Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer over de weg voor (georganiseerde) criminaliteit Prof. dr. Tom Vander Beken Colloquium Benelux Interuniversitaire Vereniging van vervoerseconomen Beveiliging in het vrachtvervoer. Mythe, macht of noodzaak Antwerpen, 13 oktober 2004

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Overzicht 1. Achtergronden 2. Methodologie voor legale sector scans 3. EU gevalstudie van de transportsector 4. Relevantie van onderzoeksresultaten

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Achtergronden (a) Beschrijvende rapporten over OC nood aan verbetering (België en EU) Ontwikkelen van een methodologie: toekomst- gerichte risico-analyse van georganiseerde criminaliteit (b.v. Reporting on Organised crime. From Description to Explanation in the Belgian Annual Reports on Organised Crime, IRCP, 2001) Actieplan om het OCSR om te vormen tot een jaarlijks strategisch rapport – opnemen van IRCP idee in EU-kader (CRIMORG 133, 2002)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Achtergronden (b)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Achtergronden (c) Verhoogde aandacht voor preventie van (georganiseerde) criminaliteit door de Europese Commissie en de lidstaten van de EU. Preventie in de zin van technopreventie: product proofing (hoe kwetsbaar is een product om gestolen/nagemaakt te worden?) Preventie op het regelgevend niveau: crime proofing (screening van ontwerp-reguleringen op het risico dat door die reguleringen, onbedoeld, mogelijkheden voor (georganiseerde) criminaliteit worden gecreëerd). Product/crime proofing kan enkel zinvol uitgevoerd worden indien voldoende kennis voorhanden is van de (economische) context van het product of de regelgeving. Daarom zijn kwetsbaarheidstudies van legale sectoren noodzakelijk.

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Methodologie legale sector scans (a) Het meten van de kwetsbaarheid van legale economische sectoren voor georganiseerde criminaliteit: case-study diamantsector (IRCP en Universiteit Antwerpen, ) MAVUS (Method for and Assessment of Vulnerability of Sectors): gevalstudies van de transportsector en de muzieksector (IRCP, Transcrime, Max-Planck-Institute, Cardiff University, Universiteit Amsterdam, Europol )

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Methodologie legale sector scans (b) “Kwetsbaarheidstudie”: identificatie van mogelijkheden die kunnen misbruikt worden door (georganiseerde) criminaliteit Focus op het actieterrein (task environment) van de criminele activiteit, niet op het “vermogen” en “activiteiten” van criminele groepen actieterrein = de legale markt Hoe? Analyseren van de externe omgeving

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Methodologie legale sector scans (c) Sector Analyse MESO Omgevingsanalyse & Cluster Scan MACRO Referentiemodellen MICRO Breedtescan INDICATOREN Dieptescan INDICATOREN VULNERABILITY PROFILE Conclusies & Aanbevelingen

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Methodologie legale sector scans (d)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (a) SECTOR ANALYSE Literatuur/Eurostat/Sectororganisaties Voornaamste bevindingen  belangrijke economische sector  open markt met hoge concurrentie  niet-transparante prijsvorming

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (b) CLUSTER ANALYSE Politie/Douane/beveiligingsector Voornaamste bevindingen  belangrijke rol van sectororganisaties  lage kwaliteit van regelgeving  lage kwantiteit van handhaving  sector is onderhevig aan verscheidende vormen van criminaliteit

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (c) OMGEVINGSCAN: PEST Literatuur/publieke en private instanties Voornaamste bevindingen  Politiek‘ Witboek’  Economie JIT/delocalisatie/bipolarisatie  Sociaal Global Village/imago van de sector  Technologisch ITS/techno-preventieve ontwikkelingen

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (d) REFERENTIEMODELLEN Literatuur/private sector Voornaamste bevindingen  Business process ‘Productie’ =activiteiten situeren zich buiten het bedrijf  Business process ‘Personeel Management’ = nagenoeg geen screening personeel mogelijk

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (e)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Gevalstudie transportsector (f)

Universiteitstraat 4, B-9000 Ghent, Belgium T +32 (0) , F +32 (0) T. Vander Beken - De kwetsbaarheid van het Europese vrachtvervoer voor criminaliteit – Antwerpen, 13 oktober Relevantie onderzoeksresultaten Relevantie voor de sector  autoregulatie & preventieve maatregelen Relevantie voor overheden  beleid & regelgeving o.a. crime proofing nieuwe wetten Relevantie voor politie/douane  Strategisch belang o.a. threat assessment