Milieu: nu en in de toekomst Milieubalans 2006 Milieuverkenning 6 Beoordeling maatregelenpakket Toekomstagenda Milieu

Milieu: nu en in de toekomst2 Afname emissie door verbeterde eco-efficiëntie bij bedrijven Geen toename afwenteling

Milieu: nu en in de toekomst3 Consument snoept efficiëntieverbetering op Huishoudelijke bestedingen stegen met circa 30% (inflatiegecorrigeerd) Grootste groei consumptie bij mobiliteit

Milieu: nu en in de toekomst4 Toekomstige emissieontwikkeling

Milieu: nu en in de toekomst5 Ruimtelijke ontwikkelingen

Milieu: nu en in de toekomst6

7 Nederland in Europa

Milieu: nu en in de toekomst8 Nederland in Europa: NO 2

Milieu: nu en in de toekomst9 Nederland in Europa: fijn stof

Milieu: nu en in de toekomst10 Doelbereiking 2010 Trends en doelbereiking bij vastgesteld beleid Trend Vastgesteld beleid Klimaat: binnenlands Kyotodoel Emissie NO x Emissie SO 2 Emissie NH 3 Emissie VOS Luchtkwaliteit fijn stof, NO 2 Nitraat in grondwater Fosfaatophoping in de bodem Chemische kwaliteit oppervlaktewater Geluid (knelpunten)

Milieu: nu en in de toekomst11 Benchmark doelbereik Emissie broeikasgassen Verzurende emissies Eco-efficiëntie fijn stof industrie Nederland België Duitsland Verenigd Koninkrijk Frankrijk Denemarken EU-15 achterblijvergemiddeldvoorloper

Milieu: nu en in de toekomst12 Klimaat

Milieu: nu en in de toekomst13 Doelbereiking Kyoto Raming 2010 vastgesteld beleid: 224 Mton, 2 Mton boven Kyotodoel

Milieu: nu en in de toekomst14 Effect aanvullende maatregelen Toekomstagenda Milieu Vastgesteld beleid224 Mton Salpeterzuurproductie (N2O) en meer biobrandstoffen-4 Mton Overige 9 maatregelen-1 Mton Raming 2010 met aanvullend beleid219 Mton Als de voorgenomen maatregelen worden uitgevoerd, wordt de Kyoto verplichting voor 2010 (222 Mton) waarschijnlijk gehaald

Milieu: nu en in de toekomst15 Raming broeikasgassen 2040 Bij internationaal milieubeleid is ontkoppeling haalbaar voor Nederland

Milieu: nu en in de toekomst16 Technologische reductiemaatregelen beschikbaar Reductie van 15% haalbaar, jaarlijkse kosten 1,4 miljard euro

Milieu: nu en in de toekomst17 Luchtkwaliteit

Milieu: nu en in de toekomst18 Fijn Stof: probleem in 2015 oplosbaar Grenswaarde geldt vanaf 2005, derogatie aangevraagd. Oorzaken: Nieuwe meetresultaten Nieuw beleid Aanpassing wetgeving

Milieu: nu en in de toekomst19 Alleen bij hoge economische groei lokaal in steden en bij rijkswegen overschrijding fijnstofnorm

Milieu: nu en in de toekomst20 Binnenlandse bijdrage aan de fijnstof- concentratie op knelpunten meer dan 50% Wegtransport is de belangrijkste binnenlandse bron Emissie van zeescheepvaart is sinds 1990 met tientallen procenten toegenomen, maar valt niet onder de NEC-richtlijn

Milieu: nu en in de toekomst21 Emissie fijn stof en NO x Bij vastgesteld beleid EU-plafond NO x overschreden

Milieu: nu en in de toekomst22 Effect aanvullende maatregelen Toekomstagenda Milieu NEC plafond (2010) Vastgesteld beleid (2010) Aanvullend beleid (2010) SO 2 50 kton66 (± 10%)48 (± 10%) NO x 260 kton277 (± 15%)265 (± 15%) NH kton126 (± 15%)117 (± 15%) VOS185 kton162 (± 20%) Als voorgenomen beleidspakket wordt uitgevoerd, worden de doelen voor SO 2, NH 3 en VOS waarschijnlijk gehaald.

Milieu: nu en in de toekomst23 Lange termijn NO x en SO 2

Milieu: nu en in de toekomst24 Geluidhinder

Milieu: nu en in de toekomst25 Geluid 2% van de woningen boven de wettelijke norm (63 dB) 2/3 van de woningen boven de voorkeursgrenswaarde van 48 dB

Milieu: nu en in de toekomst26 In 2020 nog 6000 woningen met hoge geluidbelasting Maatregelen Toekomstagenda Milieu onvoldoende uitgewerkt om te kunnen beoordelen

Milieu: nu en in de toekomst27 Natuur

Milieu: nu en in de toekomst28 Huidige milieukwaliteit is onvoldoende om gewenste natuur te realiseren en te behouden EU-doel voor ammoniak (2010) beschermt 20-30% van natuur

Milieu: nu en in de toekomst29 Zonder aanvullend beleid is 50-70% van de natuur niet beschermd

Milieu: nu en in de toekomst30 Doelbereiking 2010 Vastgesteld beleid en maatregelenpakket Toekomstagenda Milieu Trend Vastgesteld beleid Aanvullend beleid Klimaat: binnenlands Kyotodoel Emissie NO x Emissie SO 2 Emissie NH 3 Emissie VOS Luchtkwaliteit fijn stof, NO 2 Nitraat in grondwater Fosfaatophoping in de bodem Chemische kwaliteit oppervlaktewater Geluid (knelpunten)

Milieu: nu en in de toekomst31 Flexibiliteit in vrijwel alle dossiers Reductie broeikasgassen:- Deels in het buitenland - Via JI en CDM Luchtkwaliteit – fijn stof:- Salderen - Aftrek zeezout Nitraat in grondwater:- Derogatie 250 kg N/ha - Gebiedsmiddeling Schiphol:- Salderen (geluid) Met flexibele mechanismen voldoet Nederland aan de verplichtingen, maar beleid wordt complexer

Milieu: nu en in de toekomst32 Complexiteit van het beleid neemt toe Milieugebruiksruimte wordt maximaal benut Onzekerheden wetenschappelijke kennis niet opgewassen tegen de verfijning die het beleid vraagt Afbreukrisico’s: Handhavingsproblemen Draagvlak

Milieudoelen voor 2010 alsnog haalbaar Complexiteit milieubeleid neemt toe