Opvoedrelaties onder spanning A Week 1: professioneel pedagogisch handelen Docent: Irina Nojoredjo

Even voorstellen Naam: Irina Nojoredjo Site: med.hr.nl/nojis Email: nojis@hr.nl Kamer: MP L03.333

Inleiding module Wanneer opvoedrelaties onder spanning staan, moet de pedagoog in staat zijn de gezinnen te begeleiden en ondersteunen om de opvoedrelaties te verbeteren. We kijken naar: Kindfactoren: ontwikkelingspsychopathologie (deel A) Ouderfactoren: psychopathologie, psychosociale problemen (deel B)

Relatie met andere modulen Een vervolg op ‘Als opvoeden niet vanzelf gaat’ Nu kijken naar het handelen i.p.v. het analyseren Een vervolg op ‘Opvoedrelaties’ Nu kijken naar wanneer opvoedrelaties problematisch kunnen zijn. Communicatie 3 Een gesprek aangaan met ouders wanneer er sprake is van problematische opvoedrelaties

Leerdoelen De student heeft kennis van ouder-, kind- en gezinsaspecten die de gezinsrelaties onder spanning kunnen zetten. (ontwikkelingsstoornissen, psychopathologie bij ouders, psychosociale problemen, ouders met een verstandelijke beperking) De student kan opvoedrelaties analyseren. De student kan onderbouwen hoe te handelen wanneer opvoedrelaties onder spanning staan.

Organisatie Deel A: kindfactoren Deel B: ouder- en gezinsfactoren Iedere week 2 lessen. Iedere week staat een thema centraal, aan de hand van dit thema wordt casuistiek besproken en het pedagogisch handelen onderzocht Studenten dragen zelf casuistiek aan en hebben een actieve rol.

Literatuur Bouwt voor op ‘Als opvoeden niet vanzelf gaat’, de daar gebruikte literatuur wordt als bekend verondersteld. Deel A Ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen (Rigter, 2013). Verplicht: H7, H9 t/m 14, H16 Professioneel Pedagogisch Handelen (Sipman, 2014) Deel B Leven met een psychisch zieke ouder (Van Gameren, 2006) Verplicht: deel II Wetenschap Artikel: kwetsbare kinderen: literatuurstudie over verhoogde risicogroepen onder kinderen van ouders met psychische of versclavingproblemen Artikel: ondersteuning van ouders met een verstandelijke beperking. Verplicht H3 en 5

Toetsing Toets in de 4e lesweek Deel A: schriftelijke toets, combinatie MC en open vragen Voorwaardelijke opdracht voor deelname toetsing: uitwerking casus jeugddelinquentie Deel B:schriftelijke toets, open vragen bij casuistiek

Professioneel pedagogisch handelen Hoe handelen?  Eerst een analyse maken In jaar 1 bij ‘Als opvoeden niet vanzelf gaat’ verschillende modellen aangeboden gekregen om opvoedsituatie te analyseren. Welke modellen waren dit? Waar werden deze voor gebruikt?

Opdracht 8 groepen maken Iedere groep werkt één model uit: wat is de kern van dit model (welke gedachte of visie zit erachter), op welke manier kan het model worden toegepast Roulatie: andere groepen vullen aan Nabepreking: we zetten alle modellen naast elkaar en maken een vergelijking

De Modellen: Ecologisch systeemmodel Balansmodel Meervoudig risicomodel Transactioneel model Model van specifiek opvoeden (VOS – v Heteren) Levensloopmodel Driehoek van professioneel handelen Regulatieve Cyclus

Driehoek professioneel handelen

Regulatieve cyclus van Van Strien Probleemstelling Eerste reflexieve pauze Evaluatie Diagnose Tweede reflexieve pauze Ingreep Plan

Toepassing “Kylie” Kylie is een meisje van 17. Haar ouders zijn recentelijk gescheiden en haar vader houdt er een vreemde lifestyle op na, terwijl ze haar moeder heel weinig ziet omdat zij het druk heeft met haar werk. Ze heeft 1’echte’ zus, en nog 8 halfbroers- en zussen (4 van vaders kant en 4 van moeders kant), maar die hebben ook allemaal hun eigen drukke leven met bijbehorende problemen. En ook al lijkt de familie heel hecht te zijn, en klaagt ze dat ze zo weinig privacy heeft, vaak voelt ze zich toch heel alleen, en dan wilt ze niks anders dan in haar bed liggen met de dekens over haar heen. Ze is altijd al de ‘aparte’ van de familie geweest. Al vroeg begon ze met het experimenteren met make-up en ze heeft elke maand een ander kapsel dat steeds extremer lijkt te worden. Haar moeder maakt zich zorgen om Kylie. Ze ziet haar wisselende gedrag, de ene dag feest ze de hele nacht door en de andere dag komt ze haar bed niet uit. Toen ze laatst tegen haar moeder vertelde dat ze haar vader niet meer wilde zien en ook het nut van school niet meer inzag, was ze ten einde raad. Wat is de behoefte van Kylie? Analyseer deze casus aan de hand van een model Kylie wil haar vader niet zien

Wat is professioneel pedagogisch handelen? Om te weten hoe je het beste kunt omgaan met gedrag van een bepaald kind, moet je: Denken vanuit het kind Denken over je je eigen handelen kunt versterken ten behoeve van de ontwikkeling van het kind Praten met collega’s over het kind en over je pedagogisch hand4elen

Wat vind jij? Veranderen van probleemgedrag of leren omgaan met een gedrags- of ontwikkelingsstoornis?

Wanneer is er sprake van een probleem? ‘ Als opvoeden niet vanzelf gaat’ biedt verschillende modellen om de situatie van een kind te analyseren. Er is altijd sprake van subjectiviteit Je moet kennis hebben van de ontwikkelingsfase waarin het kind zich bevindt en weten wat je wel en niet van het kind kunt verwachten. Probleemgedrag van kinderen kan beschouwd worden als een vraag om hulp

Zorgen rondom problemen Behandeling in verschillende categorieen: Opvoeden Begeleiden Behandelen Op verschillende niveaus: Institutioneel Groep Individueel

Opdrachten kinddossiers Lezen kinddossier A of B. Probeer de casus aan de hand van de vragen gesteld op pagina 37 en 76 uit Professioneel Pedagogisch Handelen te bestuderen. Wat valt je op? Niet alles wordt nabesproken! Zijn er onduidelijkheden?

De ecologische visie Een manier van kijken om een zo compleet mogelijk beeld van het kind te krijgen. Problemen bij kinderen ontstaan uit de interactie tussen aanleg van een kind en invloeden vanuit de omgeving. Holistisch denken: de werkelijkheid is één groot samenhangend geheel. De onwikkeling van kinderen is geen causaal en voorspelbaar proces.

Kijk op het kind Elk kind is een deel van een klein sociaal systeem (Gedrags)problemen kunnen gezien worden als een evenwichtsstoornis in het systeem Er is een ‘failure to match’ tussen kind en systeem Doel van de interventie is om het systeem weer te laten werken

Aandachtspunten bij hulpverlening Een kind kan niet kiezen voor zijn erfelijke aanleg en kan zijn eigen gedrag en ontwikkeling niet altijd sturen. Het probleemgedrag kan beschouwd worden als een hulpvraag Als hulpverlener werk je in je cirkel van invloed, je kunt niet alles beinvloeden. Sluit aan bij de factoren die een positieve invloed hebben. Goodness-of-fit-theory: taak van de opvoeder is om afstemming te zoeken met het kind

Ecologische model (Sipman) Gebaseerd op meervoudig risicomodel en model van Bronfenbrenner Overheid Gezin Instellingen KIND Buurt /gemeenschap School

Ecologisch krachtenveld Gebaseerd op balansmodel Risico - Protectief + Kindfactoren Gezinsfactoren School- en instellingsfactoren Opvoedfactoren Factoren in behandelwijze Buurtfactoren Overheidsfactoren

Casus opvoeden maken Ga op zoek naar een casus met betrekking tot een opvoedsituatie uit Stage 2 Vorm een groepje van ongeveer 5 studenten die dezelfde stage-instelling hebben Kies met elkaar 1 opvoedingsituatie die jullie gaan beschrijven (houd je aan de inhoudelijke en technische vereisten) NEEM DEZE VOLGENDE KEER MEE NAAR DE LES!!

Belangrijke begrippen H1: mogelijke oorzaken toename problemen; sociologische oorzaken, jeugdigheid als obsessie, gezagscrisis in gezin, neergang vaderlijke autoriteit, televisie en onttovering wereld, niet meer spelen in de natuur H2: Subjectiviteit, normativiteit, temperamenten, (meervoudige) intelligentie, lichamelijke/cognitieve/sociaal- emotionele ontwikkeling, zelfbeeld (opwaarts/neerwaarts vergelijking), gedragsproblemen vs stoornis, internaliserend/externaliserend gedrag, gradaties van zorg, niveaus interventie

Belangrijke begrippen H4: nature/nurture/interactie, democratisch/autoritaire opvoeding H5: holisme, discordantie, cirkel van invloed, Bronfenbrenner ecosysteem, meervoudig risicomodel, ecologisch model van Sipman, protectieve/risicofactoren H6: ecologisch krachtenveld (Balansmodel met toevoeging van Sipman) H7: biografische methode, reflecteren (op en in actie/op herinnering), model Korthagen, ui-model

Volgende week Neem de Blogfolder mee (zie link in handleiding) over Passend Onderwijs Lees deel III van Sipman Lees H9-10-11-13 van Rigter Over welk onderwerp zouden jullie hoorcollege willen krijgen? Zindelijkheid – Taal &Leerstoornissen – Zelfbeheersing/ADHD - Angststoornissen