Workshop Kind & Gezin en Inloopteam Zuidrand Taalstimulering en meertaligheid

Inhoud Voorstelling Kind en Gezin Voorstelling Inloopteam Waarom werken rond taal? Interactief gedeelte Waarom werken aan taalstimulering en meertaligheid? Gehechtheid en taalontwikkeling Thuistaal Taal en kansarmoede Meertaligheid

Voorstelling Kind en Gezin Missie: Kind en Gezin wil, samen met zijn partners, voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is of opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren. Afdeling Preventieve Gezinsondersteuning: dienstverlening op maat van het gezin adhv huisbezoeken, consultaties, spreekuur opvoedingsondersteuning,… Federica Portaluri: Provinciaal Consulent Doelgroepen Stephanie De Maeyer: provinciaal stafmedewerker PGO STEPHANIE

Voorstelling Inloopteam Missie: De Inloopteams streven naar een integrale en laagdrempelige preventieve ondersteuning voor de opvoeding van kansarme gezinnen met kinderen tussen 0 en 6 jaar en zwangere gezinnen. We doen dit a.d.h.v. verschillende werkvormen: Onthaal Ontmoetingsruimte Themagroepen Procesgroepen Taalbubbels Werken rond taal is in elke werkvorm verweven. Mieke Geerts: groepswerker MIEKE

1. Waarom werken rond taal? Missie K&G: Kind en Gezin wil, samen met zijn partners, voor elk kind, waar en hoe het ook geboren is of opgroeit, zo veel mogelijk kansen creëren. Kansen tot ontwikkeling, dus oa taalontwikkeling Taal is meer dan woorden: cultuur, betekenissen,… Taalontwikkeling begint voor de geboorte Taalontwikkeling gaat samen met andere ontwikkelingsdomeinen Filmfragment: Kijk, ik groei FEDERICA Vanuit de missie van K&g willen we zoveel mogelijk kansen creëren dwz kansen tot ontwikkeling en dus ook taalontwikkeling Taal is veel meer dan woorden, het heeft een sterk verband met cultuur, betekenissen, nonverbale,… Taal ontwikkeling begint reeds voor de geboorte: er wordt tegen de baby gepraat nog voor hij geboren is Taalontwikkeling gaat samen met andere ontwikkelingsdomeinen zoals verstandelijke ontw, sociale ontw, emiotonele ontw, ontwikkeling van identiteit

2. Interactief gedeelte Stellingen/casussen

3. Waarom werken rond taalstimulering en meertaligheid? 2 centrale waarden: Kinderrechten en diversiteit Recht van elk kind op ontwikkeling Recht op participatie Recht op ondersteuning Recht op de ontwikkeling van de thuistaal als deel van zijn identiteit “In het Inloopteam merken we dat heel veel ouders de kleuterschool heel belangrijk vinden om Nederlands te leren. Ze zorgen ervoor dat het kind regelmatig naar school gaat zodat het alle kansen krijgt om zich te ontwikkelen. “ STEPHANIE (theorie) MIEKE (voorbeeld)

3.1 Recht van elk kind op ontwikkeling Stimuleren van de taalontwikkeling “In het inloopteam vragen ouders naar kinderopvang. Ze willen dat hun kind dan al wat Nederlands kan voor het naar de school gaat.” Intellectuele en emotionele groei “We proberen ouders integraal te bekijken, voorbij het gebrekkige Nederlands. Bv. Hooggeschoolden niet lager inschatten omdat ze de taal niet machtig zijn…Dat heeft ook effect op hun kinderen...” STEPHANIE en MIEKE

3.2 Recht op participatie Vlot spreken van een taal bevordert de participatie in de maatschappij Een ouder die in het inloopteam zegt: “Ik wil meer kansen geven dan ikzelf heb gekregen…. Ik spreek Nederlands tegen hem zodat hij later goed kan presteren.” Ondersteuning van de taalontwikkeling + leren van het Nederlands stimuleren “We merken dat ouders die plezier hebben in taal (liedjes, versjes) en taal niet enkel functioneel gebruiken, hun kinderen vaak ook heel talig opvoeden.” STEPHANIE en MIEKE Ouders sensibiliseren over het belang van de stimulatie van het NDL is belangrijk. Leren van het NDL kan een grote meerwaarde betekenen op school, verenigingsleven, algemene ontwikkeling,…

3.3 Recht op ondersteuning Non discriminatie als basisprincipe: elk kind is gelijkwaardig Stimulatie van de taalontwikkeling van ALLE kinderen Methodieken en invalshoeken die effectief zijn voor alle ouders en kinderen -> zoektocht! “Vanuit het inloopteam denken we dat zelfvertrouwen een rode draad is om aan taal te werken. We proberen te helpen door bijvoorbeeld angstige ouders te stimuleren om zelf naar een dienst te bellen.” “Ouders met veel zelfvertrouwen gaan vaak sneller vooruit in het oppikken van de Nederlandse taal. Ze durven spreken en leren zo veel bij. Sommige ouders proberen te verbergen dat ze niet goed Nederlands spreken. Ze praten weinig uit schaamte.” STEPHANIE EN MIEKE Het is belangrijk om taalontwikkeling van kinderen al op jonge leeftijd te stimuleren en op te volgen, het bepaalt hun verdere taalontwikkeling en taalkapitaal op volwassen leeftijd. Info gebruik Kind in Beeld, projecten zoals communicatiematrix die lopende zijn,

3.4 Recht op ontwikkeling van thuistaal als deel van zijn identiteit Stimuleren van de ontwikkeling van de thuistaal Leren en beleven van de eigen taal is een basisrecht Goed leren van thuistaal = basis voor het leren van andere talen “Sommige ouders spreken bewust Nederlands met hun kinderen omdat ze niet aan hun thuistaal/afkomst willen gekoppeld worden. Andere ouders voeden hun kinderen heel talig op zonder dat dit een bewuste keuze is, zonder dat ze dit beseffen.” FEDERICA Thuistaal is de taal die gehanteerd wordt in de primaire sociale omgeving van het kind Praktijk: Voor vele anderstalige ouders is het belangrijk dat hun kinderen de thuistaal goed beheersen, ze moeten ook kunnen communiceren met de grootouders, familieleden die in hun land van herkomst wonen,

3.5 Besluit Stimuleren van de algemene taalontwikkeling: ondersteunen van de thuistaal Leren van het Nederlands stimuleren =>Maximale kansen creëren en discriminatie tegengaan In het inloopteam bieden we Taalbubbels aan, een opstap naar reguliere Nederlandse les. Het is een breed project rond taalstimulering met doelstellingen: -Versterken van talig bezig zijn in de thuistaal (kind-ouder interactiemoment). -Nederlandse les met woordenschat i.f.v. het leven van het kind. -Kinderopvang met extra aandacht voor taalstimulering door vrijwilligers. FEDERICA en MIEKE

4. Gehechtheid en taalontwikkeling Stabiele veilige relatie tussen kind en ouders: affectieve band, veilige uitvalsbasis (taal is belangrijk!) Wederzijds stimulerende interactie: wederkerigheid is belangrijk, vormt basis voor elke communicatie. Goede communicatie -> betere gehechtheid -> kind voelt zich beter -> betere interactie Opvoeding is niet gemakkelijk als je je eigen kinderen soms niet kan verstaan. (Hé mama, jij verstaat ons!) . STEPHANIE Gehechtheidstheorie: erkennen en plaats geven van de thuistaal bij jonge kinderen is belangrijk voor het welbevinden en de emotionele band die kinderen hebben met anderen. Het zorgt ervoor dat ze zich veilig en goed voelen. Praktijk: Taal is vanaf de geboorte belangrijk, Communiceren met een kind van enkele weken biedt heel wat voordelen, Uiteraard zal een kind van enkele weken oud niet ‘terug praten’, Hij zal op de stem van de ouder reageren met gezichtsuitdrukkingen, kleine kir geluiden, lachen,,,

5. Thuistaal Meerdere talen binnen het gezin Steeds meer gezinnen waar de thuistaal geen Nederlands is Groot aantal kinderen van andere origine Tijdens de ontmoetingsplaats in het inloopteam wisselen ouders veel informatie uit over ervaringen rond talig en meertalig opvoeden. Er is ook zelfvertrouwen voor nodig om als ouder 1 taal te spreken met je kinderen i.p.v. bv. 2 door elkaar. Je moet consequent zijn en dat vinden ouders zeker niet gemakkelijk. FEDERICA en MIEKE Ze kijken naar elkaar en pikken dingen op (liedjes, versjes, boekjes voorlezen, praten met baby’s, dingen benoemen,… )

6. Taal en kansarmoede Armoede is een risicofactor om een taalachterstand te ontwikkelen Taalachterstand treft niet alleen de doelgroep van de anderstaligen, staat los van een specifieke taal, heeft te maken met onvoldoende taalvaardigheid Taalachterstand heeft niet alleen een link met anderstaligheid maar vooral met de socio economische positie van gezinnen “Ouders met een sterk sociaal netwerk krijgen meer kans om in contact te komen met Nederlands. De kinderen uit gezinnen waar er veel sociale contacten zijn, horen ook meer taal: er wordt meer gebabbeld tussen mensen. Kinderen uit sociaal minder sterke gezinnen horen letterlijk minder taal. “ FEDERICA en MIEKE Armoederisico van kinderen die leven in een gezin met ouders die niet in België geboren zijn is 5 keer groter dan kinderen wiens ouders geboren zijn in België

7. Meertaligheid Belang van thuistaal en stimuleren van omgevingstaal voor ouders en kinderen Successieve meertaligheid Simultane meertaligheid STEPHANIE Successieve meertaligheid: gezinnen waarbij het kind een tweede taal moet leren als het naar school gaat (Berbers als thuistaal, Nederlands op school) Simultane meertaligheid: gezinnen waar moeder en vader een verschillende taal spreken en waarbij één van de ouders ofwel de omgevingstaal spreekt ofwel niet: mama Berbers, papa Nederlands Misvatting: het is vanzelfsprekend dat kinderen die NDL en Frans spreken als tweetalig worden aanzien, terwijl kinderen die Berbers en NDL praten niet als tweetalig worden beschouwd ‘Meertaligheid in de ene taal is een voordeel en een bonus op de arbeidsmarkt, meertaligheid in een andere taal is een obstakel voor integratie’

Bedankt voor de aandacht en medewerking! Contactgegevens: Kind en Gezin: 078/150 100, info@kindengezin.be Inloopteam Zuidrand: Sint-Bernardsesteenweg 342, 2020 Antwerpen. 03/242 25 60

Gebruikte bronnen Visietekst taalstimulering en meertaligheid, Kind en Gezin, 2010 Taalontwikkeling en meertaligheid: syllabus voor regioteamleden, Kind en Gezin, 2006 Website Kind en Gezin, dvd Kijk, Ik groei www.meertaligheid.be Casussen en praktijkvoorbeelden Inloopteam Zuidrand