Ademhalingsstelsel, Astma en COPD http://www.astmafonds.nl/over-longen/werking-van-de-longen/gezonde-longen

Lesopbouw Waaruit bestaat het ademhalingsstelsel en wat is haar functie? Anatomie van de longen en de luchtwegen (bronchiën) Hoe verloopt de ademhaling? Ziektebeeld: astma Ziektebeeld: COPD

Luchtwegen en longen Het ademhalingsstelsel bestaat uit: - De luchtwegen - De longen In de longen vindt opname van zuurstof en de uitgifte van koolzuurgas plaats. Dit noemen we gaswisseling. Bemensing, epidemioloog Regelen secretariaat, bemensing professionals Subsidies vanuit de overheid

Functies van het ademhalingsstelsel heeft twee taken: Het opnemen van zuurstof in het bloed. Afgeven van koolzuurgas aan de buitenlucht. Het IKSt streeft samen met de professionals naar optimale oncologische en palliatieve zorg voor patiënten in de regio Twente en Stedendriehoek en oost Achterhoek

Indeling van de luchtwegen Bovenste luchtwegen: neusholte mondholte 7 keelholte Strottenhoofd Onderste luchtwegen luchtpijp luchtpijptakken 5 vertakkingen Eindigend in de longblaasjes Richtlijnen: implementatie van landelijke / regionale richtlijn: 2002 richtlijnen palliatieve zorg en zakboekje PZ van IKmn Januari 2006 nieuwe uitgaven van VIKC info www. Ikcnet .nl of www.oncoline.nl Evaluatie van de richtlijn

De bovenste luchtwegen De neus Functies van de neus: - Filteren van de lucht die ingeademd wordt - Bevochtigen van de lucht - Verwarmen van de lucht - Ruiken - Afvoer van slijm met vuildeeltjes en ziektekiemen - Afvoer van de inhoud van de traanbuizen - Resonansfunctie (neusspraak); denk aan letter m,n. Zorgverleners: ziekenhuizen, thuiszorgorganisators, verzorg en verpleeghuizen, hospices, huisartsen Patiënten verenigingen: voor verschillende aandoeningen, Henry Bacon vereniging Vrijwilligers: Steunpunt informele zorg, leendert Vriel

De onderste luchtwegen De luchtpijp heeft een lengte van 15 cm en een doorsnede van 2 cm. De luchtpijp splitst zich in twee grote takken, de luchtpijptakken. De linker tak naar de linker long De rechter tak naar de rechter long. Luchtpijp Luchtpijptakken Longen Doel netwerken: in algemene zin de onderlinge samenwerking versterken, voor individuele patienten de verbindingen tussen allerlei vormen van zorg verbeteren, de opbouw en uitwisseling van kennis en informatie Netwerken : samenwerkingsverbanden tussen alle voorzieningen die betrokken zijn bij de Palliatieve en terminale zorg. Voorzieningen : Thuiszorg, ziekenhuizen, verpleeghuis, verzorgingshuis, hospice , organisaties van vrijwillige zorg en organisaties van professionele zorgverleners Knelpunten: voorlichting en communicatie, afstemming tussen zorgaanbieders, concrete samenwerking tussen zorgaanbieders, continuïteit van zorg, deskundigheidsbevordering, algehele coördinatie. Netwerken Palliatieve Zorg 7 : salland, zutphen, oostveluwe, noord west twente, Midden twente, oost- achterhoek, Enschede-Haaksbergen en Noordoost Twente

Luchtpijp De binnenkant van de luchtpijp is net als de neus bekleed met trilhaartjes en slijmvlies. Het slijmvlies van de luchtpijp scheidt slijm af. Dit slijmvlies wordt sputum genoemd. De trilhaartjes zorgen voor het afvoeren van het slijm naar de keelholte. Hier wordt het opgehoest en doorgeslikt. Consultverlening: zorgen dat actuele kennis en ervaring over oncologische en palliatieve zorg voor iedereen beschikbaar is, zorverleners met een specifieke deskundigheid geven anderen advies over diagnose en behandeling van patiënten. Consultfunctie ontwikkelen: 1. Regionale bundeling specialistische kennis door palliatieve consultatie teams. 2. 3 helpdesks met lokale consultatie teams 3. Centrale regie door IKST

Longen De longen bestaan uit longkwabben. De rechterlong heeft 3 kwabben, de linkerlong heeft 2 kwabben. In de long vertakken de longtakken de zich steeds verder, de bronchi. Uiteindelijk eindigen de bronchi in de bronchioli. Ikst : enquête scholingsbehoefte 2003 Aanstellen van Adviseur deskundigheidsbevordering: PZ 2004 Uitgangspunten: aanbod en vraaggericht: Rollen, Adviseur- organisator, bemiddelaar, coach, faciliteren: Groeimodel verantwoordelijk en zelfstandig Doelstelling: Verhogen vakbekwaamheid van zorgverleners: 1. vakinhoudelijk 2. relationeel 3. organisatorisch==== contact bevorderen tussen de hulpverleners Concrete behoefte scholing: Palliatieve zorg, HBO, MBO, cursus, training, symposia, themabijeenkomst, openbare casuïstiek bespreking, klinische lessen, vakliteratuur, bibliotheek, lacune cursus huisartsen, studiedagen nav de richtlijnen, Onderwijsinstellingen: overleg en samenwerking, contact met docenten, basiscursus voor PZ voor verzorgende en verpleegkundige, overzicht op de site: www.ikcnet.nl/ scholingsaanbod Beleidsplan: 2006-2008 Toekomst: jaarlijks standaard aanbod kleine en grote scholingsactiviteiten voor alle doelgroepen: verslaafden, COPD en Verstandelijke gehandicapten

Longblaasjes De longblaasjes zitten aan de luchtpijpvertakkingen vast. De wand van de longblaasjes is dun. Om de longblaasjes licht een netwerk van haarvaten. In de longblaasjes vindt gaswisseling plaats. De haarvaten om de longblaasjes nemen zuurstof op in het bloed en geven koolzuur uit het bloed af. Sinds 1999: landelijke dekkende registratie van primaire tumoren Doel : voorkomen van kanker onder de bevolking Mogelijkheden:voor epidemiologisch onderzoek naar de oorzaken van kanker, de behandeling, het beloop en de overleving Registratie: in de ziekenhuizen medische dossiers, landelijke en regionale richtlijnen, TNM atlas, Geheimhoudingsplicht Frequentie tumoren: mannen: 1. prostaat 2. long/ bronchus 3. colon/ rectum vrouwen; 1. borst 2. cervix 3. colon/ rectum

Adem halen: Inademing Twee manieren: borstademhaling en buikademhaling Borstademhaling: de spieren tussen je ribben trekken zich samen→borstkas gaat omhoog en naar voren→de inhoud van de borstkas wordt groter→ de inhoud van de longen wordt groter→ lucht wordt via de luchtpijp in de longen gezogen Buikademhaling: de middenrif (diafragma) gaat naar beneden→ruimte in borstkas wordt groter→ lucht wordt via de luchtpijp in de longen gezogen en je buik zet uit omdat je organen naar voren wordt gedrukt. (De ademhalingsspieren (de spieren tussen je ribben en het middenrif) zorgen ervoor dat de inhoud van de borstkas groter wordt)

Adem halen: Uitademing Bij de uitademing verslappen de ademhalingsspieren (dus je middenrif en je tussenribspieren) De inhoud van de borstkas wordt kleiner. De lucht gaat via de luchtpijp in de longen. Dit is een passief proces (kost normaal gesproken geen moeite)

Ziektebeelden *Astma *COPD= Chronic Obstructive Pulmonary Disease : Longemfyseem Chronische bronchitis Mengvormen; astmatische. bronchitis

Astma Is een chronische ontsteking van de longen; de slijmvliezen in de longen zijn altijd geïrriteerd wat klachten veroorzaakt. De longen zijn extra gevoelig voor prikkels (rook, huisdieren, uitlaatgassen). Ademen bij een astma-aanval wordt moeilijker omdat: 1.de slijmvliezen in de neus, keel en longen zwellen en omdat zij meer slijm en vocht aanmaken. 2. de spieren om de luchtwegen verkrampen en trekken izch samen waardoor de luchtwegen smaller worden. Hierdoor raken de longen overvol met lucht die niet ververst wordt. http://www.astmafonds.nl/over-longen/astma

Astma (vervolg) Symptomen: Benauwdheid (doordat de longen overvol met lucht zit) Ophoesten van slijm Píepende ademhaling (minder lucht door de luchtpijp en bronchiën) Kortademig, soms hijgen Denk aan ademen door een rietje

COPD Is een verzamelnaam van longziekten als longemfyseem en chronische bronchitis. De longen zitten altijd vol met ontstekingen, die blijvende schade veroorzaken. COPD is ongeneeslijk. Chronische bronchitis: bronchiën zijn ontstoken→er wordt meer slijm gemaakt→ademhalen wordt lastiger Longemfyseem: steeds meer longblaasjes gaan kapot→o.a. steeds minder zuurstof in de cellen http://www.astmafonds.nl/over-longen/copd

COPD (vervolg) Symptomen: Hevige benauwdheid (rolstoel, zuurstof nodig) Hoesten (fysiotherapeut leert effectieve hoesttechniek aan om slijm op te hoesten) Kortademigheid bij inspanning (trap lopen, aankleden) Piepende ademhaling Vermoeidheid Soms gewichtsverlies Denk aan ademhalen en ¼ uitademen

Behandeling - Stoppen met roken Rookvrije omgeving Prikkels vermijden Griep + verkoudheden voorkomen Voeding  BMI: ondergewicht Gezonde leefstijl Medicatie/zuurstof

Zuurstoftoepassingen 3 typen zuurstofapparaten: Zuurstofconcentrator (Draagbare) Cilinder (O2 in gasvorm) Vloeibare zuurstofsysteem

Longmedicatie -Luchtwegverwijders: kort en langwerkend -Ontstekingsremmers/ beschermers -Combinatiepreparaten van 1 en 2 -Slijmoplossers

Soorten inhalatoren - Verstuiver: adem 5-10 tellen vasthouden b.v.: dosis aërosol - Poederinhalator: krachtig inhaleren en adem 5 tellen vasthouden b.v.: turbuhaler, diskus, diskhaler, cyclohaler etc Vernevelapparaten b.v.: pariboy, freewaylite, portaneb,Pulmoaide

Inhalatiekamers Voorzetkamers of “toeter” B.v. Nebuhaler, Volumatic ,Aerochamber en Babyhaler Efficiëntie. Hoeveel % inhaleert op de juiste wijze?