Systemische therapieën bij psoriasis W.Peter Arnold, dermatoloog * Ziekenhuis Gelderse Vallei Ede-Wageningen * Psoriasis Dagbehandelingscentrum Midden-Nederland te Ede

Wanneer systemisch. (systemisch = invloed op hele lichaam (i. t. t Wanneer systemisch? (systemisch = invloed op hele lichaam (i.t.t. lokaal)) Als psoriasis te groot oppervlak beslaat (patiënt is dan teveel tijd kwijt met smeren, want veel zalven tegen psoriasis mogen alleen op zieke en niet op gezonde huid worden gesmeerd!) Als lokale middelen niet meer werken (bijv. door tachyphylaxie a.g.v. onjuist gebruik van lokale corticosteroïden)

Overzicht systemische therapieën UV-B (breed / smal) PUVA (oraal / bad) Dagbehandeling Fumaarzuur Methotrexaat Ciclosporine Neotigason (acitretine) Enbrel® Remicade ® Humira® Stelara®

Lichttherapie UVB PUVA Smal spectrum (311 nm) is op lange termijn minder kankerverwekkend dan breed spectrum 1e keus Ongeveer 80% krijgt hiermee een gave huid UVA licht werkt alleen als er psoralenen in de huid zitten (via capsule of badwater) Op lange termijn meer kankerverwekkend dan UVB 2e keus (1e keus voor handpalmen/voetzolen) Ongeveer 85% krijgt hiermee een gave huid

Psoriasis dagbehandeling I Eerst bubbelbad met zout of psoralenen om effectiviteit UV te vergroten Smal-spectrum UV-B/UV-A Short-contact dithranol crème (remissieduur ↑) Extra deelbelichtingen behaarde hoofd en/of plooien Evt. extra teerolie Ongeveer 90% gave huid

Psoriasis dagbehandeling II Ontspannen bubbelbad Deelbelichting behaarde hoofd

Psoriasis Dagbehandeling III Short contact dithranolcrème Lotgenotencontact !

Vervolg systemische therapieën I Wanneer alsnog start tabletten/injecties? Als patiënt te spoedig na lichttherapie (max. 10 weken/jaar!) een recidief krijgt Als lichttherapie niet aanslaat of gecontraïndiceerd is N.B. niet iedere patiënt wil de bij tabletten / injecties noodzakelijke regelmatige bloedcontroles!

Vervolg systemische therapieën II Injecties / spuiten (‘biologicals’) Enbrel® Remicade ® (infuus) Humira® Stelara® Tabletten / capsules Fumaarzuur Methotrexaat (MTX) Ciclosporine A (CsA) neotigason

Wanneer injecties? Vroeger: als UV kuur en MTX e/o CsA faalden of gecontraïndiceerd waren Nu: als UV belichtingen en minimaal twee orale antipsoriatica faalden of gecontraïndiceerd zijn Toekomst: hangt volledig af van de prijsontwikkeling van de nu nog extreem dure ‘biologicals’

fumaarzuur Natuurlijke stof; onderdeel ‘citroenzuurcyclus’ Oud: mono-ethylzouten -> nierschade Nu: dimethylzouten -> geen nierschade 30 – 1200 mg/dag 75% gave huid

methotrexaat ‘foliumzuur-antagonist’ 5-25 mg/week Schadelijk voor lever, vooral samen met alcohol Minder bijwerkingen door op andere dag foliumzuur te slikken Ong. 70% gave huid

ciclosporine Normaliter gebruikt door niertransplantatie patiënten Ideaal middel om snel gave huid te krijgen Weinig mensen houden de max. 2 jaar vol: tandvleeswoekering, overbeharing, hoge bloeddruk, etc. …

Neotigason Afgeleid van vitamine A Het ideale middel bij ‘pustulaire’ psoriasis! Als ‘monotherapie’ bij gewone psoriasis matig effectief Nooit bij (mogelijke) zwangerschap Soms toxisch voor lever

‘biologicals’ Enbrel 1x/week, Humira 1x/2 weken, Remicade 1x/8 weken en Stelara 1x/12 weken 60 – 75% gave huid Vooraf screenen op TBC, hepatitis B/C en soms ook HIV Enige nadeel: iets meer vatbaar voor infecties, die heftiger kunnen verlopen

Bedankt voor jullie aandacht! Nog vragen?