Minor financieel advies en ondersteuning pensioen 2014-2015 semester 2 week 2 W.H. Korthouwer w.h.korthouwer@hva.nl

1e pijler sociaal minimum Sociaal minimum als percentage van het wettelijk minimum loon: Volledig gezin: 100% Eenouder gezin: 90% Alleenstaande: 70% 1e pijler Volksverzekeringen: AOW, ANW TW, IOAW, IOAZ, WWB Sociale verzekeringen: AOW, algemene ouderdomswet ANW, algemene nabestaandenwet TW, toeslagenwet IOAW, Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijke arbeidsongeschikte werkloze werknemers WWB, Wet werk en bijstand WWIK, Wet werk en inkomen kunstenaars (afgeschaft) Partner indien sprake van gemeenschappelijk huishouden

Kenmerken AOW Sociale minimumvoorziening oudedag Uitkeringen worden betaald via AOW premies Uitkering gebaseerd op netto minimumloon Opbouw 2% p/jr gedurende 50 jaar Ieder jaar in buitenland 2% minder AOW Alleenstaande 70% Samenwonenden 100% AOW leeftijd vanaf 1 jan. 2013 stapsgewijs verhoogd naar 67 jaar Vanaf 2024 gekoppeld aan de levensverwachting

Hoeveel AOW krijg ik later? Bedragen van de meeste volksverzekeringen zoals de AOW zijn gekoppeld aan het nettominimumloon. Samenwonenden ontvangen samen 100%, ieder 50% Alleenstaanden met een minderjarig kind 90% Alleenstaanden 70% AOW Bruto p/m AOW Netto p/m Samenwonenden 100% 1.494 1.315 Alleenstaanden 70% 759 718 Alleenstaande ouder 90% 1.387 1.269 http://www.st-ab.nl/normaow.htm http://www.svb.nl/int/nl/aow/hoogte_aow/bedragen/

2e pijler aanvullend pensioen OP, NP, AOP Pensioen: Werknemersverzekeringen: ZW, WAO, WIA, WW Spaarloon, Levensloop (vervallen) Overige regelingen: OP = Ouderdomspensioen NP = Nabestaandenpensioen AOP= Arbeidsongeschiktheidspensioen ZW= Ziektewet WAO= Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering WIA = Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen WW = Werkloosheidswet Spaarloon en Levensloop zijn recent afgeschaft.

3e pijler individueel/privé geregeld Met inkomen Lijfrente renteverzekeringen banksparen Met vermogen Sparen

Pensioen en Lijfrente; zelfde doel Pensioen is uitgesteld loon voor de oudedag Lijfrente is uitgesteld inkomen voor de oudedag Premies zijn aftrekbaar en uitkeringen zijn belast Tarieven zijn afhankelijk van sterfte, rente en kosten

Pensioenkapitaal in % van BBP internationaal

arbeidsvoorwaarden Pensioen is wettelijk niet verplicht, wanneer werkgever echter pensioen toezegt moet hij zich houden aan alle wettelijke regels. Werknemer kan een afstandsverklaring tekenen voor pensioen, in de praktijk vaak echter niet geheel juridisch waterdicht. Arbeidsvoorwaarden zijn bijzondere overeenkomsten en pensioen is hierin een belangrijk, bijna primaire, arbeidsvoorwaarde. Art. 7:613 BW; werkgever kan alleen bij zwaarwichtige redenen de arbeidsovereenkomst waaronder de pensioentoezegging(en) wijzigen. In de praktijk alleen in situaties van dreigend faillissement of zeer zware financiële omstandigheden. Art. 19 PW, schakelbepaling art. 7:613BW; eenzijdige wijzigingsmogelijkheid werkgever om zonder toestemming werknemer pensioen te kunnen wijzigen. Alleen bij zwaarwichtig belang waarvoor de belangen van de werknemer naar redelijkheid en billijkheid hiervoor moeten wijken.

pensioenovereenkomst maatschappij Uitvoerder, Werknemer Werkgever Uitvoerings-overeenkomst Pensioen- reglement en startbrief Werkgevers- Pensioen via Pensioenwet Arbeidsovereenkomst

Pensioendocumenten PW verplicht volgende documenten: Startbrief; belangrijkste punten van pensioen voor werknemer Pensioenreglement; uitgebreide informatie voorwaarden pensioen voor de werknemer UPO; lopende deelnemers ontvangen deze jaarlijks, gewezen deelnemers elke vijf jaar Kijk op http://www.academicservice.nl/site/onderwijs/boeken/details/studenten.html?prod=20070523&type=8 voor voorbeelden van bovenstaande documenten. Voorbeeld UPO van het ABP

Toegestane pensioenuitvoerders Bedrijfstakpensioenfondsen (BPF), bijv. ABP Ondernemingspensioenfondsen (OPF), bijv. Philips Verzekeraars, bijv. ZwitserLeven Premiepensioeninstelling (PPI, bank alleen voor pensioenopbouw), bijv. Brand New Day of ABN Pensioen-bv. voor de directeur grootaandeelhouder (DGA-pensioen)

Pensioensoorten Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen; Wezenpensioen; Arbeidsongeschiktheidspensioen; Nabestaandenoverbruggingspensioen; 40-deelnemingsjarenpensioen; Overbruggingspensioen; Prepensioen; VUT.

pensioensystemen In Nederland bouwt 90% van de werknemers een aanvullend pensioen op bij de werkgever. Welke soorten regelingen zijn er? Uitkeringsovereenkomst; salaris/diensttijdregeling, defined benefit regeling. Eindloon en middelloon. Werkgever zegt een pensioen toe waar de werknemer recht op heeft. Kapitaalovereenkomst; werkgever zegt een kapitaal toe op de pensioendatum waarmee de werknemer zelf een pensioen kan aankopen Premieovereenkomst; werkgever zegt een premie toe die wordt gebruikt voor pensioenregeling. Beschikbare premieregeling. Hybride regelingen; combinaties van bovenstaande

Pensioensystemen (vervolg) Defined benefit regelingen (uitkeringsovereenkomst): Eindloonregeling; pensioen gebaseerd op het laatst verdiende inkomen (komt weinig meer voor) Middelloonregeling; pensioen gebaseerd over het gemiddeld verdiende inkomen (komt verreweg het meeste voor, 91% van de deelnemers bij pensioenfondsen hebben deze regeling) Defined contribution regeling (kapitaalovereenkomst): Beschikbare premieregeling; de werkgever betaalt maandelijks namens de werknemer een premie aan een verzekeraar of een pensioenfonds die het geld belegt. Deze vorm is sterk in opkomst.

Pensioen uitkeringsovereenkomst grafisch

Pensioen premieregeling grafisch Beschikbare premieregeling middels sparen http://www.zwitserleven.nl/werkgever/hoe_werkt_een_beschikbare_premieregeling Beschikbare premieregeling middels beleggen.

Kenmerken eindloonregeling Loonsverhogingen kunnen met terugwerkende kracht vanaf indiensttreding worden gebruikt voor pensioenopbouw, ook wel backservice verplichting Keuze uit volledig of gedeeltelijke backservice verplichting Maximaal 1,9% opbouw per jaar, bij 37 dienstjaren wordt maximaal 70% pensioen bereikt Alleen vaste loonbestanddelen en structureel genoten toeslagen mogen worden meegenomen

Kenmerken middelloonregeling Loonsverhogingen tellen pas mee vanaf het moment dat de werknemer deze ontvangt Keuze uit zuiver middelloonsysteem of geïndexeerd middelloonsysteem Maximaal 2,15% opbouw per jaar wordt in 37 jaar 70% bereikt. Variabele looninkomsten mogen worden meegenomen voor de pensioenopbouw

Fiscale regels pensioen uitkeringsregeling Maximaal 100% pensioen van het laatstverdiende salaris (volgens eindloon). Vanaf 2015 wordt de maatstaf het ‘gemiddeld’ verdiende salaris (middelloon). Versobering van ons pensioenstelsel Maximale fiscale opbouwpercentages p/jr inclusief partnerpensioen Pensioen-leeftijd Middelloon Eindloon 2013 65 2,25% 2,00% 2014 1,90% 1,68% 67 2,15% 2015 1,875% 1,657%

Wanneer is pensioen verplicht? Pensioen is niet algemeen wettelijk verplicht Op grond van CAO’s zijn pensioenregelingen vaak wel verplicht De Wet verplichte beroepspensioenfondsen 2000 (Wet BPF 2000) geldt voor veel werknemers in Nederland Vrije beroepsoefenaren zoals huisartsen zijn vaak op grond van de Wet verplichte beroepspensioenregeling (Wvb) wel verplicht aangesloten bij een pensioenfonds Indien de werkgever een pensioenregeling treft voor de werknemer(s), dan moet deze voldoen aan de Pensioenwet (PW). De werknemer dient dan volledig te worden geïnformeerd, waarvan de UPO (Uniform Pensioenoverzicht) een belangrijk document is. Voorbeeld startbrief http://www.abp.nl/werkgever/organisatie/hrm/pensioenbewustzijn/pensioeninformatie-pensioenwet/pensioeninformatie-vervolg.asp

Werkingssfeer verplicht bedrijfstakpensioenfonds Vanuit onderhandelingen tussen vakbonden en werkgevers komt een cao tot stand waarin pensioenbepalingen worden opgenomen Soort cao bepaalt de mate van vrijheid c.q. mate van afwijking van de cao Wettelijke grondslag voor verplichtstelling is geregeld in de Wet BPF2000 Representativiteitstoets; voldoende representatief voor de werkzame personen in de bedrijfstak Minister van Soc. Zaken en Werkgelegenheid vaardigt een verplichtstellingsbesluit uit die in de Staatscourant wordt gepubliceerd. Verplichting hangt vaak af van ‘in hoofdzaak’ criterium o.b.v. aantal werknemers die bepaalde werkzaamheden uitvoeren of de omzet gerelateerd aan bepaalde activiteiten van het bedrijf.

Werkgever is verantwoordelijk voor afdracht pensioenpremies Nederland telt 415 verschillende pensioenfondsen en zo’n 90 bedrijfstakpensioenfondsen waarvan de vereniging van bedrijfstakpensioenfondsen (VB) er 70 behartigt. Op http://www.pensioenfederatie.nl/ (VB) staan de meeste bedrijfstakpensioenfondsen. Indien een bedrijf onder de verplichte werkingssfeer van een bpf valt en de medewerkers niet eerder zijn aangemeld, dan kunnen de premies met terugwerkende kracht (op executoriale tilel/dwangbevelprocedure) bij de werkgever worden gevorderd. Vrijstellingsgronden o.a. mogelijk bij reeds bestaande eigen pensioenregeling, een eigen cao, bij groepsvorming en bij onvoldoende dekkingsgraad.

Beschikbare premieregeling Kenmerken: De hoogte van de premie staat vast en niet de hoogte van het pensioen meestal niet Hoe ouder hoe meer premie fiscaal beschikbaar mag worden gesteld Vier fiscale staffels Vanaf 1 januari 2015 mogen alleen nog netto staffels worden gebruikt (m.a.w. alleen OP als percentage en alle aanvullende zaken als werkelijke premie)

Staffels beschikbare premie Alleen Ouderdomspensioen (OP) OP en uitgesteld Partnerpensioen (PP), dus geen recht op PP bij overlijden vooroverlijden (voor 65jr) van de pensioengerechtigde. De partner heeft dan niets OP en direct ingaand opgebouwd PP, wel recht op het tijdsevenredig opgebouwde PP OP en direct volledig PP, recht op 70% van het op te bouwen OP op einddatum