Staatsrecht van het Koninkrijk Instellende functie Constitutioneel recht

Staat Monaco? Vaticaan? Palestijnse staat?

Volkenrechtelijke criteria Staatsgebied Territoir: land en territoriale wateren Staatsburgers Nationaliteit Rijkswet Nederlanderschap Staatsoverheid Effectief en stabiel gezag Rb. Den Haag 1980, Oost Timor

Staatsrecht waar te vinden? Verdrag Vb. Recht tot betogen Art. 11 EVRM Statuut Koninkrijk Vb. HR 1989 Harmonisatiewetarrest Grondwet Grondrechten Staatsinrichting Organieke wetten Wet openbare manifestaties Provinciewet Gemeentewet etc. Ongeschreven staatsrecht Vertrouwensregel

EVRM: mensenrechten art. 6 recht op een eerlijk proces art. 8 recht op privé-, familie- en gezinsleven art. 9 vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst art. 10 vrijheid van meningsuiting art. 11 vrijheid van vereniging, vergadering art 11 vrijheid van betoging art. 14: verbod op discriminatie

EHRM Internationaal toezicht Europees Hof Rechten van Mens Reeks van uitspraken

Grondwet: machtenscheiding Onderscheiden functies Wetgeven Algemeen verbindende regels Besturen Beschikkingen Rechtspreken Arresten/vonnissen Art. 11 Wet AB Niet treden in politieke afwegingen Trias Politca Montesquieu

Trias Politica: organen Wetgever Formele wetgever Art. 81 Gw Bestuur Regering Art. 42 Gw Koning + ministers Rechter Civiele, straf- en bestuursrechter Art. 112 en 113 Gw

Norm die voor iedereen geldt Toetsvraag Wetsbegrippen Formele wet Wie creëert Regering + Staten-Generaal Lagere regelgevers Materiële wet Wat is gecreëerd Algemeen verbindend voorschrift Beschikking Norm die voor iedereen geldt

Organen en namen avv op centraal niveau Verdragsluitende organen: verdrag Grondwetgever: Grondwet Wetgever: wet Regering: amvb (Besluit …) Minister: regeling

Organen en namen avv op decentraal of functioneel niveau Provincie: verordening Gemeente: verordening Vb. APV Waterschap: verordening Openbaar lichaam: verordening Vb. Stageverordening

Piramide wettelijke regels Verdrag Grondwet Formele wet Algemene maatregel van bestuur Ministeriële regeling Provinciale verordening Gemeentelijke verordening Openbaar lichaam: verordening

Hogere regel gaat voor … Vloekverbod in APV Strijd met art. 7 Grondwet Vrijheid van meningsuiting

Hogere regel gaat voor … Verbod van haatzaaien Art. 137d Sr Art. 7 Grondwet

Rechterlijke toetsing Gewone rechter Ieder verbindende verdragsbepaling HR 1989 Harmonisatiewet Statuut van het Koninkrijk Grondwet Art. 120 GW Wetten in formele zin AMvB Ministeriële regeling Verordening

Geen constitutioneel Hof Toetsingsverbod art.120 Gw Materieel als formeel Inhoud noch procedure

Art. 94 Gw Verbod om over homofilie te spreken Art. 10 EVRM Vrijheid van meningsuiting

Voorstel wijziging Grondwet Gedeelte opheffing toetsingsverbod Grondrechten Procedure in art. 137 Grondwet Wijziging in twee lezingen Gewone - twee derden meerderheid Halsema

Toetsvraag Rechter spreekt recht Geschil tussen Burgers onderling: privaatrecht OM en burger: strafrecht Overheidsorgaan en burger: bestuursrechter Rechtsvinding Autonoom Creatieve rechter Rechtsvorming Heteronoom Volgt wetgever Arrest Lindenbaum – Cohen Onwetmatig  onrechtmatig

Toetsvraag Spreekt bestuurt Geen geschil Art. 2 : 20 BW OM verzoekt om Verbodsverklaring Martijn

Klassieke grondrechten Hfdst 1 Grondwet Vrijheid van godsdienst Beperkingensystematiek Altijd formele wet nodig Grondwet Beperkingen: Alleen door formele wetgever

Burkaverordening Art. 5.2.3.1 Het is verboden een burka te dragen op openbare dan wel op voor het publiek toegankelijke plaatsen.

Klassieke grondrechten Grondwet Hfdst 1 Grondwet Beperkingensystematiek Altijd formele wet nodig Soms delegatie mogelijk Vb. aan gemeenteraad Beperkingen Formele wetgever Delegatie gemeenteraad

Grondwet Wanneer delegatie mogelijk? Krachtens Regels (zelfstandig naamwoord) Vb art. 6 lid 2 Gw De wet kan regels stellen … Regelen (werkwoordsvorm) Vb art. 39 Gw De wet regelt wie lid is van koninklijk huis Delegatie wet …….

Grondwet: delegatie onmogelijk Behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet Art. 7 lid 1 meningsuiting Wetboek van strafrecht Haatzaaien Art. 137d Sr Bij de wet Art. 8 vrijheid van vereniging Art. 2:20 Burgerlijk wetboek