Werken en leefbaarheid op het Groningse platteland NBvP/Vrouwen van Nu Provincie Groningen –7 oktober, Delfzijl Dirk Strijker –Hoogleraar Plattelandsontwikkeling op de S.L. Mansholt-leerstoel Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen RuGroningen

Inhoud Versterking werkgelegenheid en inkomensvorming in het landelijk gebied in Groningen om daarmee de leefbaarheid te bevorderen

Vraag? Moet er wel meer werkgelegenheid naar het platteland?

Leefbaarheid Vroeger bepaalden de voorzieningen de (fysieke) leefbaarheid De tegenwoordig gewenste kwaliteit van voorzieningen is alleen in grotere plaatsen te realiseren Nu: ‘voorzieningen’ zijn het gevolg van (mentale) leefbaarheid

Bruisend Anloo …. En duizend andere dorpen Het gaat goed met het Groninger platteland Veel dorpen floreren –ook als er nauwelijks fysieke voorzieningen zijn –en ook als er geen werkgelegenheid ter plaatse is

Van autonoom- of werkdorp naar woondorp

Van productieruimte naar consumptieruimte

Het inkomen van het platteland: landbouw speelt onderschikte rol Zo’n 80-90% van het inkomen van plattelandsgebieden komt uit andere bronnen dan agro In de kleine kernen (< 1500 inw.) is max. 1/3 van de plaatselijke werkgelegenheid landbouwgerelateerd (geg. Fryslân, 1990)

Op het platteland is de werkloosheid laag Nederland Klasse 1 (sterk stedelijk) 9,8 Klasse 27,6 Klasse 36,4 Klasse 45,3 Klasse 5 (niet-stedelijk) 5,1

Werk zit in de steden Te hoge werkloosheid is een regionaal probleem, geen specifiek plattelandsprobleem Regionale werkloosheid wordt niet door het platteland veroorzaakt –Bijna de helft van de Groninger werkgelegenheid zit in de Stad –En meer dan 3/4 met HZ, Veendam, Stadskanaal, Winschoten en Delfzijl erbij

We reizen wat af De gemiddelde reisafstand woon- werkverkeer in Nederland is 17 km en dat verschilt niet tussen stedelijke gebieden en het platteland Hoever is 17 km?

Werkgelegenheid in Groningen op postcode-niveau

Er is ook inkomende pendel in kleine dorpen! Bedrijventerrein Scharnegoutum: 8 bedrijven, 32 personen, waarvan 8 uit Scharnegoutum, 15 uit de regio Bedrijventerrein Blauwhuis: 2 bedrijven, 8 personen, 4 uit Blauwhuis, 2 uit de regio Bedrijventerrein Gauw: 2 bedrijven, 6 personen, 3 uit Gauw, 2 uit de regio Bügel Hajema: Bedrijventerreinen bij plattelandskernen (Post, 2000 )

Er is ook inkomende pendel in kleine dorpen! Deersum: uitg. 37 ink. 7 saldo - 30 Oldeboorn:uitg. 424 ink. 271 saldo Friens:uitg. 27 ink. 7 saldo - 20 Aegum:uitg. 3 ink. 1 saldo - 2 Bron: pendelgegevens Prov. Fryslân

Wie werkt ter plaatse? Kortom, ook op het platteland is er inkomende pendel: een deel van de lokale werkgelegenheid wordt vervuld door niet-inwoners –gemiddeld zo’n 55%!!! Dat percentage verschilt niet tussen stad en platteland

Inkomende pendel Het percentage arbeidsplaatsen dat door lokale bevolking bezet wordt is niet eenvoudig op te krikken. –De meeste werkenden zijn tweeverdieners –Gespecialiseerde banen alleen in stedelijk gebied

Sommige bedrijvigheid past uitstekend op het platteland Er zijn allerlei bedrijven die functioneel op het platteland thuishoren –Landbouw (intensieve veehouderij??) –Verbreding en verdieping –Bedrijven die met recreatie en toerisme te maken hebben –Thuiswerk gerelateerd aan bewoning –Lokaal verzorgende bedrijven (voor wonen en bedrijvigheid

Andere bedrijven Hergebruik bestaande en waardevolle bedrijfsgebouwen –Woonfunctie is een schoon alternatief en zorgt voor verzorgende werkgelegenheid –Andere bedrijvigheid als daarmee de plattelandskwaliteiten niet in gevaar komen (vergt planologische ruimte) –Niet elk gebouw is waardevol (jaren tachtig ligboxenstallen)

Bedrijven die groeien Uitbreiding bestaande bedrijvigheid –Als ze uit hun jasje groeien tasten ze weldra de gekoesterde waarden aan: naar een regionaal bedrijventerrein

Andere argumenten Als het verzorgingsniveau toch een hogere bevolkingsdichtheid vergt –moet je huizen bouwen in een aantrekkelijke setting Verzorgingsniveau is vaak een non-argument: veel dorpen bruisen –Uitzondering delen van de Veenkoloniën, kleigebieden??

Werken en leefbaarheid op het Groningse platteland Dirk Strijker RuGroningen