Door Wouter-Jan Schouten WORKSHOP CIRCLE SCAN

Slide no. 2 WOUTER-JAN SCHOUTEN Doctoraal Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit 21 jaar bij the Boston Consulting Group -Partner & Managing Director -Leider van NL Consumer practice -o.a advies aan topteam Agro Food Nu Onafhankelijk adviseur ‘Business & Nature’ -Hoofd Market Change bij WWF NL Juli 2014 – Maart Circle Economy sinds Maart 2015

Slide no. 3 Huidige productie systeem gebruikt anderhalf keer de resources die de aarde kan regenereren – en dit neemt nog steeds toe Source: WWF Living planet report 2014, Global Footprint Network

Huidige lineaire wereldwijde voedselsysteem Slide no. 4

Voedsel neemt meerderheid van de biologische resources die de aarde genereert » 70% van het zoetwater » 40% van het landoppervlak » 70% van de kunstmest: Stikstof en Fosfor » 30% van het energiegebruik » 70% van het zoetwater » 40% van het landoppervlak » 70% van de kunstmest: Stikstof en Fosfor » 30% van het energiegebruik Slide no. 5

Impacts in primaire voedselproductie - voorbeelden » vervuiling, bodemuitputting, eutrophiering » 550 miljard m3 water verspild » 75% van de ontbossing gerelateerd aan landbouw » grootgebruiker fossiele brandstoffen » wereldwijde inbalans in nutriënten cyclus » vervuiling, bodemuitputting, eutrophiering » 550 miljard m3 water verspild » 75% van de ontbossing gerelateerd aan landbouw » grootgebruiker fossiele brandstoffen » wereldwijde inbalans in nutriënten cyclus Slide no. 6

Visserij impacts - Voorbeelden » 70% van de soorten maximaal over overbevisd » gr antibiotica for 1000 kg zalm » 70% van de soorten maximaal over overbevisd » gr antibiotica for 1000 kg zalm Slide no. 7

Impacts in voedselverwerking - voorbeelden » lange ketens verstoren nutrient cycli » 45% van het energie gebruik in processing en transport » veel ‘upstream’ voedselverspilling » beperkte valorisatie van reststromen » lange ketens verstoren nutrient cycli » 45% van het energie gebruik in processing en transport » veel ‘upstream’ voedselverspilling » beperkte valorisatie van reststromen Slide no. 8

Broekasgas emissies » Landbouw de sector met meeste non-CO2 broeikasgassen » 24% van wereldwijde GHG emissies gerelateerd aan voedsel » Landbouw de sector met meeste non-CO2 broeikasgassen » 24% van wereldwijde GHG emissies gerelateerd aan voedsel

Stikstof Cirkel: 86%-96% verlies naar milieu Bron: Jan Willem Erisman Vrije Universiteit, 2011

Slide no. 11 Circulaire oplossingsrichtingen om negatieve impact per eenheid consumptie met 80% terug te brengen 1.Reduceer inputs in, en negatieve impact van primaire voedselproductie: 2.Betere valorisatie van de (reststromen van) voedselverwerking 3.Reduceren downstream verlies van voedsel en nutriënten bij retailer, horeca en consument

Slide no. 12 Circulaire oplossingsrichtingen - Voorbeelden

IDENTIFICEER CIRCULAIRE OPPORTUNITIES Slide no. 13 IDENTIFICEER CIRCULAIRE OPPORTUNITIES Grootste impact in huidig systeem (denk aan impact op land/bodem, water, broeikasgassen, afval) Grootste impact in huidig systeem (denk aan impact op land/bodem, water, broeikasgassen, afval) Circulaire oplossingen Primaire voedsel productie Verwerking Downstream (Retail, foodservice en consument) Geef tenminste 1 idee dat een groot verschil kan maken Wat zijn barrières die je ervaart om idee werkelijkheid te maken? Wie heb je nodig om die barrières te slechten? Wat kun je zelf doen? Geef tenminste 1 idee dat een groot verschil kan maken Wat zijn barrières die je ervaart om idee werkelijkheid te maken? Wie heb je nodig om die barrières te slechten? Wat kun je zelf doen?

Slide no. 14 Circulaire oplossingsrichtingen om negatieve impact per eenheid consumptie met 80% terug te brengen - voorbeelden 1. Reduceer inputs in, en negatieve impact van primaire voedselproductie: Minimaliseer kunstmatige inputs (kunstmest, bestrijdingsmiddelen) Sluit nutrient cycles waar mogelijk (bijvoorbeeld veevoer productie dichtbij het vee) Reduceer zoetwater gebruik in water schaarse gebieden Voorkom vervuiling van water en bodem door nutrient verlies naar het milieu (bijvoorbeeld mestverwerking) ‘Restauratie’ van ‘degraded lands’ Voorkom upstream food waste tussen boer en verwerking Innovaties met lage footprint per eenheid consumptie (bijvoorbeeld veevoer uit algen?) Innovaties die broeikasgas emissies door veeteelt terugdringen 2. Betere valorisatie van de reststromen van voedselverwerking Minimaliseer reststromen Combineren reststromen uit verschillende commodities (voorbeeld Soja en Suiker) Herwinnen ingredienten uit afvalwater Hergebruik reststromen op best mogelijke manier: Food, Biomaterials, Feed, Energy 3. Reduceren downstream verlies van voedsel en nutriënten bij retailer, Foodservice en Consument Houdbaarheid, THT data, pack sizes, … Recycle bare verpakkingen ‘Outlet stores’: Verkoop van ‘buitenbeentjes’ Vleesvervangers Terugwinnen ingredienten uit voedselafval

BACKUPS Slide no. 15

Slide no Reduceer inputs in, en negatieve impact van primaire voedselproductie Minimaliseer kunstmatige inputs (kunstmest, bestrijdingsmiddelen) Sluit nutrient cycles waar mogelijk en voorkom nutrient verlies naar water en bodem Reduceer zoetwater gebruik in water schaarse gebieden ‘Restauratie’ van ‘degraded lands’ Voorkom upstream food waste tussen boer en verwerking Innovaties met lage footprint per eenheid consumptie Innovaties die broeikasgas emissies door veeteelt terugdringen

Slide no Betere valorisatie van de reststromen van voedselverwerking Minimaliseer reststromen Combineren reststromen uit verschillende commodities (voorbeeld Soja en Suiker) Herwinnen ingredienten uit afvalwater Combineren reststromen van verschillende aanbieders Hergebruik reststromen op best mogelijke manier: Pharma, Food, Feed, Biomaterials, Energy

Slide no Reduceren downstream verlies van voedsel en nutriënten bij retailer, foodservice en consument Houdbaarheid, THT data, pack sizes, … Recycle bare verpakkingen ‘Outlet stores’: Verkoop van ‘buitenbeentjes’ Vleesvervangers Terugwinnen ingredienten uit voedselafval

Lokale circle scan geeft vergelijkbare resultaten Voorbeeld: Apeldoorn, Deventer, Zutphen