TRANSATLANTIC TRADE AND INVESTMENT PARTERSHIP (ttip) kansen voor Nederland Ton Akkerman Studiekring voor Landbouweconomie 6 februari, 2015

Opbouw presentatie Ambassade Washington Landbouwafdeling + werkzaamheden Export VS TTIP Actoren Economische Impact Positie Nederland Positie VS SPS onderhandelingen Toekomstverwachtingen

Ambassade Washington Ambassadeur Ruldolf Bekink Sinds 1963 gevestigd op 4200 Linnean Avenue, Washington, DC. Het gebouw heeft verschillende renovaties ondergaan, waaronder in introductie van HNW. Een van de grootste Nederlandse Ambassades ter wereld samen met Berlijn, Parijs, London en Tokio Veel attaches: BZ, I&M, VWS, EZ, Justitie, Defensie, Aruba, Innovatie, NFIA, Landbouw

Bezetting van de LA in Washington DC

Werkzaamheden landbouwafdeling Beleidssignalering: landbouwbeleid, internationale handelsbeleid, markttoegangszaken, voedselveiligheid, dierenwelzijn, duurzame productie etc. Behoud en uitbreiding van de markttoegang in Noord-Amerika: bilaterale en multilaterale onderhandelingen met VS/Canada autoriteiten Verlenen van assistentie aan de Nederlandse agro-food/tuinbouwsector: verstrekken informatie over toegangseisen maar bijvoorbeeld ook wanneer partijen vast staat aan de grens. Handelspromotie Nederlandse agro-food/tuinbouw sectoren: Twitter, websites, beurzen, missies, etc.

Nederlandse landbouwexport naar de VS VS is een belangrijke derde exportmarkt voor Nederland: in 2013 werd voor een bedrag van US$2.2 miljard aan agrarische producten naar de VS geëxporteerd: belangrijke producten: bier, cocoa, levende dieren (paarden!) plantmateriaal (zaad, stekken, bloemen, bloembollen), zuivel (kaas), kasgroenten, etc. Bezig om de markt te openen voor: kalfsvlees, eierproducten, tweekleppige weekdieren, zuivel Grade A producten, appels en peren, plantmateriaal in groeimedium, boomkwekerijproducten, tomaten met groene delen.

TTIP –Wat? Aankondiging TTIP President Obama tijdens de State of the Union in februari 2012 TTIP is gestoeld op drie belangrijke pijlers: bevorderen van markttoegang (market access), van belang om zowel tarifaire (terugdringen tot in principe 0 %) als non-tarifaire belemmeringen op te lossen. Bevorderen compatibiliteit van regelgeving (regulatory convergence). Nieuwe uitdagingen (trade rules): bijvoorbeeld nieuwe regels wereldwijd opereren staatsbedrijven, energie, IP, trade facilitation, duurzame ontwikkeling

Belangrijkste actoren Chief negotiators: Dan Mullaney (USTR) en Garcia Bercero (DG Handel) De VS en de EU hebben per onderwerp onderhandelingsteams opgezet. Het uiteindelijke akkoord zal 24 hoofdstukken hebben, verdeeld in drie delen. De Administratie moet TPA om het verdrag tot een goed einde te brengen. Anders kan het Congres wijzingen maken in de tekst die overeen is gekomen met de handelspartners. Democraten zijn over het algemeen geen voorstander van verdragen, met name zorgen over labor standards en milieustandaarden. In eerste instantie zal de Trans Pacific Partnership geratificeerd moeten worden door het Congres, daar zijn arbeid en milieu belangrijke aandachtspunten.

TTIP onderhandelingsteksten Market Access Regulatory Co-operation Rules Trade in Goods and Customs Duties Regulatory Coherence Sustainable Development Services Technical Barriers to Trade Energy and Raw Materials Public Procurement Food Safety and Animal and Plant Health (SPS) Customs and Trade Facilitation Rules of Origin Specific Industries* Small and Medium-Sized Enterprises Investment protection and Investor-State Dispute Settlement Competition Intellectual Property (IP) and Geographical Indications (GI) Government-Government Dispute Settlement Chemicals, Cosmetics, Engineering, Medical Devices, Information and Communication Technology, Pharmacauticals, Textiles, Vehicles,

TTIP in cijfers: economische impact EU-VS grootste handelsblok ter wereld: bijna 50% van het BBP en 30% van de wereldwijde handel. Dagelijks voor US$ 2,7 miljard verhandeld (goederen en diensten) Toename BBP als gevolg van TTIP: Europa 0,5% en VS 0,4%. Een ambitieus en alomvattend akkoord zou jaarlijks 119 miljard Euro opleveren voor de EU als geheel en 95 miljard voor de VS. Sectoren die volgens CERP* Report kunnen profiteren: motorvoertuigen, metaalproducten, bewerkt voedsel en chemicaliën. Centre for Economic Policy Research

TTIP Positie Nederland Een breed verdrag zou NL structureel Euro 4,1 miljard opleveren, een beperkt verdrag Euro 1,4 miljard. Belangrijke sectoren waar Nederland op inzet: agrifood, tuinbouw, hightech systemen en materialen, chemie, diensten en de financiële en maritieme sectoren. Voor de Nederlandse landbouw zijn offensieve belangen: marktoegang voor zuivel (Grade A), tweekleppigen, kalfsvlees, eierproducten, tuinbouwproducten, plantmateriaal in groeimedium, appels en peren, boomkwekerijproducten, erkenning jenever, etc. Defensieve belangen: verhogen/verlagen quota/invoertarieven voor varkensvlees, (hormoonvrij) rundvlees, dierenwelzijn

TTIP Positie Verenigde Staten Ten aanzien van landbouwproducten twee belangrijke aandachtspunten VS: Trade in goods: We seek to eliminate all tariffs and other duties and charges on trade in agricultural, industrial and consumer products between the United States and the EU, with substantial duty elimination on entry into force of the agreement, transition periods where necessary for sensitive products, and appropriate safeguard mechanisms to be applied if and where necessary. Non-tariff barriers: We seek to eliminate or reduce non-tariff barriers that decrease opportunities for U.S. exports, provide a competitive advantage to products of the EU, or otherwise distort trade, such as unwarranted sanitary and phytosanitary (SPS) restrictions that are not based on science, unjustified technical barriers to trade (TBT), and other “behind-the-border” barriers, including the restrictive administration of tariff-rate quotas and permit and licensing barriers, which impose unnecessary costs and limit competitive opportunities for U.S. exports. Offensieve belangen: tarieven, biotechnologie, hormonen, PRTs, klonen, ractopamine

TTIP: SPS onderhandelingen Inmiddels 7 onderhandelingsrondes plaatsgevonden, meest recente in september 2014 in Washington, DC. Volgende in februari 2015 in Brussel. Per onderwerp vindt er tegelijkertijd overleg plaats. Dit zijn in principe gesloten bijeenkomsten voorgezeten door vertegenwoordiger USTR en EU Commissie. De onderhandelaars van het SPS hoofdstuk zijn overeengekomen dat de EU lidstaten die lid zijn van de Postdam Groep aanwezig kunnen zijn bij (een deel van) het overleg. Heel uniek om dit mee te kunnen maken! Veel security. Ook demonstraties!

TTIP: SPS onderhandelingen (vervolg) De vergaderruimtes worden gecheckt op microfoontjes.

TTIP: SPS onderhandelingen (vervolg) Dit wordt uitgedeeld door Amerikaanse demonstranten met maskers op die voor de deur van USTR staan te demonstreren. Sindsdien vinden de overleggen buiten de stad plaats op lastig te bereiken locaties.

TTIP: SPS onderhandelingen (vervolg) Aanwezigen aan de VS zijde: Delegatieleider: Mary Lisa Madell (wie nu?) USTR & vertegenwoordigers FDA, EPA, USDA (APHIS, AMS, FSIS) Aanwezigen aan de EU zijde: Delegatieleider: Lorenzo Terzi EU Commissie SANCO, vertegenwoordigers EU Delegatie Washington, Voorzitter EU, Potsdam leden (FR, NL, UK, I, ..) De onderhandelingsteams van beide handelspartners zitten tegenover elkaar aan een grote tafel. Voor eerste ronde van de SPS onderhandelingen (juli 2013) is door beide handelspartners een lange lijst met SPS zorgpunten opgesteld. Dit wordt

VS Lijst Tallow derivatives for use as biofuels Used cooking oils – would like to expand trade Other animal byproducts – trade impact in numerous areas. PRT’s for poultry Live cattle exports Trichinella testing for pork Freezing requirements for marinated pork products Export of sheep meat – would be small amounts, but there is an interest from US industry. Export of horse meat Burdensome requirements for slaughter plants – US wants fewer requirements & barriers Ractopamine and other growth promotors, such as hormones –”From the point of view of science & WTO we are on high ground”. Citrus Cancer, Apples – DPA (diphenylamine) & morpholine concerns MRL’s –concerns are related to some particular pesticides, as an example the use of neonecotinoids Certification of gelatin for human consumption Hatching eggs and day old chicks – problem with signing and dating the certificates. Colostrum for animal and human consumption. Somatic cell count in milk – considered an unnecessary burden for dairy farmers. Export of biotech products – issue that is on top of the list, huge trade problem. Lanoline derivatives. Low level presence in seeds and other products. Seed certification issue Testing Karnal Bunt in wheat. Pistachios and aflatoxin testing. Seafood export from American Semoa. Exports of bivalve mollusks – food safety issue and animal health issue. BSE status – negligible riks – how incorporated? Processed eggs. De lijsten zijn niet op volgorde van hoe belangrijk het zorgpunt is, dus volledig “random”.

EU Lijst Regionalization ASF Ban on Dairy Grade A products Export of raw milk based cheeses Requirements microbiological testing for Listeria Lack of recognition of equivalence of meat and meat products Export of sheep and goat meat FSMA implementing rules Ban on bivalve mollusks Daily inspection cutting plants and processing plants Requirements Schmallenberg Egg products equivalent determination Import controls of soft cheeses – takes too much time Lack of coherence of customs controls and FDA requirements Products containing egg ingredients MRL’s – no MRL or concern with the specific tolerance Certification of breeding pigs, hatching eggs and equine semen Day old chicks + hatching eggs – need for double signature of certificate Burdensome approval process for meat, poultry and egg products Canned Foods– temperature and time requirements Pesticides – endocrine interrupters and impact on MRL’s Import controls for hard cheeses (mite issue French cheese) Composite products containing meat and meat products Plant health issues/Import requests: cherries, tomatoes, ware potatoes, apples & pears, stone fruit, bell peppers (I + UK), plums, peaches (FR), Plants in growing media, Tuta Absoluta (green parts), Trust funds, Propagation material: seed potatoes, mini tubers, plants of strawberry and peaches (France), prunus plant NAPPRA issue Federal Order that restrict trade due to CLB/ALB – surveillance is equivalent and should be recognized BSE – when will the final rule be published and what happens afterwards.

TTIP: SPS onderhandelingen (vervolg) Beide lijsten zijn naast elkaar gelegd, waarbij gekeken is waar relatief snel succes kan worden behaald. Op verschillende dossiers gaat het werk in de vaste werkgroepen door, zoals Zuivel Grade A, Rundvlees (BSE), verschillende plant health dossiers, tweekleppigen etc. Dit is onderdeel van de “confidence building exercise” Daarnaast wordt in het SPS hoofdstuk een kader opgesteld om SPS zaken, die niet tijdens de onderhandelingen opgelost kunnen worden of die na het ondertekenen van het akkoord ontstaan, op effectieve en efficiënte wijze op te lossen. Gedacht wordt aan een “SPS Comite” met daaronder “SPS Technische werkgroepen”. Tussen de formele onderhandelingssessies vinden zogenaamde “intersessionals” plaats om voortgang op de dossiers te behouden. Beide handelspartners zijn kritisch over elkaar: VS benadrukt het gebrek aan transparantie in het EU besluitvormingsproces, eigen regels worden niet nageleefd, “precautionary principle” wordt te pas en te onpas gebruikt, non science based besluitvorming, EFSA problematiek, etc. EU noemt het gebrek aan interactie in het Amerikaanse regelgevingsproces, uiterst langdurige regelgevingsproces, veel problemen met de VS – zeer protectionistisch. Beiden zijn het met elkaar eens dat het EU-VS Veterinair Equivalentie Akkoord niet aan de verwachtingen heeft gedaan. Dit SPS Comité, dat regelmatig samenkomt, is verantwoordelijk voor het bevorderen van de samenwerking, informatievoorziening inzake nieuwe SPS maatregelen, een consulatie mechanisme, het bevorderen van de implementatie van de WTO verplichtingen, verbeteren van het begrip van elkaars SPS regels en het bevorderen van de handel. Het SPS Comité houdt tevens toezicht op de voortgang van het werk in de verschillende SPS Technische werkgroepen.

TTIP: SPS onderhandelingen (vervolg) De SPS onderhandelingen verlopen stroef. Duidelijk dat er veel cultuurverschillen zijn tussen de EU en VS, maar ook verschil in “taal”, waardoor het niet altijd gemakkelijk is om elkaar te begrijpen. De EU is uiteindelijk in de 7e ronde (september 2014) met een SPS tekst gekomen. Deze tekst is in november openbaar gemaakt. Het Veterinaire akkoord ( 1997) is volledig geïntegreerd in de tekst. VS is meer voorstander van een SPS+ benadering (meer WTO georiënteerd).  

Toekomstverwachtingen TTIP TTIP lijkt nog nauwelijks te leven in de VS. Alle aandacht van de Administratie gaat in eerste instantie uit naar het TransPacific Partnership (TPP), een handelsverdrag tussen Australië, Brunei, Canada, Chile, Japan, Malaysia, Mexico, Nieuw Zeeland, Peru, Singapore VS en Vietnam. Om TPP tot een goed resultaat te brengen zal President Obama “Trade Promotion Authority” (TPA) moeten krijgen van het Amerikaanse Congres. Dit was lastig in het vorige Congres daarbij de Senaat gedomineerd werd door de Democraten, die zich zorgen maken over “labor conditions” in een aantal mogelijke TPP partners. Het huidige congres (gestart op 1 jan 2015) beschikt over een republikeinse meerderheid in beide kamers. De Republikeinse partij lijkt meer geneigd om TPA* aan de Administratie te verlenen. Mogelijk in het tweede kwartaal van 2015? Wanneer het Congres de Administratie TPA verleend kan het Congres alleen het hele akkoord ratificeren of afkeuren, maar er kunnen geen wijzingen in het akkoord worden gemaakt. Zonder TPA is het vrijwel onmogelijk voor de Administratie om een akkoord uit te onderhandelen met toekomstige partners.

Toekomstverwachtingen TTIP (vervolg) Vraag is wel of het Congres de huidige president het succes van een succesvolle afronding van TPP zal gunnen. De verhoudingen zijn ernstig verstoord tussen Obama en het Congres, redenen o.a.: Presidentiele Orders voor illegale immigranten, de Affordable Care Act, Keystone XL pipeline, etc. Aan EU zijde is de hoop uitgesproken dat tegen het eind van 2015 er minimaal een “framework” ligt voor een akkoord. Indien dit lukt dan zal het voorstel in 2016 uitgeschreven moeten worden en in detail doorgenomen moeten worden met het Amerikaanse Congres. In 2016 zullen tevens presidentsverkiezingen plaatsvinden. Daarnaast komen 24 Republikeinse zetels (van de 100) in de Senaat in aanmerking voor herverkiezingen. Gezien het belang van de 2016 verkiezingen voor beide partijen is het zeer de vraag dat TTIP op de politieke agenda zal staan.

Vragen?