IJsbrand Jepma Inspiratiedag “Samen innoveren en professionaliseren op de werkvloer” 11 september 2015

Kennen jullie Lerenderwijs? 1. Ik ken het boek niet (‘Doesn’t ring a bell’). 2. Ik heb er wel eens van gehoord (‘De klok en de klepel’). 3. Ik heb het op mijn bureau liggen (‘Ligt onder een andere stapel werk die eerst af moet’). 4. Ik heb er diagonaal doorheen gebladerd (‘Er zit muziek in’). 5. Ik heb het van A tot Z gelezen (‘I’m a believer!’)

Lerenderwijs: de verbinding

Lerenderwijs: hoe te gebruiken Lerende organisatie is de vorm die je kunt gebruiken om de inhoud van het pedagogisch kader te implementeren Kern: werken aan hoogwaardige pedagogische kwaliteit vanuit ‘a whole system approach’

Lerenderwijs: de basis (1) Theoretische basis in vijf disciplines: Persoonlijk meesterschap Mentale modellen Gemeenschappelijke visie Teamleren Systeemdenken

Lerenderwijs: de basis (2) “… organisaties waarin mensen steeds beter in worden om tot stand te brengen wat ze echt willen, die een voedingsbodem zijn voor nieuwe, steeds meeromvattende ideeën, waar een gezamenlijk streven mogelijk gemaakt wordt en waar mensen voortdurend leren hoe ze samen kunnen leren.”

Lerenderwijs: de basis (3) Het competente systeem (CoRe): werken aan competentie op meerdere niveaus Praktijkervaringen van 11 BKK-pilots ‘lerende organisatie’ Gesprekken met toonaangevende experts

Werk jij in een lerende organisatie? %? Intermezzo: buzzing! Werk jij in een lerende organisatie? %?

Lerenderwijs Praktijkboek voor leidinggevende in kinderopvang Leidinggevende is de motor / katalysator! 11 bouwstenen in 3 lagen: Deel I. De pedagogische taak Deel II. Organisatie in ontwikkeling Deel III. Open naar buiten Vertrekpunt: Waar sta ik nu? (nulsituatie) Waar wil ik heen? (standaard / norm) Hoe kom ik daar? (ontwikkelingsproces)

Infoboxen Pedagogisch kader: inhoudelijke verbindingen Kennis: werken aan de kennisbasis, leuke ‘weetjes’ Borging: tips & trucs voor verankering, organisatiebrede inbedding Reflectie: vragenderwijs, introspectie, helikopter blik

Bouwstenen van lerende organisatie (1) 1) Leidinggevende: ondersteunend, begeleidend, vragend en coachend 2) Team: kritisch reflecteren vanuit een stevige kennisbasis 3) Monitoring en evaluatie: volgen en waarderen van ontwikkelingen (meten = weten) 4) Visie, missie en doelen: richtsnoer en inspiratiebron, innovaties toetsen aan fundament 5) Innoveren: gebruik maken van bestaande kennis en inzichten en zelf produceren (actieonderzoek)

Bouwstenen van lerende organisatie (2) 6) Structuur: plat / horizontaal, korte lijnen, inspraak binnen kaders, balans tussen top-down en bottom-up 7) Cultuur: open, gezonde aanspreekcultuur, kritisch, maar opbouwend 8) Professionalisering: training, ervaringsleren, formeel leren doortrekken naar informeel leren en vice versa 9) Omgeving: reageren en anticiperen op wet, regelgeving en beleid, beroepsonderwijs, onderzoek, ouders Facilitering: fragiel, dus tijd, ruimte, capaciteit en budget

H8: Professionaliseren (1) 1. Praktijkvoorbeeld 2. Samenhang met andere bouwstenen professionaliseren is vertakt met alle andere bouwstenen van de lerende organisatie 3. Wat zijn de uitgangspunten? legitimering teamleren professionaliseringsmodel borging

H8: Professionaliseren (2) 4. Waar sta je nu? Hoe is het beleid rondom professionalisering in jouw organisatie? Hoe groot is het professionaliseringsbudget per medewerker? Is professionalisering verplicht / facultatief? Is professionalisering structureel / incidenteel? Heb je inspraak op eigen professionalisering? Wordt er gebruik gemaakt van expertise van jou, andere medewerkers? Doet de leidinggevende mee? Maak je van te voren een borgingsplan?

H8: Professionaliseren (3) 5. Wat kun je doen? Organiseer het leren op de werkplek Doe aan organisatieleren Bevorder een positief professionaliseringsklimaat Schep leerstructuren binnen de organisatie Benut de expertise die er al is Maak van tevoren een borgingsplan Leg het professionaliseringsbeleid vast

H8: Professionaliseren (4) 6. Inspirerende voorbeelden Video-interactiebegeleiding (VIB) inzetten bij verbetering van de zes interactievaardigheden 7. Samengevat

Leren doe je in je dagelijkse werk! 70-20-10-model 70 procent van leren en ontwikkelen komt uit werk 20 procent van leren en ontwikkelen komt uit collegiaal samenwerken 10 procent van leren en ontwikkelen komt uit scholing

Opbrengsten praktijkonderzoek lerende organisatie (1) Werken aan de lerende organisatie is motiverend (energie, dynamiek, nieuw elan, arbeidssatisfactie) Leidinggevende en pedagogisch medewerkers zijn kernpersonen in lerende organisatie en borging daarvan De lerende organisatie is veelomvattend en langer durend: niet toepassen van één dwingende methodiek / kunstje

Opbrengsten praktijkonderzoek lerende organisatie (2) Inzetten van breed palet aan technieken: datagestuurd verbeteren, intervisie, maatjesleren, video-interactie feedback, Wanda, mobiliteit, PTL, heterogene teams, ZevenZien, leren op de werkplek, training, dagboek, actieonderzoek, e.d. Dé lerende organisatie bestaat niet: géén blauwdruk, geen lineair proces van ontwikkeling e.d. Past goed bij ‘een leven lang leren’, ‘éducation permanente’

10 Tips and tricks voor lerende organisatie (1) 1. Bouw aan een open en veilige cultuur (‘elkaar durven aanspreken op verantwoordelijkheid’) 2. Geef ruimte aan initiatief vanaf de werkvloer (‘botom-up’) 3. Weet wie wat kan en hoe je dat kunt inzetten (‘talentmanagement’) 4. Steek in op het niveau de direct leidinggevenden 5. Zoek verbinding met wat er al gebeurt

10 Tips and tricks voor lerende organisatie (2) 6. Doe het rustig aan, stapje voor stapje 7. Investeer in combinatie van (team)training en individuele coaching 8. Zorg voor een praktische insteek 9. Werk systematisch en cyclisch aan verbetering 10. Leer van je fouten en vier je successen!

Twee benaderingen bij de lerende organisatie Reizigersmodel: er is een toekomstvisie en een duidelijke bestemming Trekkersmodel: er is geen vastomlijnde visie en einddoel is niet van tevoren bekend Welke benadering past jullie kinderopvangorganisatie?

IJsbrand Jepma: ij.jepma@sardes.nl Opmerkingen en vragen? IJsbrand Jepma: ij.jepma@sardes.nl