Presentatie in opdracht van het vak MMT Hoofdstuk 4 Geluid Presentatie in opdracht van het vak MMT

Goed geluid Een goede geluidsman moet eraan wennen dat hij nooit in de spotlights zal staan. Goed geluid wordt meestal niet opgemerkt, Slecht geluid wel; Beginners hebben meestal weinig aandacht voor geluid en dat valt op. Geluidslassen of discontinu geluid worden snel opgemerkt.

Onderbewust Naast direct geluid zoals dialogen is er veel filmgeluid. Deze roepen emoties en associaties op, Bv: spannende muziek tijdens een vecht scene; Veel geluiden werken op ons onderbewustzijn. Geluid lijmt lostaande shots aan mekaar Bv: een dramatische scene waarin een moeder haar kind begraaft met op de achtergrond een zachte zingende kinderstem. Had deze kinderstem er niet geweest dan was onze zakdoek in ons zak gebleven.

Functies van geluid en muziek

Geluidsweergave De simpelste functie van filmgeluid is het weergeven van het geluid uit de scene. We willen de characters horen praten maar ook het geluid van de deur wanneer deze wordt ingetrapt.

Sfeersuggestie Met geluid kunnen we een bepaalde sfeer creëren. Vb: een tikkende klok in een verder stille huiskamer suggereert een oubollig Hollands huishouden. Vb: scenes die zich afspelen in China zijn vaak vergezeld van typisch Chinese achtergrond muziek. Geluidsdecors kunnen de sfeer van je scene compleet veranderen.

Emotionele suggestie Verwant aan de sfeersuggestie. We denken aan een romantische muziek bij een zwemelscene of een komische scene met komische muziek. Met dit soort geluiden geven we extra perspectief aan een scene. Ze kunnen het innerlijke van een personage weergeven, Wanneer 2 mensen oogcontact hebben en de muziek veranderd dan van een mineur naar majeur dan suggereert dit ongepaste verliefdheid.

Suggestie gebeurtenissen buiten beeld Suggereren van gebeurtenissen buitenbeeld door gelid worden vaak verwaarloosd door beginnende filmmakers. Een auto die komt aanrijden of een deur die open gaat We hoeven dit niet te zien om te weten te komen dat het gebeurdt

Continuïteitsuggestie Wanneer je een continue geluid over niet-continue beelden zet dan krijg je de suggestie van een soepel doorlopend geheel. Om snel progressie te tonen kunnen we verschillende beelden maken van een proces en deze na mekaar plakken. dit voelt niet soepel aan wanneer men het bekijkt. Als we hierover een muziek overzetten is dit probleem meestal opgelost. Muziek kan een onderdeel van een verhaal versnellen

Aandacht sturen Geluid kan een belangrijke taak hebben bij het sturen van de aandacht van de kijker. Als we naar een wijd landschap kijken met in de verte een aanrijdende auto dan valt deze auto weinig op Wanneer we hieronder het geluid van een auto monteren valt de auto al heel wat meer op.

Soorten geluid

Direct geluid Geluid dat tegelijk met het beeld wordt opgenomen

Sfeer en locatie geluid Geluid dat de sfeer van de scene of locatie bepaalt Achtergrondgeluiden bij een scene in disco Geroezemoes op de gang Geruis van een airco Deze geluiden worden vrijwel nooit tegelijk met het beeld opgenomen Komen meestal uit een geluidsbibliotheek

Effectgeluid Het geluid van een deur die dicht slaat Auto die komt aangereden Voetstappen Zweepslagen Deze worden achterafopgenomen om het geluidseffect heftiger te maken

Muziek Filmmuziek Muziek die onlosmakelijk bij een scene hoort Muziek die achteraf over de scene heen gezet is, Hoort in feite niet bij de scene, Wordt toegevoegd om een bepaalde sfeer te scheppen Muziek die onlosmakelijk bij een scene hoort Je hoort en ziet een orkest spelen Sfeermuziek Hoort bij de scene zoals achtergrondmuziek in een cafe

Voice over Vertel of gedachte stem die achteraf wordt opgenomen en toegevoegd

Dynamiek

dynamiek De variatie tussen hard en zacht geluid heet dynamiek In een disco heb je geen dynamiek alles is even hard In een concertgebouw is ver veel dynamiek geluiden gaan van fluisterend zacht naar oorverdovend hard Een film kan nooit echt hard of zacht geluid bevatten Het zal nooit zo hard worden als in een disco En totale stiltes verdrinken vaak in ruis of ander omgevingsgeluid Knorrende maag van kijker

dynamiek Digitale video heeft over het algemeen prima digitaal geluid De kwaliteit van geluid wordt niet enkel bepaald door de opnameapparatuur Ook door de apparatuur waarop de film wordt afgespeeld Men kan er niet van uit gaan dat iedere kijker een geweldig geïsoleerde thuisbioscoop heeft. De geluidsdynamiek is over het algemeen zeer klein

dynamiek Om dynamiek te vergroten moet je manieren vinden om geluid harder en zachter te suggereren Een stilte is pas echt eindeloos stil als er een klok tikt of zachtes repterende waterdruppel te horen is Herrie is pas goede herrie als hij vlak na een stilte komt Je moet met contrasten werken

geluidsapparatuur

microfoons Een microfoon die op een camera bevestigd is voldoet meestal niet, Als het kan werken we dus best met losse microfoons, Er zijn veel verschillende soorten microfoons De ene werkt met een condensator de andere is electrodynamish Elk werkt net iets anders Toch doen ze allemaal hetzelfde geluid omzetten in een electrisch signaal Belangrijk is richting gevoeligheid we onderscheiden 3 soorten microfoons→

Rondom gevoelig Deze neemt links, rechts, boven en beneden evenveel geluid op. Deze wordt nauwelijks gebruikt bij filmopnames

Nier of cardioïde Deze microfoon is richtingsgevoelig Neemt vooral geluid op dat voor de microfoon komt Geluiden opzij en achter worden minder sterk opgenomen Is te herkennen aan een niersymbooltje

Hyper-richtinggevoelig of hypercarioïde Deze is veel richtinggevoeliger en neemt minder op van wat er achter of naast de microfoon van geluid te horen is Je kan vrij gericht geluid opnemen zonder last te hebben van achtergrond geluid Je kan er vanop grote afstand goed geluid mee opnemen

Hengel Een microfoon hangen we aan een hengel Dit is gewoon een lange stop waarop we op het einde de microfoon bevestigen Met de hengel kan de geluidsman de microfoon dichtbij de gefilmde personen brengen zonder zelf inbeeld te komen

dasspeldmicrofoon Deze worden gebruikt bij televisie Zit aangeknoopt bij elke spreker Ze kunnen rondom gevoelige of niermicrofoons zijn Opletten dat ze niet scheef zakken Onderscheid tussen gewone en zendmicrofoons Een zendmicrofoon is draadloos en moet uitgezet worden na het opnemen om gênante momenten voor de geluidsman te vermeiden

koptelefoon wordt gebruikt om kwaliteit van het geluid te controleren Deze moet zoveel mogelijk geluid van de buiten wereld buitenhouden Een gewone ipod koptelefoon is niet genoeg

Mixer Als met meer dan 2 twee microfoons werkt heb je een mixer nodig Elk geluid van elke microfoon moet op een ander geluidsspoor komen Elk kan appart gewijzigd worden Goede geluidsrecorders hebben een mixer ingebouwd

geluidsrecorder Als je meer dan 2 sporen tegelijk wil opnemen heb je een meersporenrecorder nodig Er zijn maar weinig videocamera’s die meer dan 2 sporen geluid opnemen Gedwongen om geluid apart op te nemen Bij apart opgenomen geluid moet het in de mmontage makkelijk zijn om geluidweer samen te voegen met het beeld

Opname

Opname Wanneer je gaat opnemen moet je als geluidsman weten wat er gefilmd gaat worden Men moet zorgen dat men weet wat wanneer in beeld zal komen, hoe de camera zal bewegen, hoe de acteurs zullen bewegen Zo kan je op tijd keuzes maken over hoe je het geluid zal opnemen Aantal microfoons en welke

Geluid apart opnemen De keuze voor het rechtstreeks opnemen of op een aparte geluidsrecorder is afhankelijk van De beschikbare apparatuur Situatie In sommige gevallen zijn dasspeldmicrofoons handiger en goedkoper Als geluidsman moet je mobiel zijn Als je geluid los van het beeld opneemt vergt het heel wat administratie Je noteert onderandere welk geluidsspoor bij welke acteur hoort

Microfoonkeuze bij fictiefilms Hengel met (hyper)cardioïde microfoon Vergt weinig voorbereiding Goed voor als je beperkt budget hebt Dasspeltmicrofoons Wordt gebruikt omdat de geluidsman mogelijks in beeld komt Minder achtergrond geluid Veel heen en weer gepraat Scene in auto waar geen geluidsman in past

Microfoonkeuze bij fictiefilms Verborgen microfoons gewone microfoons op vaste plekken Werkt sneller en is akoestisch consequenter dan dasspeldmicrofoons In gelijke situaties en locaties gebruikt men meestal hetzelfde soort microfoon Voorkomen van grote verschillen in akoestiek Wisselen van soort microfoon is lastig te overbruggen in montage

Microfoonkeuze bij fictiefilms Bij twijfel kan je natuurlijk meerdere mogelijkheden tegelijk doen Standaard met hengel Extra met daspeltmicrofoon

Microfoonkeuze bij documentaires Gebruik draadloze dasspeldmicrofoon is logisch Geluidsman weet niet van tevoren wat er gaat gebeuren en hoeft dat ook niet Hebben volgende voordelen Geluidsman loopt niet in de weg Subjecten kunnen zich vrij bewegen Subjecten voelen zich minder geïntimideerd of afgeleid door een hengel Minder last van omgevingsgeluid

Microfoonkeuze bij documentaires Gebruik draadloze dasspeldmicrofoon heeft ook nadelen Mogelijk akoestische problemen Je wilt direct filmen dus geen tijd voor de dasspeldmicrofoon aan te brengen Keuze microfoon is afhankelijk van de situatie Maar mee verstoor je de natuurlijke situatie het minst? Kan iedereen gevolgd worden met een richtmicrofoon? Is het zeker dat de rondom gevoelige microfoon alles opneemt?

Mono of stereo Geluid nemen we altijd mono op Stereo wordt achteraf in de mixage gemaakt Als je een stereomicrofoon hebt is het toch praktischer om naar mono te mixen Alleen seefgeluiden neem je best op met een stereomicrofoon

Positioneren van de microfoon Zoals de camera het oog van de kijker is is de microfoon het oor De ideale microfoonpositie is voor het opnemen van spraak 30cm - 1meter in een rechte lijn net boven of onder de mond Een richting gevoelige microfoon zal vervorming in de bas geven als deze te dicht geplaatst is bij de geluidsbron Is afhankelijk van het kader Camera is baas, geluid past zich aan Belangrijke geluiden moeten dichtger opgenomen worden

Hengelen en geluidskwaliteit Meestal wordt er vanboven gehengeld Je kan ook vanonder of opzij hengelen De microfoon hangt meestal schuin Door hem te draaien kun je de microfoon richten wat bij een tweegesprek handig kan zijn Wanner dit niet mogenlijk is hou je de microfoon zo goed mogenlijk tussening Hoe dichter de microfoon (min 30cm) hoe beter het geluid

Boom check De geluidsman doet een “boom check” met de cameraman Hij brengt de hengel steeds dichter bij de spreker Wanneer de cameraman de microfoon in beeld ziet roept deze “ho” Zo weet de geluidsman tot waar de microfoon kan komen

Ruis Bij elke opname wordt er ruis opgenomen Ruis is meestal zacht Ontstaat in de microfoon, snoeren en in elk ander apparaat dat niet digitaal is Ruis is meestal zacht Hoe zachter hoe beter Geluid achteraf zachter maken maakt ruis ook zachter Maar geluid achteraf harder maken zorgt voor meer ruis en is problimatisch Ruis kan via de computer verwijderd worden Maar beter voorkomen dan genezen

Geluidsniveau Op je mixer moet je zorgen dat het geluid zo ver mogelijk is zonder in het rood te staan Consumenten camera’s hebben meestal een automatische geluidsniveaucorrectie Zorgt dat het geluidsniveau ideaal is Nadeel is dat deze volumecorrecties bij wisselingen kan open of dicht klappen Bruikbaarheid van dit soort geluid hangt van camera en situatie af

Stuk sterkte Om volume met hand te kunnen instellen vraag je aan de acteurs te praten op het maximale niveau dit heet stuk sterkte vragen

Tekst overlap Als je dialoog in coverage opneemt (2 maal OTS shots) overlapt deze Neem de teksten los op In montage plak je de teksten overeen Hierna kan je ze niet meer uit elkaar trekken Acteur moet spelen dat hij in de rede wordt gevallen maar dit gebeurd niet echt

problemen Boom in beeld Boomshaduw Vliegtuig Wind Storingen Microfoon of cameraman is tezien Boomshaduw Schaduw van de hengel is zichtbaar Vliegtuig Ongewenste bijgeluiden Wind De wind is een storingsfactor Storingen Storingen door de draad of goedkope hengel

Geluidscontinuïteit

geluidscontinuïteit Als we losse stukken achtereen zetten hebben we het idee dat er een geheel ontstaat Rekening houden met volgende punten →

Ongewenste bijgeluiden Wanneer er zich ongewenste bijgeluiden zich voordoen eist de geluidsman meestal om het shot over te doen Zorgt voor problemen bij montage 2 personen appart opgenomen bij pers 1 hoor je vliegtuig bij persoon 2 niet Als er achtergrond geluid is moet je het geluid continue opnemen zodat dergelijke problemen zich niet voordoen

Voorbereiding Op locatie moet men op voorhand opzoek naar bronnen die mogelijks ongewenste bijgeluiden veroorzaken Zorg ervoor dat je bronnen zoals ijskast of airco zoveel mogelijk uitschakelt Locaties worden soms afgekeurd

Gewenste bijgeluiden Een gewenst bijgeluid kan zich voordoen als je toch een overvliegend vliegtuig of achtergrond muziek uit café in je scene wil Deze worden apart opgenomen dus wanneer er gefimd wordt doen de figuranten alsof ze zich amuseren maar eigenlijk moet men muisstil zijn terwijl de hoofd dialoog gevoerd wordt

Bijgeluiden in documentaire Wanneer we met een niet te overheersende geluidsbron zitten tijdens een interview laten we dit het best eerst filmen door zodat het publiek weet vanwaar dit geluid komt Bij interviews in een cafe kan je de barman vragen of de muziek uit mag Later opnieuw opnemen om toch de gezellige sfeer de recreëren

Akoestishce continuïteit Wanneer je de microfoon veraf houd krijg je meer omgevingsgeluid en akoestische vervorming Door de microfoon dichter te plaatsen maken we geluid close-ups Gesloten opname Is een opname met zo min mogelijk omgevingsgeluid en akoestiek Open opname Hier hoor je juist wel veel van het omgevingsgeluid en de bijhorende akoestiek

Akoestishce continuïteit Meestal wil je gedurende een scene een constante akoestiek We wisselen dus niet van soort opname Het kan wel in bepaalde settings In speelfilms werken we meestal met gesloten opnames Galm akoestiek en achtergrondgeluiden kunnen achteraf nog worden toegevoegd Geluidscontinuïteit is moeilijk te houden wanner er geluid op verschillende afstanden wordt opgenomen

Geluid achteraf

Geluid achteraf Wilds Effect geluid Geluid buiten beeld Zijn geluidsopnames die op set maar los van het beeld gemaakt worden Effect geluid Kunnen vervormd of te hard op de band komen Geluid buiten beeld Wanneer je dit eenvoudig op de set kan opnemen doe je dit meestal in losse opnames

Set noise Het natuurlijke geluid van de set Op elke locatie neemt de geluids man minstens 20 seconden liefst meer set noise op Dit kan handig zijn in de montage

Nasynchronisatie Nasynchronisatie wordt altijd na de montage gedaan Wanneer dit goed gedaan is merkt de kijker er niets van bij nasynchronisatie moet er absolut set noise of sfeergeluid zijn om dialoog te kunnen toevoegen

Foley Specialist die alle geluiden die niet goed of niet overtuigend op band staan na maakt. Maakt geluiden met de meest vreemde objecten

Geluidseffecten Wanneer je geen foley kan betalen moet je beroep doen op je eigen creativiteit of een geluidseffecten bibliotheek aanspreken Er bestaan betalende en gratis bibliotheken

Muziek Wordt aangebracht na de montage van de film Componist ontvangt een kopie en maakt daar gepaste muziek voor Of er wordt gebruik gemaakt van bestaande cd’s let op voor copyrights

Geluidsmontage en nabewerking

Geluidsmontage en nabewerking Als de montage klaar is moet er nog een hoop gebeuren De geluidsnabewerking is een enorme klus

Professionele geluidsnabewerking Veel uitgebreider als bij documentaires of lowb. Films Men werkt met 99 of meer geluidssporen Alles wordt zoveel mogelijk op een apart spoor gezet Geluid wordt in stukken geknipt Set noise wordt toegevoegt Vaste geluidsporen worden aangehouden voor muziek en voice-overs

Mixage Wanneer al het geluid klaar is wordt in de mixage bepaald hoe hard elk geluid moet zijn doormiddel van indrukwekkende computers waarop mengpanelen zijn aangesloten Hier wordt geluid stereo of surround gemaakt Alle geluidssporen (+100) worden samengevoegd tot een klein aantal kanalen Soms worden er ook meerdere mixages gemaakt

uitgangspunten Voice over Dialoog Effectgeluid Geluiden buitenbeeld uitsluitend speaker midden voor Dialoog midden en 10 a 15% links en rechts Effectgeluid midden Geluiden buitenbeeld richting vanwaar ze komen

uitgangspunten Special effects Sfeergeluiden LFE kanaal Alle boxen Kan leeg blijven Dient vooral voor (extra) lage tonen

Lowbudget geluidsafwerking Mogelijkheid voor geluidsafwerking voor lowbudget is nu beter dan de professionele van 15 jaar geleden Veel stappen die men in de professionele geluidsafwerking doen zijn in principe overbodig Men heeft wel vaste sporen nodig voor Direct geluid (2 of 3) Muziek Voice over foley