ernstige fietsongevallen met motorvoertuigen teruggedrongen? Achtergronden: De meeste ernstige fietsongevallen met motorvoertuigen gebeuren op ‘gebiedsontsluitingswegen’ met snelheidslimieten van 50, 70 en 80 km/uur (zowel binnen als buiten de bebouwde kom) Van de ongevallen op gebiedsontsluitingswegen binnen de bebouwde kom zijn er veel ongevallen op voorrangskruispunten: –Meestal met fietsers (in de voorrang) langs de gebiedsontsluitingsweg –Meestal met auto’s vanuit een zijstraat Dodehoek ongevallen met rechtsafslaande vrachtauto’s

Rijkswaterstaat 13Fietsveiligheid RWS UNCLASS 13 Theorie Het aantal ernstige fietsongevallen kan worden gereduceerd door: –De blootstelling aan motorvoertuigen te verminderen door de stromen van fietsverkeer en autoverkeer te ‘ontvlechten’ –Het risico (op letsel) te verminderen

Rijkswaterstaat 14Fietsveiligheid RWS UNCLASS Blootstelling aan zwaar verkeer: gereduceerd door auto(snel)wegen Nederland heeft het dichtste auto(snel)wegennet van Europa Grofweg de helft van de voertuigkilometers wordt afgelegd op auto(snel)wegen en resulteert daar niet in blootstelling van fietsers

Rijkswaterstaat 15Fietsveiligheid RWS UNCLASS Oktober Blootstelling en risico: gereduceerd door grote 30 km/uur zones waar de hoeveelheid autoverkeer beperkt is en het risico verlaagd door de lagere snelheid Ca. 60% van de fietskilometers worden afgelegd door 30 km/uur gebieden (incl. solitaire fietspaden) In wisselende mate hebben steden ongelijkvloerse kruispunten om gebiedsontsluitingswegen conflictvrij te kruisen

Rijkswaterstaat 16Fietsveiligheid RWS UNCLASS 16 Maatregelen op kruispuntniveau OFOS Snelheidsreductie bij zijwegen Fietsers stellen zich op in het zicht van autobestuurders Fiets- paden

Rijkswaterstaat 17Fietsveiligheid RWS UNCLASS Conclusies De volgende factoren hebben een belangrijke bijdrage geleverd: Door de aanleg van grote 30 km/uur zones en een intensief gebruikt autosnelwegennetwerk is de blootstelling aan zwaar verkeer verminderd Fietspaden en maatregelen op kruispunten om het risico op gebiedsontsluitingswegen te beperken

Rijkswaterstaat 18Fietsveiligheid RWS UNCLASS Nieuw probleem: enkelvoudige fietsongevallen Bij ongeveer de helft van de enkelvoudige fietsongevallen speelt infrastructuur mede een rol Kernprobleem vwb infra: Infrastructuur helpt om fietsers van snel autoverkeer te scheiden, maar fietsinfrastructuur is nog niet vergevingsgezind voor enkelvoudige fietsongevallen

Rijkswaterstaat 19Fietsveiligheid RWS UNCLASS

Rijkswaterstaat 20Fietsveiligheid RWS UNCLASS Andere voorbeelden ongevalslocaties

Rijkswaterstaat 21Fietsveiligheid RWS UNCLASS Verbeterde zichtbaarheid wegverloop

Rijkswaterstaat 22Fietsveiligheid RWS UNCLASS Leerpunten uit het Nederlandse beleid Het risico van ernstige fiets-motorvoertuig ongevallen is enorm gereduceerd door: –Scheiding op netwerkniveau –Menging alleen bij lage snelheden in grote 30 km/uur zones –Fietsinfrastructuur en kruispuntmaatregelen op gebiedsontsluitingwegen Er is een groeiend probleem van grote aantallen ernstige enkelvoudige fietsongevallen. Om het risico hiervan te reduceren: –Moet de infrastructuur vergevingsgezinder worden voor fietsers –Zo min mogelijk obstakels zoals paaltjes en trottoirbanden, goed zichtbaar als ze er toch zijn en stroef wegdek

Rijkswaterstaat 23Fietsveiligheid RWS UNCLASS Succesfactor: steun van o.a. CROW/Fietsberaad bij de doorvertaling van kennis voor en met wegbeheerders Fietsberaadpublicatie 19: Samenwerken aan een veilige fietsomgeving: veilige+fietsomgeving veilige+fietsomgeving Speciaal met het oog op de oudere fietser: “Senioren-proof wegontwerp voor fietsers”: voorFietsers_WEB.pdf voorFietsers_WEB.pdf Keuzeschema sanering Fietspaaltjes van Fietsberaad: Stappenplan gladheidsbestrijding fietspaden van Fietsberaad: ing+voor+fietsers Binnenkort: geactualiseerde Ontwerpwijzer Fietsverkeer van CROW

Rijkswaterstaat 24Fietsveiligheid RWS UNCLASS Vragen