Is concentratie van auteursrechtspraak wenselijk? Prof.dr.mr. Eddy Bauw (Raad voor de rechtspraak, Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam

Wat vindt u?

Opbouw Deskundigheid, specialisatie en concentratie Organisatie van specialisatie binnen de Rechtspraak Criteria voor wettelijke concentratie Concentratie van auteursrechtspraak? Voor- en nadelen van concentratie

Waar gaat het om? Concentratie hangt samen met de wens tot specialisatie en daarmee met de wens om een deskundige rechter over een zaak te laten beslissen Deskundigheid ziet op kennis van en ervaring met specifieke inhoudelijke materie Daarbij gaat het niet alleen om juridische kennis, maar bijv. ook om technische kennis of specifieke kennis van de sector (praktijkkennis) Het gaat ook om ervaring met vergelijkbare zaken

De behoefte aan specialisatie Groei aantal advocaten (1990: 6000; 2012 17000): ‘niches’ Hogere eisen aan kwaliteit = kennis en ervaring van de advocaat (trend bij alle vrije beroepen) Regelgeving is toegenomen en complexer geworden De internationale en Europese dimensie maken vakgebieden complexer Voorwaarde is dat er voldoende markt is Ergo: de behoefte aan gespecialiseerde rechtspraak neemt toe

Waar ligt de grens?

Specialisatie binnen de Rechtspraak Gerechten opgedeeld in afdelingen, die overeenkomen met de belangrijkste rechtsgebieden Daarbinnen verdeling van zaken over teams Binnen teams ‘gespecialiseerde’ rechters, bijv. letselschade (landelijke expertgroepen) Wettelijke concentraties (bijzondere competenties ca. 70), waaronder gespecialiseerde gerechten (CBb) of kamers (o.a. mededingingskamer, OK, octrooikamer) Feitelijke concentratie: ‘natte’ vervoerszaken in Rotterdam

Concentraties IE recht IE zaken in eerste aanleg geconcentreerd bij Rb Den Haag: Octrooikamer (sinds 1910!) Kwekersrecht (2 rechters en 1 ‘deskundig lid’) Gemeenschapskenmerk Eenvormige Beneluxwet merken, tekeningen of modellen Hoger beroep van deze zaken bij gerechtshof Den Haag

Ontwikkelingen De roep om specialisatie neemt toe (o.a. , letselschadekamer, internationale kinderontvoering, medische strafzaken). Een panacee? Eigen onderzoek naar behoefte aan specialisatie: ‘Specialisatie gewenst?’ (aanbestedingen, bouwen en informatica). IE recht goede subtopper

Herziening gerechtelijke kaart Sinds 1-1-2013: van 19 naar 11 Rb en van 5 naar 4 hoven Schaalvergroting > meer zaken van een bepaalde categorie > meer mogelijkheden tot specialisatie binnen gerecht Landelijke wettelijke concentratie minder snel nodig Slechts nog een beperkt aantal landelijke concentraties: o.a. complexe WFT-zaken in Amsterdam, vervoerszaken in Rotterdam, etc.

Varianten van deskundigheidsbevordering Specialisatie door wettelijke concentratie Leken/deskundigen in rechterlijk college (o.a. OK) Deskundigheid in ondersteuning (experimenten) Landelijke kenniscentra (o.a. cybercrime, fraude, verzekeringsrecht, milieu): vraagbaak of leveren gespecialiseerde rechter op locatie Goede kennissystemen

Wettelijke concentratie Toetsingskader wettelijke concentratie (2004/2011) Wanneer: Bijzondere deskundigheid vereist (expertise) Landelijk een beperkt aantal zaken (schaal) Waar: Aansluiten bij bestaande bijzondere competenties Anderszins aanwezige deskundigheid

Bijzondere rechterlijke expertise “Van een bijzondere rechterlijke expertise is sprake als de hoogwaardige behandeling van een categorie zaken kennis van specifieke wetgeving of ervaring met de behandeling van een bepaalde categorie zaken vereist waarvoor meer dan gemiddelde rechterlijke kennis nodig is. Om de betreffende categorie van zaken te behandelen moeten bijvoorbeeld aanvullende cursussen worden gevolgd of is ruime ervaring met de betreffende categorie van zaken nodig.”

Is auteursrecht voldoende complex? Relevante factoren: Technische kennis vereist? Speelt bij octrooizaken of kwekerszaken een rol. Bij auteursrecht ook? Internationale dimensie? Hoe belangrijk is de kennis van ‘de business’? Bredere IE kamer of aparte auteursrechtkamer?

Aantal zaken per jaar

Locatie? Aansluiting bij bestaande competenties? IE recht: Rb Den Haag (brede IE kamer?) Waar nu al de meeste zaken worden behandeld? Rb Amsterdam Andere argumenten? Van belang is de toegankelijkheid van de rechtspraak voor partijen (i.h.b. particulieren)

Voordelen concentratie Kwaliteit van behandeling en beslissing (meer gezag en acceptatie door partijen) Efficiëntie (minder voorbereiding door rechter nodig; advocaat heeft minder tijd nodig om ‘over te komen’) Rechtspraak wordt aantrekkelijker voor specialisten

Nadelen concentratie Minder mogelijkheden voor gerecht om mensen flexibel in te zetten (bij fluctuerend zaaksaanbod) Stelsel van rechtspleging wordt versnipperd en minder overzichtelijk Ontstaan van a (randstad) gerechten en b (periferie) gerechten (probleem voor brede kwaliteitsaanbod) Toegankelijkheid (bereikbaarheid) van de rechtspraak wordt verminderd (belangrijk politiek issue) Consistentie met de rest van het vermogensrecht

Wat vindt u aan het einde van de middag?

EINDE