Emotionele problemen en psychische gezondheid bij studenten Prof. Ronny Bruffaerts Universitair Psychiatrisch Centrum – KU Leuven Dank aan Philippe Mortier en Glenn Kiekens

Hoger onderwijs is een duurzame investering voor individu en maatschappij

 Opportuniteiten  Veranderingen/uitdaging (persoonlijk, sociaal, intellectueel)  Verdere ontwikkeling en consolidering van jongvolwassenheid  ° psychologische patronen om stap te zetten in de volwassenheid  Negatieve aspecten  Suïciderisico ↗  Psychische stoornissen ↗ Centers for Disease Control, 2011

Voorkomen van psychische stoornissen in de Belgische algemene bevolking 12 mlifetime lifetime prevalentie risico Minstens één stoornis 11%28% 37% Depressie 8%15%23% Angststoornis 6%13% 16% Alcoholgerelateerde stoornis 2%8% 11% Impulscontrolestoornis 2%5% 5% Comorbiditeit7%13% 18% Baruffol & Thilmany, 1993; Ansseau et al., 1999; Demyttenaere et al., 2004; Kittel et al., 1997; Bietlot et al., 2000; Bonnewyn et al., 2007; Bruffaerts et al., 2004; 2008; 2014

‘Kritische leeftijdsperiode’ Stoornis Gemiddelde 75% ontwikkelt aanvangsleeftijd tussen Impulscontrolestoornissen 9 jaar7-15 jaar Angststoornissen 14 jaar 7-34 jaar Middelgebonden stoornissen 23 jaar20-31 jaar Depressie 38 jaar26-49 jaar ¾ psychische stoornissen ontstaat vóór de leeftijd van 24 jaar Bruffaerts et al., 2008; Bonnewyn et al., 2007

En aan de universiteit (en de hogeschool)?

Risico op psychische stoornissen bij studenten (12 maanden)  Angststoornis 8-9%  Depressieve stoornis 10-21%  Zelfbeschadigingsstoornis ~1%  Eetstoornis11-13%  ADHD 1-8%  Alcoholstoornis 3-30%  75% neemt ook andere middelen Alonso et al., 2004; Jackson, 2009; Bailer et al., 2008; Slutske, 2005; McCabe et al., 2007; Blanco et al., 2008; Rosiers et al., 2011; Mortier et al., 2015; Kiekens et al., in revision; Wilcox et al., 2012; Eisenberg et al., 2011 ~1/7, méér dan gemiddelde in de algemene populatie

60/100 geen emotionele problemen 25/100 weinig-milde problemen 10/100 mild-matige problemen 5/100 ernstige problemen ~24,000 studenten ~10,000 studenten ~4,000 studenten ~2,000 studenten En de KU Leuven ? Angst en depressie komen aan de KUL even vaak voor als in internationale onderzoeken; middelgebonden stoornissen (16%) en suïcidaliteit minder vaak (0.2-5%).

Suïcidaliteit bij eerstejaarsstudenten: frequent … Doodswens IdeatiePlanPoging Mortier et al., in revision ooit 12m

… en persistent 1ste jaar Niet suïcidaal 2de jaar3 de jaar suïcidaal Niet suïcidaal 96%95% suïcidaal 79% 75% Mortier et al., in revision

Suïcidaliteit Psychische stoornis x 5 Risicogroepen voor suïcidaliteit Nock et al., 2012; 2008

Parentale psychopathologie Vroegkinderlijk trauma Sociodemografische profielen Stressoren laatste jaar Suïcidaliteit Psychische stoornis x3 ? x4 x3 x4 x8 x 5 Somatische pathologie x1.4 Risicogroepen voor psychische stoornissen en suïcidaliteit Wang et al., 2015; Bruffaerts et al., 2014

Studentspecifieke risicofactoren voor suïcidaliteit  Model gaat ook op voor de student  Specifieke factoren  >18 in eerste jaar; moeilijke financiële situatie van de ouders; niet- heteroseksuele geaardheid  Connectedness met medestudenten, school/universiteit en thuis

12 maanden hulpzoekgedrag bij studenten Alonso et al., 2004; Jackson, 2009; Bailer et al., 2008; Slutske, 2005; McCabe et al., 2007; Blanco et al., 2008; Rosiers et al., 2011; Mortier et al., 2015; in preparation Algemene bevolking Algemeen ~1/5 zoekt hulp

Attitudes ten aanzien van suïcidaliteit (en hulpverlening)  Geen probleem !  1/5 vindt dat er geen probleem is na een suïcidepoging, 1/3 na suïcideplannen, ½ vindt dat er geen probleem is bij suïcide-ideatie of zelfverwondend gedrag  Specifieke cognities  “Geen probleem”, “het gaat wel over” persistentie ernstige emotionele problemen  Subjectieve beleving niet in lijn met wat de data ons vertellen

Dus …  Het slechte nieuws  ‘Treatment gap’ bestaat ook / is nog sterker in hoger onderwijs  “Geen probleem” belangrijkste reden om geen hulp te zoeken  Het minder slechte nieuws: kans op behandeling stijgt bij  Ernstiger emotionele problemen  Studenten die verder in de loopbaan zitten (1 ste ma > 2 de bach > 1 ste bach)  Jongere cohorten ( > > )

Que faire ?  Behandeling & preventie & promotie  Behandeling voor diegenen die het nodig hebben  Niet iedereen met een emotioneel probleem moet in behandeling...  Preventie voor diegenen die het nodig hebben  Preventieve campagnes op zich werken niét  Promotie voor diegenen die het nodig hebben  Versterken van datgene dat al goed loopt

Kritisch ten aanzien van suïcidepreventie

Vanuit preventief oogpunt…  Suicide kan niét worden voorspeld  Geen correlatie tussen suïcide-ideatie en suïcide … (R²~9%)  Weinig hard facts dat preventie werkt  Veelheid aan initiatieven staan niet in verhouding tot daling van suïcidaliteit  Probleem van beperkte gezondheidswinst  Hoeveel % van doodswens, ideatie, plannen en pogingen zijn toe te schrijven aan risicodomeinen? Lukaschek et al., 2015; Bruffaerts et al., 2015 Maximale gezondheidswinst = Gemiddeld 37%

“...a large number of people at small risk may give rise to more cases of disease than a small number who are at high risk” (Rose, 1993) Behandel suïcidaliteit in een breder perspectief Behandel waar nodig Algemeen welzijn van een populatie Reduceer kwetsbaarheid op populatieniveau Persoonswording & sterktes Connectedness & coping Geen strikt onderscheid tussen pathologie en normaliteit Siu Fai Yip et al., 2014 Wat werkt dan wel in preventie ?

 Educational campaigns for everyone  Curriculum-based programs for those at risk  Gatekeeping for those with symptoms  Treatment for those with disorders Attitude change Leadership Lead by example Kellam & Langevin, 2003; Knox et al., 2012; 2014 En hoe dan ? Sustainable

Suïcidepreventie is een package-deal Australië Finland Zweden Noorwegen VS Upanne, 1999; Mitchell, 2000; Taylor, 1997; United Nation, 2012; Knox et al., 2014

 Emotionele problemen zijn frequent en persistent  Er wordt vaak geen hulp gezocht omdat “het geen probleem” is of “omdat het al over is” (terwijl het dit wellicht niet is)  Het inzetten op een duurzame daling kán, mits respect voor de voorwaarden van de interventie :  Informatie, scholen & universiteiten, gatekeeping, behandeling