Jeugdzorg & Justitiabelen Project oriëntatie op het beroep Kwartaal 1 Marie-Joze van Raak www.med.hro.nl/raamj

Doelgroepomschrijving 85 % van de jeugd gaat goed 2 tot 5 % heeft intensieve en langdurige professionele hulp nodig Van de 0-17 jarigen krijgen ongeveer 300.000 kinderen jeugdzorg Kinderen en jongeren van 0 tot 23 jaar, met (complexe en diverse) psychosociale opgroeiproblemen die het dagelijks functioneren belemmeren. 5 % komt terecht in tweedelijns GGZ –Jeugd met (ernstige) gedragsproblemen= 170.000 kinderen http://www.petitiejeugdggz.nl/wp-content/uploads/2013/04/Factsheet-Jeugd-ggz-2013.pdf.pdf http://www.nji.nl/nl/Factsheet_jeugdzorg_cijfers.pdf

Casus Tirza Teken het gezin van Tirza in een cirkel. Noem de belangrijkste problemen in kernwoorden In kleine groepjes. Op een groot flapover-vel op de muur. Doel: voorkennis activeren.

Gedragsproblemen Internaliserende problemen Externaliserende problemen Oorzaken? Wisselwerking gedrag-omgeving Druk staat niet gelijk aan ADHD. Er kunnen meerdere factoren tegelijkertijd van invloed zijn op een gedragsprobleem. Kijk dus naar de hele context.

Verwerkingsopdracht Kinderen van de hondsberg Hoe gaat het nu met? Hondsberg deel 2 http://www.npo.nl/holland-doc-lost-boys/POMS_S_EO_113990 http://www.eo.nl/archief/tv/schatjes/aflevering-detail/aflevering/de-strijd-eruit-halen/ Welke soorten van gedragsproblemen herken je? Met welke andere factoren hebben deze gedragsproblemen te maken? Deel 1 kinderen van de Hondsberg 16.00-22.35 Boyce Lost Boys 9.00-ong. 13.00 Schatjes: eerste paar minuten extra: Deel 2 kinderen van de Hondsberg 45.50-49.33 Stephanie

Balansmodel (Bakker e.a.) Kindfactoren Ouderfactoren Omgevingsfactoren Risicofactoren beschermende factoren Draaglast - draagkracht Het balansmodel geeft de professionele hulpverlener en het gezin inzicht in alle factoren die van invloed kunnen zijn op het gedragsprobleem. De focus ligt vervolgens op het versterken van de beschermende factoren en het beperken van de risicofactoren. Op basis hiervan wordt een plan gemaakt met het gezin.

Casus Tirza Teken het sociale netwerk in een grotere cirkel om de cirkel van Tirza’s gezin heen. Wie staan dichtbij en wie staan op afstand? Doel: breed kijken naar gezinssysteem en omgeving . Verschillende niveau’s kunnen elkaar beïnvloeden. Microniveau: individu of gezin, mesoniveau: leefomgeving/school/buurt, macroniveau: samenleving/wet- en regelgeving).

Jeugdzorg ‘Wet op de jeugdzorg (2005): Ondersteuning van en hulp aan jeugdigen, hun ouders, stiefouders of anderen, die een jeugdige als behorende tot hun gezin verzorgen en opvoeden, bij opgroei- of opvoedingsproblemen of dreigende zodanige problemen’. In 2015 wordt de jeugdzorg gedecentraliseerd. Financiën gaan van provincie naar gemeenten. De wet op de jeugdzorg heeft als doelstelling om tot een integraal jeugdbeleid te komen. Integraal wil zeggen preventie (van schooluitval, onderwijsachterstand, jeugdcriminaliteit), begeleiding en ondersteuning als ook jeugdstrafrecht worden in de wet op de jeugdzorg geregeld. Jongeren zijn in principe op hun 18de volwassen en kunnen dan zelf beslissen wat ze willen. Maar als een kind op zijn 17de in aanmerking komt voor bepaalde zorg, kan die doorlopen tot maximaal 23 jaar.

Ontwikkelingen en trends Transitie Jeugdzorg: Uitgaan van empowerment Minder 24-uurs zorg meer ambulant Wijkteams http://www.rotterdam.nl/vragenenantwoordenoverwijkteamsjeugdengezin 1 gezin 1 plan http://www.mogroep.nl/actueel/nieuws/3408-tvserie-over-jeugdhulp-jongerenwerk-jeugdzorg Steeds meer regio’s gaan werken volgens de werkwijze 1 gezin 1 plan, waarbij met verschillende zorg en hulp samengewerkt wordt met het gezin. Totaal gaat het om 300 duizend jeugdigen die onder de zorg van de gemeente gaan vallen.

Empowerment Methoden o.a.: Triple P (pedagogisch opvoedprogramma) Oplossingsgericht werken Gezinsbegeleiding Eigenkracht conferentie (geen hulpverlening) Algemeen doel: Herstel balans in gezin en empowerment gezin, vermindering gedragsproblemen kind Empowerment houdt in dat de hulpverlener de ouders als gelijkwaardig ziet en aansluit bij de krachten in het gezin en deze activeert. De vragen van de ouders staan centraal en de ouders en de hulpverlener werken samen aan het vinden van oplossingen die werken voor dat gezin. Het uitgangspunt daarbij is dat alle ouders het beste willen voor hun kind, maar dat deze groep ouders meer hulp nodig heeft dan andere ouders om de opvoedingsvaardigheden te ontwikkelen die ze nodig hebben. Empowerment betekent ook dat de hulpverlener uitgaat van wat gezinsleden wel kunnen en wat goed gaat, en zorgt dat dit wordt versterkt en uitgebreid. Door het sociale netwerk van het gezin te activeren en op die manier voor ondersteuning om hen heen te zorgen kunnen de gezinsledenzelf weer grip op hun leven krijgen (nji.nl).

Soorten hulpverlening Ambulante hulp, dagbehandeling, 24-uurs hulp Vrijwillig versus dwang en drang Gezinscoaching Video-interactiebegeleiding Daghulp Crisisopvang Kamertraining Straatcoach Begeleid wonen Jeugdreclassering Pleegzorg GGZ diagnose en behandeling Behandelcentra etc. Laat studenten verschillende soorten benoemen. Noem alvast uitstroomprofiel jeugd in jaar 4. Wanneer vrijwillig en wanneer met drang en dwang? Streven hulpverlening is altijd met medewerking (=motivatie) gezin want dan zijn de effecten van hulp groter is. Wanneer veiligheid kind in het geding is wordt er ingegrepen. Dit betekent niet dat een kind meteen uit huis geplaatst wordt. Onderzoek heeft uitgewezen dat hulp in de eigen omgeving duurzamer is op lange termijn.

Onder jeugdzorg vallen: Jeugdzorg (van licht tot zwaar), AMK, jeugdbescherming Wet op de Jeugdzorg Jeugd GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg) en jeugd LVB (licht verstandelijk beperking) Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) Justitiële jeugdinrichtingen, jeugdreclassering Wet op jeugdstrafrecht Wijkteams, CJG (centrum voor jeugd en gezin) is toegankelijke hulp voor gezinnen zonder indicatie. Er kan kortdurende hulp ingezet wordt, een diagnosetraject ingezet worden of een doorverwijzing naar geïndiceerde hulp plaatsvinden. Advies en Meldpunt Kindermishandeling: Iedereen kan een melding doen over (een vermoeden van) kindermishandeling. Melding bij voorkeur open (professionals) maar kan anoniem. AMK doet onderzoek, onderneemt zo nodig actie of meldt bij de raad voor de kinderbescherming Jeugdbescherming: Via de raad voor de kinderbescherming kan de kinderrechter gevraagd worden maatregelen te nemen in het belang van de veiligheid van het kind. (V)OTS; Voorlopige Onder Toezicht Stelling: ouders delen (tijdelijk) het gezag over hun kind met een gezinsvoogd. Jeugd GGZ volgens DSM criteria, alles daarbuiten is reguliere jeugdzorg. Bij dubbele diagnoses GGZ en LVB IQ vanaf 70-85. Psychiatrische problematiek bij een IQ onder 70 wordt doorgaans in specialistische centra voor kinderen met en verstandelijke beperking behandeld. Het jeugdstrafrecht is van toepassing op jongeren van 12 tot 18 jaar en valt onder het ministerie van Justitie. Bureau Halt kan jongeren veroordelen tot een taakstraf. Dat is het geval bij kleine vergrijpen. De politie komt er wel aan te pas maar er volgt geen veroordeling voor de rechter. Bij ernstiger zaken bepaalt de kinderrechter de strafmaat en geeft de indicatie voor (verplichte) hulp, bv. jeugdreclassering.

Vandaag: project Theoretisch kader bespreken in projectgroepjes: Hoe ver zijn jullie met de mindmap? Welke informatie ontbreekt nog? Hoe ga je op zoek naar goede bronnen? Gebruik de handout die vandaag uitgedeeld wordt.

Consultatie carrousel 20 minuten overleg projectgroep en coach (docent) over: Inhoud (wat?) Het proces (hoe verloopt de samenwerking?) Wekelijks terugkerende items: aan- en afwezigen ontwikkelingen afgelopen week nieuwe info en inzichten planning feedback proces roulerend schema Elke week schuift een projectgroep op in tijd zodat iedereen gunstige en minder gunstige tijdstippen krijgt.

Carrousel 02- 10-14 11.10 psychiatrie 11.20 beperking 11.30 ouderen 11.40 justitiabelen 11.50 jeugd

Vandaag 09-10-14 Werkveldbezoeken Themadoelgroep justitiabelen Project werken Zelfstandig doen: Thema verslaving

Probeer intuïtief je mening te geven over de volgende casus: Een 28-jarige man is gearresteerd voor inbraak, hij heeft een flat screen (televisie) gestolen uit het huis waar hij heeft ingebroken. Het blijkt dat hij al eerder is veroordeeld voor inbraak. Dat is alles wat we weten. Wat vind jij een ‘rechtvaardige’ straf? Bijvoorbeeld: Een geldboete Gevangenisstraf (duur?) Werkstraf (vorm?) Reclasseringstoezicht (wat doen?) Geef kort je overweging weer. Stel je daarna dezelfde casus voor, maar deze keer is de verdachte 16 jaar. Wat is nu je antwoord op de vraag, op basis van welke overweging?

Justitiabelen Wat zijn justitiabelen? Laat studenten dit beantwoorden. Daarna zelf uitleg geven.

(Onderwerpen verdelen) Geef in groepjes van 3 of 4 personen een presentatie van 5 minuten over een van de volgende onderwerpen: (Onderwerpen verdelen) Wetten en regels over vrijheidsbeneming in Nederland Oorzaken van crimineel gedrag HALT-maatregel en de STOP-reactie PIJ-maatregel De reclassering Leer- en werkstraffen Forensische psychiatrie Wat is de taak van een PIW’er of sociotherapeut in gedwongen kader?

Presentaties studenten Wetten en regelgeving Oorzaken van crimineel gedrag Eventueel aanvullen: Kenmerken 1. Biologische invalshoeken 2. Psychologische invalshoeken 3. Sociologische invalshoeken Momenteel is er veel aandacht voor biologisch onderzoek, met name door ontdekkingen op het gebied van de erfelijkheid. Zoeken de verklaringen voor criminaliteit voornamelijk in persoonlijke kenmerken. (denkprocessen, morele ontwikkeling, aanleren en afleren van crimineel gedrag) Richten zich voornamelijk op de relatie tussen de sociaalmaatschappelijke positie van een delinquent en diens criminele gedrag. Tegenwoordig is het gebruikelijk om de verschillende invalshoeken te combineren: gedrag ontstaat door wisselwerking tussen iemands aanleg en persoonlijkheid en invloeden uit de opvoeding en omgeving. (de biopsychosociale benadering)

Longstay http://www.npodoc.nl/speel.program.6010720.html 8.28 tot 14.15: verhaal van een tbs’er over zijn delict en eigen verleden. Titel: Longstay In hoeverre sluit het verhaal van deze tbs’er aan bij de presentatie van de studenten over ‘oorzaken van crimineel gedrag’?

Ontwikkelingen Tijdig signaleren risicojongeren. Behandeling en resocialisatie van jeugdige justitiabelen. Onderscheid tussen gemotiveerde en niet gemotiveerde gedetineerden. Bij terugdringen wordt ingezet op effectieve, wetenschappelijk bewezen gedragsbeïnvloedende programma’s. Veiligheidshuizen. Agogische scholing personeel. Rechtpositie gedetineerden is verbeterd. Het slachtoffer heeft een gezicht gekregen. Veiligheidshuizen: Nauwe samenwerking tussen gemeenten, politie, justitie, zorginstellingen met als doel het tegengaan van overlast, huiselijk geweld en criminaliteit en het verhogen van de sociale veiligheid: korter lijnen, snelle reacties, met een integrale aanpak lopend van preventie tot nazorg.

Toekomst Veel nadruk op kostenbesparing en efficiëntie. Bijvoorbeeld via vormen van elektronische bewaking binnen en buiten de muren. Veiligheid zal een grote rol blijven spelen: een harde aanpak van mensen die de samenleving veel geld kosten. Er zal meer geïnvesteerd worden in effectieve behandelmethoden.

Opgepakt……… Wat dan? Officier van justitie: verdachte moet in voorarrest, een boete of taakstraf wordt voorgesteld, of er wordt gekozen voor vrijlating. Bij voorarrest (HVB) volgt binnen een bepaalde termijn voorgeleiding bij de rechter-commissaris. Deze bepaalt of voorarrest wordt verlengd. Zo niet, dan kan de zaak worden geschorst onder voorwaarden. In dat geval komt de reclassering erbij, die een plan van aanpak opstelt om recidive tegen te gaan. De dader moet zich aan de voorwaarden houden, anders moet hij alsnog naar de rechter. Als het wel tot een proces komt, volgt een rechterlijk vonnis: vrijspraak, ontslag van verdere rechtsvervolging, een veroordeling tot een taakstraf of geldboete of een gevangenisstraf.

Gevangenisstraf Vergelding Veiligheid Recidivebestrijding

Presentaties studenten Forensische psychiatrie Wat is de taak van een PIW’er of sociotherapeut in gedwongen kader?

TBS Tbs met dwangverpleging Tbs met voorwaarden Tony: http://www.npodoc.nl/speel.program.11144059.html Tbs kan worden opgelegd als iemand een ernstig misdrijf heeft gepleegd en daar niet of gedeeltelijk verantwoordelijk voor gesteld kan worden. Door bijvoorbeeld een psychiatrische ziekte of stoornis. Eerst gevangenisstraf uitzitten, dan pas tbs. Documentaire Tony: Veelpleger Tony komt na zijn zoveelste gewelddadige overval terecht in het Pieter Baan Centrum. Gedurende zeven weken trekt er een stoet aan gedragsonderzoekers aan hem voorbij. 14.45 – 20.30 min.

Jeugdigen en strafrecht Steeds gewelddadiger Voornamelijk jongens, aandeel meisjes neemt toe Aantal veelplegers neemt toe In justitiële jeugdinrichtingen zijn jongeren met een allochtone achtergrond oververtegenwoordigd Ontwikkeling en inzet van evidence based methoden voor diagnostiek en behandeling

Presentaties studenten HALT-maatregel en de STOP-reactie PIJ-maatregel

Jeugdstrafrecht Straf (Her)opvoeding Bijna 18 http://www.npodoc.nl/speel.program.17902047.html Onder de 12 jaar kun je niet strafrechtelijk worden vervolgd ---- pedagogische maatregel in het kader van preventie: de STOP-reactie. De ouders worden daarbij geholpen met opvoedkundige vragen en problemen; het kind kan leren wat het fout heeft gedaan en krijgt de kans om zijn fouten te herstellen. Jongeren tussen 12 en 18 kunnen worden doorverwezen naar HALT Bij zwaardere delicten een proces verbaal. Bij nog zwaardere delicten: kinderrechter ------------ werkstraf, leerstraf, of combinatie daarvan. Bij achterliggende problematiek: Bureau Jeugdzorg of jeugd-GGZ. Justitiële jeugdinrichting Jeugdreclassering PIJ-maatregel (plaatsing in een justitiële inrichting): als er sprake is van een ontwikkelingsstoornis of een psychische aandoening. Bijna 18: Documentairemaker Ingeborg Jansen volgt enkele jonge gedetineerden vanaf het moment van hun veroordeling tot een half jaar na hun vrijkomst. Dagelijkse routine in de inrichting wordt afgewisseld met gesprekken met de jongens in hun cel. 9.08 – 12.25 min.

Wie stelt de indicatie? Wie financiert? De (kinder)rechter Ministerie van Justitie

Presentaties studenten De reclassering Leer- en werkstraffen

Carrousel 09-10-14 10.30 jeugd 10.50 psychiatrie 11.10 beperking 11.30 ouderen 11.50 justitiabelen

Volgende week 09-10-14 Wat elke professional moet weten over verslaving H 1 en 2 Praktijkonderzoek hoofdstuk 4 Hoorcollege onderzoeksvaardigheden Voorbereiden van het werkveldbezoeken 6 t/m 17 oktober Bestuderen: Praktijkonderzoek in zorg en welzijn – hoofdstuk 6.5 (bezoek instelling). Bekijk de website van de instelling Wat doet de instelling? Waar richt deze afdeling zich op? Welke doelgroepen zijn er aanwezig? Welke doelgroepen zijn er binnen de instelling? Bereid minimaal 2 vragen voor die je kunt stellen aan degene die jullie ontvangt/begeleidt. Wat zou je graag nog meer willen weten? (doelgroep, taken voor SPH, methodieken, link met jouw onderzoek, de themadoelgroep of specifieke doelgroep)

Volgende week 16-10-14 Lezen: Praktijkonderzoek hoofdstuk 4 + 1.4 t/m 1.5 Samen bouwen 2.0 hoofdstuk 1 en 2 Hoorcollege onderzoeksvaardigheden Voorbereiden: keuze specifieke doelgroep voor individueel onderzoeksverslag Voorbereiden van het werkveldbezoeken 6 t/m 17 oktober Bestuderen: Praktijkonderzoek in zorg en welzijn – hoofdstuk 6.5 (bezoek instelling). Bekijk de website van de instelling Wat doet de instelling? Waar richt deze afdeling zich op? Welke doelgroepen zijn er aanwezig? Welke doelgroepen zijn er binnen de instelling? Bereid minimaal 2 vragen voor die je kunt stellen aan degene die jullie ontvangt/begeleidt. Wat zou je graag nog meer willen weten? (doelgroep, taken voor SPH, methodieken, link met jouw onderzoek, de themadoelgroep of specifieke doelgroep)