Naar een duurzame regionale infrastructuur voor scholing van laaggeletterden en laagopgeleiden Symposium ‘Succesfactoren en inspiratiebronnen voor leerprocessen van kwetsbare groepen’ 3 december 2015

Waarom een Europese agenda voor Adult Learning European agenda 2020: Europa is de nummer 1 innovatieve kenniseconomie Daarom inzet op bevordering Life Long Learning Meer specifiek verhoging van de participatiegraad van laaggekwalificeerde volwassenen (20% EU bevolking presteert onvoldoende op 1 of meer basisvaardigheden: taal, rekenen, digitale vaardigheden) CINOP Erasmus+ Europese agenda Adult Learning

Elke lidstaat benoemt Nationaal Coördinator Adult Learning Doel is om Europese agenda in nationaal beleid te vertalen Projecten met beperkte looptijd op een thema Uitvoering 2015 door CINOP Erasmus+, regie Ministerie OCW Projecten sluiten aan bij trends landelijk overheidsbeleid: -sterke focus op arbeidsparticipatie -decentralisaties en regionalisering, ook voor volwasseneneducatie en aanpak laaggeletterdheid National Coordinators Adult Learning CINOP Erasmus+

Partners: - Leerwerkloketten - Stichting Lezen & Schrijven Doel: -Komen tot een sterke regionale infrastructuur waarin aanpak laaggeletterdheid en ve worden verbonden aan participatiedoelstellingen en regionaal arbeidsmarktbeleid Pilotregio’s: Twente, Friesland en West-Brabant Projectplan NC AL 2015 CINOP Erasmus+

Beschrijven good practices Beschrijven samenwerking en aanpak in de drie regio’s op basis van interviews en documentatie Opstellen van rapportages per regio en een eindrapportage Identificeren succesfactoren en valkuilen Uitwisseling kennis en ervaringen tussen pilots Delen opbrengsten en good practices op relevante landelijke bijeenkomsten Publicatie op relevante website (CINOP Erasmus+, Steunpunt ve, EPALE etc.) Projectplan NC AL 2015 CINOP Erasmus+

Ontwikkeling model factsheet met data laaggeletterdheid gemeente Ontwikkeling van een datamodel + factsheet voor gemeenten op basis van diverse bronnen (PIAAC, CBS-gegevens en arbeidsmarktinformatie van het UWV). Door E,til, Kohnstamm Instituut, ROA en met medewerking van UWV-onderzoek. Doel: Geven van inzicht aan gemeenten in de samenstelling van de doelgroep laaggeletterden in hun gemeente, te kunnen benchmarken en beter onderbouwde beleidskeuzes te maken Projectplan NC AL 2015 CINOP Erasmus+

Samenwerkingsvorm en organisatievorm moet aansluiten op reeds bestaande verbanden en context van de regio Wie initiatief heeft verschilt: gemeente, Taal voor het Leven, bibliotheek en Leerwerkloket zijn (bijna) altijd betrokken Groeiende rol derden: vrijwilligers, welzijn, taalaanbieders, SW Taal voor het Leven heeft een belangrijke aanjaagfunctie, uiteindelijk moet de regie in de regio worden verankerd Proces van intake, herkennen, verwijzen en meten resultaat steeds professioneler Succesfactoren en valkuilen. Wat zijn we tegengekomen in de regio’s CINOP Erasmus+

Soms grote verschillen tussen regionaal en lokaal beleid, hoe los je dat op? WEB-aanbod en overig aanbod sluit nog onvoldoende op elkaar aan, soms wel afspraken, nog niet altijd een visie Tot stand komen WEB–aanbod nog vaak op basis afspraken uit het verleden Steeds beter overzicht van taalaanbod, intake en voorlichting centraal via Taalhuizen/Taalpunten Aanbod, zowel WEB als niet-WEB voor belangrijk deel gericht op anderstaligen Succesfactoren en valkuilen. Wat zijn we tegengekomen in de regio’s CINOP Erasmus+

Basisvaardigheden is een breed begrip, maar in de uitvoering gaat het meestal alleen over taal. Bibliotheken en UWV zetten digitale vaardigheden wel steeds vaker op de kaart. Rekenen ondervertegenwoordigd. Monitoring op uren / aantallen voor WEB-aanbod loopt, voor overig aanbod vaak nog in de kinderschoenen Monitoring kwaliteit/rendement nog onderbelicht, is complex Nog weinig verbinding aanpak basisvaardigheden met andere beleidsterreinen als arbeidsmarkt en welzijn Geen tot geringe rol werkgevers Succesfactoren en valkuilen. Wat zijn we tegengekomen in de regio’s CINOP Erasmus+

: geleidelijke afbouw gedwongen winkelnering bij roc’s heeft gevolgen voor regionale infrastructuur op termijn Onderzoek ecbo in opdracht van Stichting Lezen & Schrijven naar gevolgen voor roc’s (vanuit hun perspectief) geeft vergelijkbare uitkomsten: - in 2015 nauwelijks wijzigingen in inkoopbeleid - aantal deelnemers ligt rond niveau 2011 (eind Aanvalsplan) - rekenen zwaar ondervertegenwoordigd, nog geen 5 % - ook bij roc’s accent op NT2: 2,5 x zoveel als NT1 - verwachte daling inkoop bij roc’s in 2016/2017 van 50% + Stand van zaken WEB en de overgang naar het sociaal domein CINOP Erasmus+

Inzet vrijwilligers in WEB trajecten: -In de educatietrajecten vanuit de WEB werken ongeveer evenveel docenten als vrijwilligers -Daarin niet meegenomen vrijwilligers die actief zijn in niet door WEB gefinancierde trajecten -Verwachting is dat afname inkoop leidt tot afname aantal docenten educatie in roc’s en aantal vrijwilligers dat aan roc’s is verbonden -Opvallend is dat veel roc’s geen beleidsplan hebben voor de inzet van vrijwilligers Stand van zaken WEB en de overgang naar het sociaal domein CINOP Erasmus+

Samenwerking roc met ketenpartners in de regio (bijna 90%): Beeld komt overeen met onderzoek NC AL: Belangrijkste partners roc’s: bibliotheken, gemeentelijke diensten, leerwerkloketten, welzijn en vrijwilligersorganisaties. Samenwerking bedrijven heel beperkt Rollen voor vrijwilligers vooral op ondersteuning professional: o Extra hulp en ondersteuning in lessen van docenten o Begeleiding bij leren buiten de les o Ondersteuning bij leren via computers Stand van zaken WEB en de overgang naar het sociaal domein CINOP Erasmus+

Organisatie, trekkracht en samenwerking 1.Ontwikkel visie en beleid op de rol van basisvaardigheden in het brede beleid voor het sociaal domein 2.Bepaal vanuit die visie de prioritaire doelgroepen en het doel dat men wil bereiken voor deze doelgroepen 3.Kijk vervolgens naar beleid op inzet van professionals en vrijwilligers: voor welke doelen, doelgroepen en typen trajecten zet je wie in? 4.Zorg voor sturing en regie vanuit de gemeente. 5.Zorg voor trekkracht in de regio, daar moet de aanpak verankerd worden 6.Maak gebruik reeds ontwikkelde professionele, methodische en gestandaardiseerde aanpakken, instrumenten zoals van Taal voor het Leven 7.Zorg voor continuïteit van de ve en borging expertise Aanbevelingen vanuit NC AL CINOP Erasmus+

Voor de landelijke overheid 1.Verbinding tussen de regionale en landelijke agenda rond basisvaardigheden, LLL, arbeidsmarktbeleid en betrokkenheid werkgevers (Taalakkoord) 2.Ontsluiting van kennis en data op gebied van laaggeletterdheid, basisvaardigheden, arbeidsmarkt, armoede, gezondheid en sociale inclusie 3.Ondersteuning van proces monitoring en effectmeting door ontwikkeling van bruikbare modellen voor effect- en impactmeting 4.Benchmarking mogelijk maken Aanbevelingen CINOP Erasmus+

Ina den Hollander en Matthieu Mes CINOP Erasmus+