1. Gastro-enteritis 2. Chronische diarree bij kinderen J. Toelen

Gastro-enteritis bij kinderen Casussen

Maak uw keuze Sam, 2j Katrien, 2m Jonas, 10m Eline, 1j Ahmed, 6m Tatjana, 8m Thor, 1w Shakira, 3m Thomas, 6j

Gastro-enteritis bij kinderen Richtlijnen en Take home messages

Richtlijnen ESPGHAN European Society for Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Richtlijn 2014 http://ep.bmj.com/content/early/2015/05/0 3/archdischild-2014-307253.full

Wat maakt onze kinderen ziek?

Bacterieel of viraal? Koorts > 40°C Bloed in stoelgang Abdominale pijn CSZ symptomen (lethargie, prikkelbaar,…) Colitis

Risicofactoren: ernstig of lang Jonger dan 2m (6m > Nice) Chronische ziekte (Dm, nier, PID,…) Persisterend braken (>3-4d) Frequent diarree (>8x /d) Deshydratatie (gewicht – urine output)

Deshydratatie inschatten Gouden standaard: % gewichtsverlies Cinical dehydration scale

Clinical dehydration scale Kenmerk 1 2 Algemeen aspect Normaal Dorst, lethargie, prikkelbaar Koud, stuporeus Ogen Ingevallen Fel ingevallen Mucosae/ tong Vochtig Plakkerig Droog Tranen Aanwezig Verminderd Afwezig 1 2 3 4 5 6 7 8

TOZ Bloedname: bij iv vocht Faeces: lactoferrine, calprotectine,… Faeces: microbiologie Onderliggende chronische ziektes (onco, IBD,…) Langdurige symptomen (>1w) ‘Outbreak’ (crèche, school,…) Ernstige bloederige diarree Tropische reis

Indicaties voor opname Shock > 9% dehydratatie CZS symptomen (lethargie, convulsies) Galbraken Uitbraken van ORS Heelkundige oorzaak Sociale redenen

Behandeling

ORS Alhydrate®, ORS®, Soparyx®

Antibiotica Shigella: azithromycine (5d) (Zithromax®) Campylobacter: azithromycine (3d) ) ETEC: azithromycine (3d) ) Clostridium: metronidazole (10d) (Flagyl®) Salmonella: ceftriaxone iv (Rocephine®) ZIEK

Andere medicatie Probiotica Lactose-vrij Ondansetron (Zofran®) Racecadotril (Tiorfix®) Domperidone (Motilium®) Loperamide (Imodium®) Kaoline, pectine, actieve kool Prebiotica, synbiotica Micronutriënten Gelatine tannaat Zink Bismuth salicylaat Overwegen Neen

Te overwegen Probiotica: Ondansetron (Zofran®) Lactose vrije voeding: Lactobacillus GG (Lacteol®) Saccharomyces Boulardii (Enterol®) Dosis? Ondansetron (Zofran®) 6m-12j (1m-18j) 0,1mg/kg/dosis (3x) Kan opname voorkomen Lang QT Lactose vrije voeding: Bij hopsitalisatie 18u minder lang diarree Racecadotril (Tiorfix®) > 3m 1,5mg/kg Zakjes: 10 + 30mg Verkort duur diarree CI: Bloed / bacterieel

Kinderformularium.nl

Chronische diarree bij kinderen Diagnose en aanpak

Oorzaken

Oorzaken Coeliakie Peuterdiarree KME allergie Parasitair Inflammatoire darmziekten

Het verhaal: Vanaf geboorte > congenitaal (zz) Acuut begin: infectieus (parasiet, post-AB, lactose?) Zeer gradueel: peuterdiarree Met eczeem/wheezing: IgE allergie ‘s nachts: somatische oorzaak Soiling/kleine volumes: constipatie Bloed/mucus: KME, IBD, inf colitis Familiaal: coeliakie, IBD Gewicht: somatische oorzaak Abdominale pijn/distensie: somatische oorzaak

“algemene aanpak” Sluit coeliakie uit Denk aan peuterdiarree (dieet) – allergie (eczeem) Stoelgang: Waterig: overweeg pH, elektrolieten Inflammatoir: bloed/slijmen >calprotectine/hemoccult Vettig: pancreas (mucoviscidose) Pas op voor: lactose ademtest, faeces voor parasieten

Lactose ademtest

Peuterdiarree Verhaal: Aanpak: 4 V’s (K&G website) Klassiek: 6m-3j Pijnloos, 3-4x per dag (niet ‘s nachts) Onverteerde restjes Geen gewichtsstagnatie of verlies Aanpak: 4 V’s (K&G website) Vet, vruchtensap, vocht, vezels Klassiek: gestoomd eten, magere melk, appelsapje in plaats van appel, vleesje op brood, platte kaasje

The end…

Koorts (38,6°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 4x/d Sam, 2j Ziek sedert 2 dagen Koorts (38,6°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 4x/d Klinisch: ziek maar alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Vele andere kinderen in crèche ziek

Wat doen we met Sam? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Koorts (38,6°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 4x/d Sam, 2j Ziek sedert 2 dagen Koorts (38,6°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 4x/d Klinisch: ziek maar alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Vele andere kinderen in crèche ziek

Wat doen we met Sam? Verwijzen of niet? Neen Hoe rehydreren? ORS (?) Andere medicatie? Ondansetron (?) Bijkomende onderzoeken? Uitbraak! Andere bedenkingen? …

Katrien, 2m Ziek sedert 2 dagen Koorts (39°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 6x/d, eenmaal wat bloed erin (sliertjes) Klinisch: ziek maar alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese? Voorgaand gewicht > 6% kwijt Krijgt borstvoeding

Wat doen we met Katrien? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Katrien, 2m Ziek sedert 2 dagen Koorts (39°C, goed reagerend), braken 3x/d, waterige stoelgang 6x/d, eenmaal wat bloed erin (sliertjes) Klinisch: ziek maar alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese? Voorgaand gewicht > 6% kwijt Krijgt borstvoeding ? Invasief ? Invasief ? Clostridium Borstvoeding beschermt Frequentie en consistentie platter

Wat doen we met Katrien? Verwijzen of niet? Ja Hoe rehydreren? Borstvoeding (ps?) Andere medicatie? Afhankelijk van TOZ Bijkomende onderzoeken? Bloedname - faeces Andere bedenkingen? Aantal risicofactoren

Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 5x/d Jonas, 10m Ziek sedert 4 dagen Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 5x/d Klinisch: alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Ouders zelf ook wat buikpijn en plattere stoelgang

Wat doen we met Jonas? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 5x/d Jonas, 10m Ziek sedert 4 dagen Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 5x/d Klinisch: alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Ouders zelf ook wat buikpijn en plattere stoelgang

Wat doen we met Jonas? Verwijzen of niet? Neen Hoe rehydreren? ORS – nl voeding Andere medicatie? Evt: Tiorfix Bijkomende onderzoeken? Neen Andere bedenkingen? …

Koorts (38,7°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 3x/d Eline, 1j Ziek sedert 2 dagen Koorts (38,7°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 3x/d Voorgeschiedenis: hypogammaglobulinemie Klinisch: alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Op basis van gewicht: 4% gedaald Verder niemand in de omgeving ziek

Wat doen we met Eline? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Koorts (38,7°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 3x/d Eline, 1j Ziek sedert 2 dagen Koorts (38,7°C, goed reagerend), braken 2x/d, waterige stoelgang 3x/d Voorgeschiedenis: hypogammaglobulinemie Klinisch: alert, droge lippen, normale ogen, nog traantjes, diurese bewaard Op basis van gewicht: 4% gedaald Verder niemand in de omgeving ziek PID Kiem niet ‘gekend’ door omgeving Vb: kindje in crèche met Norovirus

Wat doen we met Eline? Verwijzen of niet? Neen/ja > opvolgen Hoe rehydreren? ORS - voeding Andere medicatie? Afhankelijk van TOZ Bijkomende onderzoeken? Faeces Andere bedenkingen? PID

Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 8x/d, waterige stoelgang 2x/d Ahmed, 6m Ziek sedert 1 dag Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 8x/d, waterige stoelgang 2x/d Klinisch: alert, droge lippen, wat diepere ogen, nog traantjes, diurese lijkt bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Ouders zeer ongerust

Wat doen we met Ahmed? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 8x/d, waterige stoelgang 2x/d Ahmed, 6m Snel! Ziek sedert 1 dag Koorts (38,2°C, goed reagerend), braken 8x/d, waterige stoelgang 2x/d Klinisch: alert, droge lippen, wat diepere ogen, nog traantjes, diurese lijkt bewaard Geen voorgaand gewicht gekend Ouders zeer ongerust, derde kind Moeder heeft steeds gelijk

Wat doen we met Ahmed? Verwijzen of niet? Opvolgen Hoe rehydreren? ORS Andere medicatie? Ondansetron Bijkomende onderzoeken? Neen Andere bedenkingen? …

Sedert 3d pijnbeeld (buikpijn?) en subfebrillitas Tatjana, 8m Sedert 3d pijnbeeld (buikpijn?) en subfebrillitas Vandaag plotse toename van de pijn, koorts tot 38,8°C (nog niets gegeven), 2x gebraakt, 1x wat plattere stoelgang, eenmaal bloed in stoelgang Klinisch: alert, febriel, normaal gehydreerd, gevoelige rechter fossa, massa?

Wat doen we met Tatjana? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Sedert 3d pijnbeeld (buikpijn?) en subfebrillitas Tatjana, 8m Sedert 3d pijnbeeld (buikpijn?) en subfebrillitas Vandaag plotse toename van de pijn, koorts tot 38,8°C (nog niets gegeven), 2x gebraakt, 1x wat plattere stoelgang, eenmaal bloed in stoelgang Klinisch: alert, febriel, normaal gehydreerd, gevoelige rechter fossa, massa? DD: invaginatie, appendicitis,…

Wat doen we met Tatjana? Verwijzen of niet? Ja Hoe rehydreren? Geen dehydratie Andere medicatie? Afhankelijk van TOZ Bijkomende onderzoeken? BN, urine, echo… Andere bedenkingen? Geen klassiek beeld van GEitis

Sedert 1d braken en platte stoelgang, lijkt nu suffer Thor, 1w Sedert 1d braken en platte stoelgang, lijkt nu suffer Klinisch: ziek, bleek, normale hydratie, gevoelige buik, wat opgezet, normoperistalsis, CRT 2s, temp:35,4°C Ouders maken zich vooral zorgen over minder drinken

Wat doen we met Thor? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Sedert 1d braken en platte stoelgang, lijkt nu suffer Thor, 1w Sedert 1d braken en platte stoelgang, lijkt nu suffer Klinisch: ziek, bleek, normale hydratie, gevoelige buik, wat opgezet, normoperistalsis, CRT 2s, temp:35,4°C Ouders maken zich vooral zorgen dat de borstvoeding niet lukt Zeer ziek kind!!!

Wat doen we met Thor? Verwijzen of niet? Ja Hoe rehydreren? Shock > iv vocht Andere medicatie? AB, O2, inotropie… Bijkomende onderzoeken? Sepsis screening Andere bedenkingen? Zeer ziek kind

Koorts (38°C, goed reagerend), braken 1x/d, waterige stoelgang 10x/d Shakira, 10m Ziek sedert 4 dagen Koorts (38°C, goed reagerend), braken 1x/d, waterige stoelgang 10x/d Klinisch: alert, droge lippen, diepere ogen, minder traantjes, diurese bewaard Op basis van vorig gewicht: 6% gedaald Ouders zelf ook wat buikpijn en plattere stoelgang

Wat doen we met Shakira? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Koorts (38°C, goed reagerend), braken 1x/d, waterige stoelgang 10x/d Shakira, 10m Ziek sedert 4 dagen Koorts (38°C, goed reagerend), braken 1x/d, waterige stoelgang 10x/d Klinisch: alert, droge lippen, diepere ogen, minder traantjes, diurese bewaard Op basis van vorig gewicht: 6% gedaald Ouders zelf ook wat buikpijn en plattere stoelgang

Wat doen we met Shakira? Verwijzen of niet? Neen Hoe rehydreren? ORS Andere medicatie? Thiorfix Bijkomende onderzoeken? Neen Andere bedenkingen? …

Voelt zich al een tijd minder fit, laatste week wat verkouden Thomas, 6j Voelt zich al een tijd minder fit, laatste week wat verkouden Sedert een tweetal dagen buikpijn (toenemend), geen diarree, wel braken 6x/d Klinisch: tachypnee (40/m), saturaties 100%, droge mucosae, diepere ogen, geen tranen, bewaarde diurese, acetongeur, somnolent

Wat doen we met Thomas? Verwijzen of niet? Hoe rehydreren? Andere medicatie? Bijkomende onderzoeken? Andere bedenkingen?

Voelt zich al een tijd minder fit, laatste week wat verkouden Thomas, 6j Voelt zich al een tijd minder fit, laatste week wat verkouden Sedert een tweetal dagen buikpijn (toenemend), geen diarree, wel braken 6x/d Klinisch: tachypnee (40/m), saturaties 100%, droge mucosae, diepere ogen, geen tranen, bewaarde diurese, acetongeur, somnolent Buikpijn, acidose > keto-acidose

Wat doen we met Thomas? Verwijzen of niet? Ja Hoe rehydreren? Iv: acidose, hyper-glc Andere medicatie? Insuline Bijkomende onderzoeken? Bloedname - urine Andere bedenkingen? …