Workshop ondersteunen eigen regie van de patiënt: Jeroen Havers Angela de Rooij 4 december 2014

Inhoud Visie op het ondersteunen van patiënten Wat beweegt u om aan zelfmanagement te gaan doen? Beschikbare instrumenten en methoden Wat worden onze 10 tips voor het ondersteunen van patiënten?

Wat verstaan zorgvragers onder zelfmanagement? Filmpje: https://www.youtube.com/watch?v=-x_C69S3VPk Bron: Zelfmanagement.com

Wat verstaan CBO en DVN onder zelfmanagement? Bron: CBO Zorgmodule Zelfmanagement

Zelfmanagement: eigen regie over het leven Leven met de ziekte Eigen aandeel in de zorg Organiseren zorg- en hulpbronnen

Elke verandering rondom de aandoening vraagt van een chronisch zieke een aanpassing in gedrag Openstaan Begrijpen Willen Kunnen Doen Blijven doen Bron: CBO Zorgmodule Zelfmanagement

Zorgverleners kunnen chronisch zieken ondersteunen en motiveren bij het omgaan met hun aandoening Individueel Zorgplan Achterhalen Adviseren Afspreken Assisteren Arrangeren Bron: CBO Zorgmodule Zelfmanagement

Zelfmanagement: risico’s voor de patiënt Teveel nadruk op doelmatigheid en efficiency Zoek het zelf maar uit management Niet passende zelfmanagement ondersteuning kan een tegengesteld effect hebben

Zelfmanagement: wat levert het op voor de patiënt? Kennis over de aandoening Vertrouwen in eigen kunnen Houding en gedrag Klinische symptomen Ziekte- en sterftecijfers Ervaren kwaliteit van zorg Ervaren kwaliteit van leven

Inhoud Visie op het ondersteunen van patiënten Wat beweegt u om aan zelfmanagement te gaan doen? Beschikbare instrumenten en methoden Wat worden onze 10 tips voor het ondersteunen van patiënten?

Hoe kunt u gemotiveerd en ondersteund worden om zelfmanagement te optimaliseren? Groepsopdracht Maak groepjes van 5 personen Verplaats uzelf in de positie van iemand met een chronische aandoening en beantwoord de volgende vragen: Wat betekent zelfmanagement voor u? Met andere woorden: wat doet u om mentaal en fysiek zo gezond mogelijk te zijn? Wat zou u kunnen motiveren om meer aan zelfmanagement te doen? Welke ondersteuning bij zelfmanagement zou u op prijs stellen? Iedere groep krijgt 20 minuten om aan de hand van deze vragen zoveel mogelijk manieren (instrumenten en methoden) te bedenken om zelfmanagement bij patiënten te stimuleren en ondersteunen. Daarna volgt een plenaire terugkoppeling van deze instrumenten en methoden van 5 minuten per groep.

Inhoud Visie op het ondersteunen en motiveren van patiënten Wat beweegt u om aan zelfmanagement te gaan doen? Beschikbare instrumenten en methoden Wat worden onze 10 tips voor het ondersteunen en motiveren van patiënten?

Doelen van de patiënt (waarop de ondersteuning moet aansluiten) De patiënt …(doelstelling) Kan de informatie zelf managen en gemakkelijk communiceren met anderen Kan zelf medische testen uitvoeren Komt in contact met info-/hulplijn Komt in contact met lotgenoten Leert om te gaan met zijn ziekte Stelt eigen doelen, maakt een actieplan en volgt dit Voert zijn periodieke controle zelf uit Weet bij welke zorgaanbieders hij terecht kan Weet hoe om te gaan met de zorgverlener Weet inhoudelijk meer over de ziekte Werkt aan de combinatie ziekte en werk Werkt aan een gezonde leefstijl Werkt aan zijn eigen behandeling

Patiënteneducatie via bijeenkomsten Ervaringen met gezond leven: Expertpatiënt bij de groep hartaandoeningen “Ik ben nu 52 en al negen jaar uitgerangeerd wegens ernstige hartproblemen, gecombineerd met diabetes en schildklierklachten. Ik heb er bewust voor gekozen om als ervaringsdeskundige deel te nemen in dit project. Ik weet uit ervaring hoe steunend praktische tips kunnen zijn. Een verpleegkundige zei ooit dat ik flink moest hoesten als ik hartritmestoornissen had. Simpel, maar het hielp. Dat soort adviezen geven je als patiënt meer grip op je lichaam. Je hart is het centrum van alles. Het geeft stress als je weet dat het fout kan aan en als je daar geen controle over hebt.” Expertpatiënt bij de groep longziekten “Ik ben 68 en heb sinds dertien jaar COPD. Ik heb gauw ademtekort, ben gevoelig voor infecties en heb zuurstofondersteuning nodig. Ik moet bedachtzaam leven. Maar met meer rust en goed luisteren naar je lijf, kom je heel ver. Als expertpatiënt help ik graag anderen vooruit. Ik laat zien dat je best op vakantie kunt of zuurstof kunt meenemen in het vliegtuig. Een beperking hebben betekent niet dat je niets meer kunt. Je moet alleen twee zetten vooruit denken, als een schaker. Voor veel mensen wordt het dan een stuk gemakkelijker om hun doelen te bereiken.”

Patiënteneducatie: digitaal of papier Kleur je Leven is een online cursus voor volwassenen met lichte tot milde depressieve klachten. Door oefeningen en het bijhouden van een dagboek krijgen ze meer grip op hun stemming en hun leven. Uit onderzoek blijkt dit zelfmanagementinstrument net zo effectief als een groepscursus. Patiënten hebben er dus baat bij. Voor zorgverleners is het nog even wennen. “Kleur je Leven is ontwikkeld door ons instituut. In acht lessen en één opfrisles kunnen mensen individueel hun sombere gevoelens aanpakken, achter hun eigen pc, op het moment dat het hen uitkomt. De lessen zijn gebaseerd op de cognitief gedragstherapeutische therapieen bestaan uit schriftelijke en gesproken informatie, korte films en opdrachten. De cursus wordt nu aangeboden via ggz-instellingenin heel het land.

Inzicht zelfmanagementvaardigheden Patient Activation Measure (PAM) In ontwikkeling: NDF en PON patiëntenprofielen Zie complete lijst op kennispleinchronischezorg.nl “Instrumenten voor patiëntenprofielen” (Vilans)

Activerende begeleiding Shared Decision Making Motivational Interviewing

Groepsactiviteiten en lotgenotencontact Huisbezoeken van mensen met diabetes als lokale ambassadeurs voor zelfmanagement

Inhoud Visie op het ondersteunen van patiënten Wat beweegt u om aan zelfmanagement te gaan doen? Beschikbare instrumenten en methoden Wat worden onze 10 tips voor het ondersteunen van patiënten?

10 tips hoe de patiënt te ondersteunen met zijn/haar doelen? Patiënten educatie bijeenkomsten Patiënten educatie: digitaal of papier Inzicht zelfmanagementvaardigheden Activerende begeleiding Groepsactiviteiten en lotgenotencontact ? De patiënt …(doelstelling) Kan de informatie zelf managen en gemakkelijk communiceren met anderen Kan zelf medische testen uitvoeren Komt in contact met info-/hulplijn Komt in contact met lotgenoten Leert om te gaan met zijn ziekte Stelt eigen doelen, maakt een actieplan en volgt dit Voert zijn periodieke controle zelf uit Weet bij welke zorgaanbieders hij terecht kan Weet hoe om te gaan met de zorgverlener Weet inhoudelijk meer over de ziekte Werkt aan de combinatie ziekte en werk Werkt aan een gezonde leefstijl Werkt aan zijn eigen behandeling Vormen: Boek/literatuur Website Groepssessie/-training Individuele sessie/- training Software of apparatuur Anders, namelijk:

5 tips om het heft in eigen hand te houden Zorg dat je veel te weten komt over de ziekte en de behandeling Zorg dat je antwoord krijgt op je vragen Wees duidelijk over de zorg die je nodig hebt Beslis mee over je behandeling Bepaal zelf hoe jouw zorg er moet uitzien