De patiënt als helpende hand in de strijd tegen infecties

Agenda POWIs & Staphylococus aureus Chloorhexidine & mupirocine Selectief gebruiken of voor alle patienten? Een kosten-baten analyse Hibiscrub - protocol

Postoperatieve wondinfecties? Hoe groot is het gevaar? 1 op 20 operaties leidt tot een postoperatieve wondinfectie Staphylococus aureus is de belangrijkste bacterie

Postoperatieve wondinfecties? Hoe groot is het gevaar? Staphylococus Aureus 1 op 3 is drager

Is S.-aureus gevaarlijk? Bij een gezonde persoon Kan leiden tot een huidinfectie Vrijwel nooit ernstige gevolgen Bij een medische ingreep Operatiewond die geïnfecteerd raakt met S.-aureus kan ernstige gevolgen hebben, vaak afhankelijk van: De aard van de ingreep Algemene conditie van de patiënt Opnameduur Een postoperatieve infectie verlengt de verblijfsduur gemiddeld met 4 dagen

Hoe groot is het gevaar specifiek voor Nederland Bron: mrsa.rivm.nl op 16/10/2014

Maatregelen in de OK ter preventie van infecties 80% van de infecties is van endogene oorsprong De OK is goed georganiseerd om infecties te voorkomen. Maar hoe zit dat met de patiënt?

Wat kunnen we er aan doen? Is er wetenschappelijk bewijs?

Protocol van de studie

Protocol van de studie 2x 5 dagen 1x Follow-up: 6 weken na ontslag

De resultaten S.Aureus infectiegraad: protocol groep: 3,4% (17 van 504 patiënten) placebo groep: 7,7% (32 van 413 patiënten) 60% daling

Werkt gewone zeep ook? Nee, gewone zeep verplaatst de bacteriën maar verwijdert ze niet. Er is soms zelf sprake van een vermeerdering van bacteriën. Hibiscurb – eerste wasbeurt vermindering bacteriële flora met 94% Hibiscrub – tweede wasbeurt verdere vermindering met 77%

Werkt Mupirocine zalf alleen? 2 studies: Perl, et al. Intranasal Mupirocin to Prevent Postoperative Staphylococcus Aureus Infection. New England Journal of Medicine. 2002; Vol 346; pp1871-1877. Kalmmeijer, et al. Surgical Site Infections in Orthopedic Surgery: The Effect of Mupirocin Nasal Ointment in a Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Study. Clinical Infectious Disease. 2002; Vol 35;pp353-358 Uit deze studies blijkt dat men wel de kolonisatie van S.-aureus in de neus kon verminderen maar niet het aantal postoperatieve infecties

Werking van HiBiScrub Chloorhexidine zeep

Werking van HiBiScrub Chloorhexidine zeep Huid Wikipedia: Chloorhexidine hecht zich aan de huid en blijft daar tot 6 uur chemisch actief. De werking is gebaseerd op de vernietiging van het celmembraan van bacteriën.

Werking van Chloorhexidine Larson E. Guideline for use of topical antimicrobial agents. Am J Infect Control. 1988 Dec;16(6):253-66.

Werking van Chloorhexidine 2. Aly R et al. Etude comparative de l’effet antiseptique du gluconate de chorhexidine à 0,5% et de l’alcool isopropylique à 70% sur la flore normale des mains. Applied and environmental microbiology. 1979 : 610-613 3. Larson et al. Alcohol for Surgical Scrubbing , Infection Control and Hosp Epidemiol. 1990 ;Vol11 [3]: 139-143

Economisch argument voor het standaard gebruik van HibiScrub & Mupirocine Van de auteurs van de ‘Bode-studie’: Mupirocine en Chloorhexidine zijn relatief goedkoop Behandeling volgens protocol studie (5 dagen), kost minder dan 20€/patiënt Screening op S.aureus kost 55€/patiënt Om één ziekenhuisinfectie te vermijden, moeten 121 patiënten worden gescreend en 23 patiënten worden behandeld. Kost hiervan: 7.115€ Extra kosten voor de behandeling van één ziekenhuis- infectie = 15.000€

Basisbehandeling: geen test & behandeling Twee scenario’s getest t.o.v. een basisbehandeling (gekeken naar kosten & levenskwaliteit): Basisbehandeling: geen test & behandeling Scenario 1: doel is om patienten te testen op S. Aureus, alleen positief op S. Aureus krijgen behandeling (chloorhexidine & mupirocine) Scenario 2: doel is om patienten te testen op S. Aureus, maar alle patienten (ook ongetest) krijgen de behandeling (chloorhexidine & mupirocine) Resultaten: In zowel scenario 1 & 2 waren er kostenbesparingen en betere gezondheidsresultaten Scenario 2 had de beste resultaten: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3102653/#pone.0014815-College1

Situatie in 6 ziekenhuizen - heupoperaties Bron: https://www.nvz-kwaliteitsvenster.nl/ziekenhuizen

Situatie in 6 ziekenhuizen - heupoperaties Bron: https://www.nvz-kwaliteitsvenster.nl/ziekenhuizen

Situatie in 6 ziekenhuizen - heupoperaties Bron: https://www.nvz-kwaliteitsvenster.nl/ziekenhuizen

Hoe HiBiScrub gebruiken?

Postoperatieve wondinfecties voorkomen De Patiënt t

Mölnlycke Health Care: Infectiepreventie in alle stappen van de zorg Thuis Pre-op In het OK Post-op Thuis

Discussie Waarom niet Hibiscrub & Muporicine overal gebruiken? Knelpunten? Voorbeelden van protocollen in andere ziekenhuizen (Leiderdorp)?

Nederlandse Vereniging voor Heelkunde Chirurgendagen 2013 30-31 mei te Veldhoven   donderdag 30 mei 2013 15:35 - 15:45 Infectie(s) taboe na mammachirurgie Prakken, F.J., Neijenhuis, P.A., Lelieveld-Vroom, G.M.M., Zeillemaker, A.M. Voorzitter(s): Dr. E.C.T.H. Tan & dr. T.M. van Ginhoven

Staphylococcus aureus (SA) veroorzaakt de meeste nosocomiale infecties wereldwijd. Deze bacterie komt bij 20-30% van de menselijke populatie voor op huid en of slijmvliezen, zoals de neusholte. Patiënten bij wie SA in de neus aanwezig is lopen een verhoogd risico op een SA gerelateerde postoperatieve wondinfectie (7,5% tegen 3-5% in de totale ziekenhuispopulatie). In de periode van 1 april 2009 tot 1 juli 2010 werden in ons opleidingsziekenhuis 7 postoperatieve wondinfecties na 246 borstoperaties, allen SA gerelateerd, genoteerd. Preventie door screening en gericht behandelen van patiënten met SA neusdragerschap verminderd mogelijk het aantal infecties postoperatief. Tussen 1 juni 2011 en 31 december 2012 werden 289 patiënten met borstkanker geïncludeerd en electief geopereerd. Een neuskweek gericht op SA werd bij iedere patiënt preoperatief afgenomen na informed consent. Bij een positieve kweekuitslag werd behandeling met Mupirocine (Bactroban®) neuszalf en Chloorhexidine (Hibiscrub®) huiddesinfectie gedurende 5 dagen gestart. Extra kosten werden door zowel de zorgverzekeraar als het ziekenhuis gedragen. Gedurende de studie werd het effect van de SA eradicatie therapie postoperatief poliklinisch beoordeeld na een 2e neuskweek. Bij 42 patiënten werd preoperatief een SA gekweekt (15%). Na gerichte eradicatie therapie ontstond slechts 1 postoperatieve wondinfectie binnen 30 dagen na 289 borstoperaties. Wel betrof het hier dezelfde SA stam als die eerder in de neus van de patiënt was aangetroffen. De kweekuitslag van alle 15 patiënten die een tweede neuskweek postoperatief ondergingen was negatief voor SA. Sinds er bij borstkanker patiënten preoperatief actief gescreend wordt op SA in de neus worden significant minder infecties geconstateerd. Eradicatie therapie gericht op SA verdient aanbeveling en lijkt kosteneffectief.

Zijn er nog vragen?

Wat raden de richtlijnen aan voor uidontsmetting Wat raden de richtlijnen aan voor uidontsmetting? – Centers for Disease Control (VS) “Both chlorhexidine gluconate and iodophors have broad spectra of antimicrobial activity. In some comparisons of the two antiseptics when used pre-operative hand scrubs, chlorhexidine gluconate achieved greater reductions in skin micro-flora than did povidone-iodene and also had a greater residual activity after a single application. Further, chlorhexidine gluconate is not inactivated by blood or serum proteins. Iodophors may be inactivated by blood and serum proteins, but exert a bacteriostatic effect as long as they are present on skin.” Guideline for the prevention of surgical site infection, 1999.Infection control and Hospital Epidemiology. Vol 20, No 4, p. 247 – 278.