DE RISICOANALYSE als uitgangspunt voor een welzijnsbeleid Basiscursus PREVOR Maart 2014 PREVOR - basiscursus: de RA

PREVOR - basiscursus: de RA INHOUD Situering RA binnen welzijnsbeleid Risico-evaluatie met de methodiek van Kinney RA Kinney (ill. Brandveiligheid – RA beginsituatie) RA Kinney (ill. RA i.f.v. tijdspad voor het opstellen van noodplannen) RA Kinney (oefening) PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Welzijnsbeleid vanuit regelgeving Regelgeving situeert zich op twee sporen: naleven specifieke normen uitbouwen van een totaal welzijnsbeleid PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Regelgeving stelde vroeger vnl. normen inzake welzijn (bv. Aantal toiletten per werknemer) = de oude visie, nl. veilige middelen (machines, installaties, werkomgeving…) Regelgeving wijst vandaag vaak ook op verantwoordelijkheid van de werkgever om een adequaat welzijnsbeleid uit te werken (bv. EHBO-beleid) = huidige visie op welzijn, nl. de werkgever zorgt voor een veilig resultaat (opsporen van risico’s, voorkomen van ongevallen,…) PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Welzijn vergt een planmatige en dynamische benadering rekening houdend met nieuwe activiteiten (nieuwe studierichtingen/leerplannen), nieuwe machines, nieuwe gebouwen, nieuwe werknemers,… Welzijn veronderstelt risicobeheersing PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Een exhaustieve lijst van alle mogelijke risico’s bestaat niet. Risico’s zijn niet helemaal weg te denken. Risico’s moeten waargenomen worden: dit vergt systematische benadering: checklist, meldingssysteem, bewustmaking, … PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Wat is een risico? Risico is kans op schade, kans dat gevaar zich realiseert; risico ontstaat wanneer er blootstelling is aan gevaar. Gevaren zijn gevaarlijke (intrinsieke) eigenschappen van producten, omgeving, instructies,… Schade treedt op wanneer gevaar zich realiseert PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Het werk van de preventieadviseur handelt (o.a.) over gevaren (intrinsieke eigenschappen) en risico’s (blootstelling aan gevaren, kans op schade) en mogelijke gevolgen daarvan (schade), en hoe dit alles kan worden voorkomen (beheersing). PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Gevaren en risico’s kunnen aanleiding geven tot schade: vergiftiging, verbranding, vallen, verdrinking, verstikking, elektrocutie, verwondingen, stress, doof worden, brand, explosie, luchtvervuiling,… PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Risico’s dienen niet enkel waargenomen te worden; Ook analyse van risico’s (RISICOANALYSE of RA) is nodig Om het geheel der risico’s te synthetiseren in een welzijnsbeleid Met bijbehorende preventiemaatregelen. PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid RA op het niveau van: - organisatie, bv. Noodsituaties - werkposten, bv. turnzaal, computerklas - individu, bv. Klusjesman op ladder, poetsvrouw met onderhoudsproducten PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Op basis van RA worden preventiemaatregelen genomen (cfr. GPP en JAP). Preventiemaatregelen i.f.v. preventiehiërarchie PREVOR - basiscursus: de RA

Situering RA binnen welzijnsbeleid Preventiehiërarchie: risico’s voorkomen (oorzaak wegnemen, gevaren uitschakelen) bv. Verplaatsbare voetbaldoelen verankeren, gepast gereedschap gebruiken Schade voorkomen (risico i niet weg, schade wordt weggenomen) bv. Afzuiging van gassen, CBM - leuning, PBM - veiligheidsbril) Schade beperken (schade door restrisico’s te beperken) bv. Evacuatieoefeningen, EHBO PREVOR - basiscursus: de RA

Risico-evaluatie met de methodiek van Kinney Hoe de risicoanalyse gerealiseerd wordt, is de verantwoordelijkheid van de werkgever. Er wordt gekozen om de risico’s te evalueren met een mathematisch model (mede) uitgewerkt door Kinney. PREVOR - basiscursus: de RA

risico-evaluatie met de methodiek van Kinney Het risico is het resultaat van het product van drie factoren: de waarschijnlijkheid, de blootstelling de gevolgen (ernst) van het risico. Het product van de drie factoren geeft de mogelijkheid om de risico’s in een rangorde van belangrijkheid te plaatsen en preventiemaatregelen te treffen (wat het risico zal verminderen/uitschakelen). PREVOR - basiscursus: de RA

risico-evaluatie met de methodiek van Kinney WAARSCHIJNLIJKHEID te verwachten 10 zeer goed mogelijk 6 ongewoon maar mogelijk 3 enkel mogelijk als grensgeval 1 denkbaar doch zeer onwaarschijnlijk 0,5 praktisch onmogelijk 0,2 Bijna niet denkbaar 0,1 PREVOR - basiscursus: de RA

risico-evaluatie met de methodiek van Kinney BLOOTSTELLING voortdurend: meermaals per dag 10 regelmatig: dagelijks 6 af en toe: wekelijks 3 soms: maandelijks 2 zelden: enkele keren per jaar 1 zeer zelden: maximaal jaarlijks 0,5 PREVOR - basiscursus: de RA

risico-evaluatie met de methodiek van Kinney MAXIMALE ERNST Catastrofe: veel doden 100 ramp: enkele doden 40 zeer ernstig: 1 dode 15 ernstig: invaliditeit, onomkeerbaar letstel 7 belangrijk: letsels met verlet 3 letsels zonder verlet 1 PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. Brandveiligheid – RA beginsituatie) factoren WAARSCHIJNLIJK-HEID (W) BLOOTSTELLING (B) MAXIMALE ERNST (E) RISICOSCORE (R) W X B X E = R risico’s in het kader van brand Traphallen niet gecompartimenteerd 1 Indien brand uitbreekt, zal door de rookvorming doorheen het hele gebouw kans zijn op verstikking. 6 100 600 Een zijde traphal niet met leuning (*) 4 Bij paniek kunnen personen geen steun vinden aan een leuning en vallen. 8 10 320 Geen rookluik in traphal. Door de afwezigheid van een rookluik is verstikking mogelijk door rookvorming. Geen volgnummers per bouwlaag. Personen kunnen zich niet situeren in gebouw en vinden minder snel de uitgang waardoor verstikking mogelijk is. 40 240 Turnzaal geen apart compartiment. Turnzaal is geen apart compartiment, heeft de hoogte van twee verdiepingen binnen het gebouw. Bij brand kunnen rook en vuur zich snel verspreiden over de verschillende verdiepingen van de school., gevolg verstikking. PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. Brandveiligheid – RA beginsituatie) De hoogdringendheid van het treffen van preventiemaatregelen inzake brandveiligheid in deze illustratie is treffend. De realiteit is dat de noodzakelijke werken financiële middelen vergen. Het standpunt van de werkgever is dat er veel prioriteiten zijn binnen de vzw. Het advies van de preventieadviseur om zeer spoedig te handelen inzake brandbeveiliging kan gestaafd worden vanuit de inleidende woorden van het ARAB artikel 52.1: ‘[…] de werkgever neemt de nodige maatregelen door de omstandigheden aangewezen om: brand te voorkomen, ieder begin van brand snel en doeltreffend te bestrijden, in geval van brand: te waarschuwen en alarm te geven, de veiligheid van de personen te verzekeren en zo nodig voor hun snelle en gevaarloze ontruiming te zorgen, onmiddellijk […] de brandweer te verwittigen.’ PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. Brandveiligheid – RA na preventiemaatregelen) In onderstaande tabel worden naar analogie van hierboven de restrisico’s bepaald na het realiseren van preventiemaatregelen. Voornamelijk door de opdeling van het schoolgebouw in verschillende compartimenten dalen de drie factoren die bepalend zijn voor de risicoscore bij brand. PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. Brandveiligheid – RA na preventiemaatregelen) factoren WAARSCHIJN-LIJKHEID (W) BLOOTSTELLING (B) MAXIMALE ERNST (E) RISICOSCORE (R) W X B X E = R restrisico’s in het kader van brand Traphallen zijn gecompartimenteerd. Rook en vuur verspreiden zich niet meer door hele gebouw. 1 / 0,5 Rookversprei-ding binnen het hele gebouw is minder waarschijnlijk (als de branddeuren gesloten zijn) en verstikking door rookverspreiding is minder waarschijnlijk. Ook omdat de traphallen minder brandbare materialen bevatten. 6 / 6 100 / 50 600 / 300 Leuningen zijn aan beide zijden van de traphal geplaatst. Overblijvend valgevaar. 4 / 1 Het vallen van personen is minder waarschijnlijk. 8 / 8 10 / 10 320 / 80 Rookluik is in traphal. Compartimentering is geplaatst. Ondanks periodiek nazicht werkt bediening van rookluik niet. Waarschijnlijk-heid op verstikking door rook is beperkter (minder verspreiding wegens compartimente-ring). 6 / 1 600 / 25 Volgnummers per bouwlaag zijn geplaatst in iedere bouwlaag. Nummers kunnen (door rook) niet gelezen worden. Waarschijnlijk-heid op niet of minder snel vinden van uitgang is verminderd. 40 / 20 240 / 60 Turnzaal is apart compartiment. Brand kan uitbreken in turnzaal. 1 / 1 Brand kan nog steeds rook en aldus verstikking veroorzaken binnen compartiment turnzaal. 100 / 15 600 / 45 PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. RA i.f.v. tijdspad voor het opstellen van noodplannen) Noodplannen moeten door de werkgever opgesteld worden. Het opstellen van een noodplan vergt tijd. Om een tijdspad voor het opstellen van een noodplan uit te tekenen kan men beroep doen op een RA. Het noodplan met de hoogste score in een vergelijkende RA wordt als eerste uitgewerkt. PREVOR - basiscursus: de RA

RA Kinney (ill. RA i.f.v. tijdspad voor het opstellen van noodplannen) WAARSCHIJNLIJK-HEID (W) BLOOTSTELLING (B) MAXIMALE ERNST (E) RISICOSCORE (R) W X B X E = R Arbeidsongeval 2 6 3 36 Brand 1 100 300 Bomalarm 0,1 0,5 5 Ernstig ongeval op speelterreinen 54 Staking 4,5 Noodweer 4 12 Ongeval bij leerlingenvervoer 15 45 Geweld op school door eigen leerlingen of jongeren van buiten de school 32 PREVOR - basiscursus: de RA

PREVOR - basiscursus: de RA RA Kinney (oefening) Groepswerk et nabespreking PREVOR - basiscursus: de RA