LOB en techniekpromotie kansen en mogelijkheden Vakdocenten, mentoren, decanen, schoolleiding, mbo 6 oktober 2014 Aat Stuurman, Dimph Rubbens

Je mag alles worden, behalve ongelukkig.

Doelen 6-10-2014 Doelen: Vastleggen van schooleigen visie en doelen in de versterking van techniek als keuzeoptie in LOB. Productie van een SMART geformuleerd projectplan daartoe Borging van het gewenste nieuwe gedrag van mentoren, vakdocenten, decanen en schoolleiding Vernieuwde afspraken maken met regionaal bedrijfsleven en MBO instellingen

6-10-2014 LOB scan- presentatie en inter-collegiale analyse met de andere scholen in functiegroepen Pas op de plaats op schoolniveau ( foto maken): Per school eerste schets van een schooleigen plan van aanpak: visie en beleid LOB MBO in beeld Rooster invullen voor werkbezoek in derde week januari

1. LOB scan- presentatie Een inter-collegiale analyse met de andere scholen in functiegroepen (leidinggevende, mentoren, vakdocenten en decanen) Vooraf per school 1 dilemma en 1 vraag formuleren als voorbereiding op de bijeenkomst MBO als critical friend ( vragen stellen en doorvragen)

2.Pas op de plaats op schoolniveau Per school eerste schets van een schooleigen plan van aanpak: visie en beleid LOB( foto maken): SMARTplan per actor ( mentoren, decanen, vakdocenten (Beta) vakken, leidinggevenden Externe contacten ( ouders, bedrijfsleven MBO) Borging: wat is effectief en efficiënt en werkt? Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijd

3. Welke praktische oplossingen voor knelpunten met de koppeling bedrijfsleven niveau IV functies kan het MBO bieden? Wat heeft het MBO nodig van vmbo gl/tl en waar kan het MBO bij ondersteunen? Wat heeft het vmbo gl/tl nodig van het MBO en waar kan het vmbo gl/tl de krachten bundelen richting MBO voor de techniekpromotie?

4 Rooster invullen voor werkbezoek in week 3 & 4 januari 2015

Onze rol, Dimph en Aat Ondersteunen Faciliteren Informeren Zone van naaste ontwikkeling opzoeken Aansluiten bij jullie schoolontwikkeling Maak onderwijs van LOB

Zone van naaste ontwikkeling Jouw ontwikkeling! Comfortzone kennissysteem voldoet, kost geen moeite Zone van naaste ontwikkeling kennissysteem staat onder druk; kennisconstructie (=leren) vindt plaats, ik moet ergens moeite voor doen. In of uit comfort Mensen willen wel veranderen, maar willen niet veranderd worden, is een uitspraak van Nijs Lagerweij (Zie ‘Eerst goed kijken’ (1998) en ‘Anders kijken’ (2004). Om te begrijpen wat er in mensen gebeurt als zij zich in een veranderingsproces bevinden verwijzen we naar Bridges (Managen van Transities, 2003/2005). Ook is het hierboven afgebeelde model van belang. Om te leren zul je je comfortzone moeten verlaten. In de comfort zone is het prettig. Rust, vertrouwen, werken met routines en zekerheden. Op deze manier kun je voorspelbare resultaten boeken en je competent voelen. Het is een manier van werken of denken, die lang vol te houden is. Schein (1961): “Als mensen het zich kunnen permitteren, zullen ze leren uit de weg gaan”. Door alle zekerheden en routines word je onvoldoende uitgedaagd om te leren of te veranderen. Leren ontstaat door een gevoel van urgentie; er is noodzaak om te leren omdat de bestaande kennis niet voldoende is om een taak te kunnen volbrengen. Of we zijn nieuwsgierig naar nieuwe informatie die voor ons van betekenis is en ons kan helpen ons werk beter of gemakkelijker te doen. Dat brengt ons in de zone van naaste ontwikkeling. Er is verbinding met voorkennis, we gaan op zoek naar nieuwe kennis of vaardigheden. We voelen ons veilig en uitgedaagd. We kunnen leren. In de discomfort zone word je in die mate uitgedaagd dat er geen verbinding meer is met eerdere kennis of de zone van naaste ontwikkeling. In de discomfort zone word je dwingend uitgenodigd of zelfs geprovoceerd om iets te leren. Terwijl je daar misschien bang voor bent, jezelf machteloos of gefrustreerd voelt. Dan is er teveel druk om nog te kunnen leren. We kunnen zien of iemand niet meer tot leren in staat is door de getoonde reactie: fight (weerstand), flight (terugtrekken) of fright (verlammen). Info: Maurice van Werkhooven Zone van discomfort kennissysteem schiet tekort Vechten, vluchten, bevriezen APS 1810.100/s04.024

De kern van LOB Wees een OEN, neem LSD mee en laat OMA thuis. OEN= Open Eerlijk en Nieuwsgierig LSD= Luisteren, Samenvatten en Doorvragen OMA=Opvatting, Mening en Advies

Een stevige basis om je verder Een basis leggen voor werken in techniek nivo 4 vmbo vmbo MBO Jezelf beter leren kennen. Hoe doe ik dingen, Beeldvorming opdoen Werk Kennis & vaardigheden Startkwalificatie Kerntaken en werkprocessen Verliefd worden Oriënteren, samenwerken Problemen oplossen, Van fouten leren, plannen& Organiseren, ‘verliefd’ worden op techniek Motivatie & houding Houden van Van buiten Levenslang leren Competenties Wie ben ik Wat wil ik Wat past bij mij Naar binnen Een stevige basis om je verder te ontwikkelen

Meerwaarde en mogelijkheden LOB-scan 1. Schooleigen LOB scan als basis voor LOB Stand van zaken LOB scan bekijken met een vergrootglas en door dezelfde bril Zien alle actoren ( mentor, vakdcocent, decaan, schoolleiding dezelfde speerpunten ( nog te ontwikkelen) en ankerpunten ( daar is de school al goed in) Formuleer minimaal 1 hulpvraag of dilemma waar jouw school en functiegroep ( vakdocent, mentor, decaan, schoollleiding) mee worstelt en die je aan de andere vmboscholen/ collega’s kunt stellen ( collegiale ondersteuning) Formuleer 1 hulpvraag, dilemma mbt externe orienatie waarmee je worstelt en waar het MBO mogelijk bij kan helpen (collegiale ondersteuning) 2. Maak groepen op functieniveau ( vakdocenten, mentoren, decanen, schoolleiding) MBO verdeelt zich over groepen Elke school kan een dilemma, vraag bespreken en anderen bieden collegiale ondersteuning zijn ook critical friend (= open vragen stellen en doorvragen) Geven tips en tops 3. Groepsproces effectief en efficient laten verlopen stel iemand aan als gespreksleider en notulant noteer in een PP de opbrengsten per school en mail deze direct naar a.stuurman@aps.nl 10 minuten per school 4. Plenair 1 highlight per vmbo school Opvallende zaken door het MBO gezien en gehoord

LOB scan provincie Friesland

Excursie didactiek / hart Oriëntatie didactiek hart/hoofd Leer/werk didactiek Hart hoofd en handen Klassikale bezoeken/ kleine groepjes Ontdekken Ervaren In gesprek De ontmoeting staat centraal Docent heeft veel verantwoordelijkheid talentportfolio Bedrijven bezoeken In kleine groepen gericht op interesse Wat doen werknemer hier Wat zijn hun drijfveren Wat is /was hun passie Wat gebeurt er in dit bedrijf( processen) Leerling en docent zijn verantwoordelijkheid Oriëntatie bezoek is onderdeel van de drieslag Talentportfolio Voorbereiden op werk Werkprocessen (ver)-kennen Stages

Schoolfoto LOB en techniekpromotie Ontwerp,verfijn een schooleigen plan van aanpak voor LOB en techniekpromotie schooljaar 2014-2015 Aandachtspunten, tips: SMARTplan per actor ( mentoren, decanen, vakdocenten (Beta) vakken, leidinggevenden Externe contacten ( ouders, bedrijfsleven MBO) Borging: wat is effectief en efficiënt en werkt?

Time out : plan van aanpak Borgen, hoe? Betrekken collega’s Specifieke rol teamleider Duurzame interventies schoolleider Info en contacten met ouders Uitbouwen werkafspraken met mbo’s Regulier overleg/ op de agenda Wat ga jij doen?

Natuurkunde en wiskunde op orde Time out: plan van aanpak Succesvolle doorstroming naar niveau 4 techniek, dit vraagt het MBO Natuurkunde en wiskunde op orde Wat kunnen vakdocenten beta vakken bijdragen aan: Abstract kunnen denken Oplossingsgericht denken/ handelen Actieve leerhouding

WATER, ENERGIE EN NATUUR Time out: Hoe krijgen de De 7 werelden van techniek een plaats in het plan van aanpak? VOEDING & VITALITEIT MARKET & MONEY MOBILITEIT EN RUIMTE ENERGIE & NATUUR Plaatje heeft een link naar youtube filmpje LIFESTYLE & DESIGN WATER, ENERGIE EN NATUUR SCIENCE & EXPLORATION

Time out: plan van aanpak: Wat vragen werkgevers voor techniek nivo 4 Medewerker heeft brede view, Verbinden techniek en technologie Kan in ketens denken, Crossectoraal werken Denkt in oplossingen en kan deze vinden Is leerbaar, ontwikkelbaar Hart voor het bedrijf En zeker ook actuele vakkennis en ervaring

Time out: plan van aanpak betamentality model Argumentenmatrix Friesland College en Nordwin College

Time out: plan van aanpak loopbaancompetenties

Time out: plan van aanpak duurzame aanpak LOB met vakdocenten, decanen, mentoren Decaan: Informatievoorziening: helpen bij informatievoorziening en keuze opleiding en werk; Netwerken: hulp om iemand te leren kennen die helpt bij keuze van opleiding en werk; Mentor: Kwaliteitenreflectie: voorbeelden waar je goed in bent Loopbaansturing: laten zien wat je goed kunt Vakdocent: Motievenreflectie: praten over interessante dingen vak Werkexploratie: vertellen wat je met een vak in beroep of vervolgopleiding kunt doen

Time out: plan van aanpak Mogelijkheden! Vakdocent Mentor decaan Loopbaanleer omgeving Werk en vak Maakt de verbinding tussen vak en werkveld/wereld Passie/ verliefd worden Reflectiegesprekken Talenten in beeld Hulp bij keuzes en besluiten nemen Netwerk van bedrijven in beeld vervolgopleidingen Loopbaan ontwikkeling Ervaringen opdoen, onderdompelen Ervaren is meemaken Rode draad eruit halen Herkenning Wat doe je altijd Portfolio opbouw Ondersteunend richting mentor en vakdocent Informatie testen Leren Wat kan ik Wie ben ik Wat wil ik Wat is er In het hier en nu!

Time out: plan van aanpak 21 eeuw century skills

Presentatie high lights plan van aanpak Presentatie school Wat zijn de speerpunten? Wat is nieuw? Waar ga je als school moeite voor doen? Andere scholen Noteer tips dmv de webtool

MBO in beeld ( met elkaar in gesprek) Welke praktische oplossingen voor knelpunten met de koppeling bedrijfsleven niveau IV functies kan het MBO bieden? Wat heeft het MBO nodig van vmbo gl/tl en waar kan het MBO bij ondersteunen? Wat heeft het vmbo gl/tl nodig van het MBO en waar kan het vmbo gl/tl de krachten bundelen richting MBO voor de techniekpromotie?

Opdracht bij vragen per competentie Bekijk de vragen per competentie Wat is een vraag die bij je past? Welke pak je makkelijk op? Welke vind je lastig?

Opdracht Varianten LOB ( 2 tallen per school) Geef in de matrix met een kleur aan waar je als school nu staat Geef met een andere kleur aan waar als school wilt staan Verken de implicaties voor de organisatie Komen de implicaties voor in het plan van aanpak?

verantwoordelijkheid Niveau 4 mbo, de kern VMBO-G&T x   complete handelingscyclus, inclusief reflecteren op handelen van anderen werkt zelfstandig, ondernemend leerlingen en personeel school maanden plant gecombineerde taken orienterend, verkennend, productief kennis van feiten en methoden, toepassen van kennis op concrete situaties transfer in dynamische context kan voorstellen doen voor verandering transfer in intersectorale context CONTEXT CRITERIUM GROEI-ASPECT verantwoordelijkheid rollen zelfstandigheid reikwijdte publiek tijdshorizon complexiteit werk procedures kennis en inzicht transfer ambiguïteit veranderen bereik MBO 4 gespecialiseerd vakman middenmanagement van een klein bedrijf ondernemer MKB   verantwoordelijk voor 1 of meer teams, projecten of het bedrijf werkt zelfstandig op basis van mandaat / eigen initiatief alle medewerkers en regio-bedrijfscontacten maanden combineert en coördineert taken procedures aanpassen en verbeteren kennis van feiten, methoden en principes; kan argumenten opstellen / analyseren; kan kennis en vaardigheid overdragen transfer in situaties met complexe / onvoorspelbare factoren kan mede richting geven bij veranderingen, kan veranderingen initiëren, kan ideeën voor veranderingen aandragen vanuit de praktijk / uitvoering transfer binnen context van de sector

Appolo13 to ground control: Houston we have a problem! 'Vaardigheden voor de toekomst' Toespraak | 17-03-2014 Lezing van minister Jet Bussemaker (OCW Appolo13 to ground control: Houston we have a problem! https://www.youtube.com/watch?v=Z3csfLkMJT4 http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/toespraken/2014/03/17/lezing-minister-bussemaker-bij-symposium-knaw-vaardigheden-voor-de-toekomst.html

Uit de toespraak: Toch kwamen ze, 320.000 kilometer van huis, in een situatie die niet alleen alles vroeg van hun kennis, maar ook van hun vaardigheden. Het vroeg alles van hun creativiteit, hun samenwerking, hun communicatie. Het vroeg alles van hun moed, uithoudingsvermogen en flexibliteit. Het vroeg alles van wie ze waren als mens.

het SZW congres “Als robots laaggeschoold en routinematig werk gaan overnemen moeten we onze jeugd opleiden voor het andere werk. Niet trainen op routine, maar op het onverwachte. ”