Hack de Overheid? Open data op decentraal niveau Door: Tom Kunzler Feiten, Feiten, Feiten

Even voorstellen Tom Kunzler Projectleider bij de Open State Foundation Achtergrond: Radboud Universiteit Politiek & Parlement en werkzaam in politiek en participatie

Wat is hacken?

Waar ga ik het over hebben? Wat doet de Open State Foundation? Wat is open data? Transparantie bij de Nederlandse overheid Wob en Woo Voorbeelden van open data tbv politieke transparantie

Open State Stichting Open State bevordert democratische transparantie, verantwoording en participatie door het ontwikkelen van online platformen en het bevorderen van het ontsluiten en gebruik van open data – komt voor uit Hack de Overheid en Nieuwe Stemmen Initiatieven: Openspending.nl, Open Cultuur Data, Open Onderwijs, Subsidietrekker.nl, Apps for Democracy, Apps for Amsterdam, Apps voor Noord- Holland – vaak in opdracht overheden

Wat is Open Data?

Open Data Data die (deels) met publiek geld verzameld is door en voor overheden en publieke instellingen De data is openbaar toegankelijk en herbruikbaar zonder auteursrecht, betaalmuur, inlog etc. De data is bij voorkeur beschikbaar in een ‘open standaard’ en is computer-leesbaar

Open Data: voorbeelden

Bekend voorbeeld

Ander bekend voorbeeld

Hacken voor de democratie (Hackathon)

Transparantie, open data en Nederland

Waarom open data? Data is the new gold (Neelie Kroes) Openness will strengthen our democracy and promote efficiency and effectiveness in Government (Barack Obama) Open data heeft maatschappelijke en economische waarde (Ministerie van Binnenlandse Zaken) Democratisch rendement vanwege de transparantie (betere journalistiek en burgerlijke betrokkenheid) en economisch rendement door efficiëntie (geen dubbel werk) en app-makers die eraan verdienen

Open Data

Huidig beleid: Wob Wob (Wet openbaarheid bestuur): Regelt in NL de openbaarmaking van bestuursorganen. Openbaarmaking is plicht en geheimhouding dient gemotiveerd te worden. Wob-verzoek (wobben): Een informatieverzoek sturen naar een bestuursorgaan om bepaalde informatie op te sturen binnen gestelde termijn, met bepaalde uitzonderingsgronden. Dwangsom: Bij niet op tijd reageren of niet volledig kan een dwangsom opgelegd worden, klachten over misbruik Enorme opgave: In het jaar 2000 was er 591 kilometer aan overheidsarchief

Kosten van de Wob 21% van de Wob-verzoeken wordt aangemerkt als misbruik Plasterk (Min BZK) wil de dwangsom daarom verwijderen 2009/2010: Ontving de overheid (muv politie) 9.584 Wob-verzoeken binnen (Bron SEO 2013) Jaarlijkse kosten: 40 tot 69 miljoen euro Kosten per verzoek: €4.844 Tijdsinvestering per verzoek: 61 uur Wat vinden jullie hiervan? Wat is openbaarheid waard?

Keerzijde Nederland doet het internationaal slecht Ingediende verzoeken: Ierland (1 op 320), Verenigd Koninkrijk (1 op 500) en Nederland (1 op 2000). Wie heeft er wel eens een Wob-verzoek ingediend? Kosten per verzoek: Ierland (€507), Verenigd Koninkrijk (€483) en Nederland (€4.844) Tijdsinvestering: Ierland (7,5 uur), Verenigd Koninkrijk (16,4 uur) en Nederland (61 uur) Bron: SEO 2013

Actieve versus passieve openbaarheid Nederland kent een beleid van passieve openbaarheid terwijl Ierland en VK doen aan actieve openbaarheid, daarnaast hebben zij specifiek getrainde Wob- ambtenaren. Verandering is nu bezig (Actieplan Open Overheid etc.) Woo (Wet Open Overheid GL/D66): Dit wetsvoorstel zorgt ervoor dat overheidsdocumenten actief openbaar gemaakt dienen te worden. De wet spreekt over ‘informatie over het beleid, de voorbereiding, uitvoering, naleving, handhaving en evaluatie.’ Daarbij komt er een register zodat geïnteresseerden weten welke informatie er voorhanden is, wat de informatiepositie van de burger ten goede komt. Plus een informatiecommissaris.

Twee voorbeelden Open Spending Open Raadsinformatie

Miljoenen fiasco

Waar komt Openspending vandaan? Financiële transparantie en benchmarks mogelijk maken met open data Start in 2013 met Amsterdam Stadsdeel Centrum, daarna uitgerold naar alle stadsdelen en de centrale stad Maakt gebruik van de uniforme Iv3-standaard Iv3 wordt ingeladen, mogelijkheid tot inzicht op 3 detailniveau’s. Vergelijking mogelijk tussen overheden en aggregatie op basis: oppervlakte, inwoners, huishoudens, FTE.

Landelijke uitrol Ministerie van Binnenlandse Zaken heeft middelen verstrekt voor verdere uitbouw na start met gemeente Amsterdam 205 deelnemers (170 gemeentes, 11 provincies) CBS heeft sinds kort een deel van de Iv3-rapportages als Open Data gepubliceerd dankzij openspending.nl (aankondiging decembercirculaire), Nu alles online: www.openspending.nl App ‘Inkoopvergelijker’ gebaseerd op Iv3

Hoe zijn we te werk gegaan? Lief vragen, geen Wob-verzoeken, soms negatieve reacties Mailtjes naar lokale overheden en volksvertegenwoordigers/bestuurders Draagvlak creëren voor financiële transparantie Voor veel lokale overheden eerste open data die vrijgegeven is Deelname eenvoudig: Iv3 beschikbaar, gewoon mailen wij stellen kosteloos beschikbaar Frustraties: trage reacties of geen reacties (doorlooptijd 12 weken voor verstrekkers) en van kastje naar de muur

Wat nog meer? Iv3 niet optimaal —> weinig detail en verschillen in huishouding niet zichtbaar Gebruikersgroepen vragen meer verdieping Iv3 was nodig creëren draagvlak Samen met twee pioniers in Groningen (provincie en gemeente) gaan we financiële detaildata ontsluiten als open data Resultaten worden verwacht voor de zomer

Open Raadsinformatie?

Rob: Gy zult openbaar maken

Pilot – Open Raadsinformatie Eerste pilot met gemeenten Westland, Amstelveen, Heerde, Oude IJsselstreek, Den Helder + Utrecht (verschillende leveranciers) in opdracht BZK Uitlevering van datadump van raadsinformatie van Q1 2015 Harmonisatie van verschillende datastructuren Maken van platform voor benadering gegevens en eerste raadsinformatie als open data beschikbaar

Stip op de horizon

Open State Foundation openstate.eu @OpenStateEU of tom@openstate.eu @Teaumas contact@openstate.eu