Het gebruik van counterfactual history in de geschiedenisles I’m a teacher-trainer at the Groningen University in the Netherlands, educating starting teachers. I have also worked 39 years as teacher in a ‘secondary school’ preparing children for university and instituitions for higher professional training. I haven’t really started a research yet, but I want to explore one of the problems of schoo lhistory in the Netherlands: often not very motivated children (afterall: what is the use of knowing something of the past?) and a very limited historical awareness (What ever that may be!). So I try to examine ways to stimulate motivation and historical awareness by historical reasoning and focus on questions like these: How do we get more students motivated for school history? How do we stimulate historical reasoning? How do we stimulate the pedagogic value of school history? Nascholing historische contexten November 2014

De val van de muur/ wat gebeurde er? 1989, augustus. De grens tussen Oostenrijk en Hongarije wordt geopend. Dit moment kan worden gezien als het begin van het einde van de spanningen tussen Oost en West gedurende de Koude Oorlog. 1989, 9 november, precies om 18.57 uur. In Berlijn vindt een personferentie plaats mbt de versoepeling van de regels om de grens tussen Oost- en West Berlijn te passeren. Hierbij doet Schabowski – woordvoerder van de regering van de DDR – de mededeling dat de grens per direct geopend is. 1989, dezelfde avond, 23.52 uur. Harald Jäger, commandant van de grenspost bij de Bornholmerstrasse, ziet een grote menigte uit Oost Berlijn naderen. Hij zegt: ”Ze bekijken het maar! Ik open de grens. De burgers van de DDR zijn vrij om te gaan." Last year I gave my university students an assignment of designing a counterfactual case. They had to choose a historical incident. Tow of my students choose the fall of the Berlin Wall. They had to write down what really happened in the preamble of the fall of the wall. Next they had to pinpoint three crucial moments in that preamble. After they had done that they had to choose one moment of the three for which they had to design a alternative course of history and analyze the consequences of that alternative course. Two students – they worked toegether - designed te following.

CF- scenario/ Wat had ook kunnen geBeuren Commandant van de grenstroepen Jäger geeft de order om op de menigte te vuren, met vele slachtoffers als gevolg. Het Westen is in shock. Bij monde van president Bush besluit het alle overeenkomsten met de Soviets mbt. de ontwapening te herroepen. De Koude Oorlog bereikt een nieuw ijskoud stadium. Vladimir Kryuchkov, hoofd van de KGB, vervangt Gorbatsjov en neemt het bestuur van de SU stevig ter hand. Bijna dertig jaar na de Cubacrisis heeft de Koude Oorlog opnieuw een absoluut dieptepunt bereikt. " This was good thinking and I thought this was an interesting design. So, what can we do with this type of assignement in the classroom? This presentation is about historical thinking and the use of counterfactuals to stimulate that kind of thinking, the so called counterfactual historical resoning

Geschiedenis op school Het historisch verhaal op school is vaak deterministisch van karakter  ‘outcome knowledge’ (...) “outcome knowledge” affects our understanding of the past by making it difficult for us to recall that we were once unsure about what was going to happen (Lebow, 2007, 158) History education is a seperate department (not a part of - for example - ‘social studies’). Domain A regards the historic skills. Domain B: focussing on ‘residue knowledge’ (Counsell); These are two important domains of the five we have. Textbooks fill in the ‘fingertip knowledge’  deterministic  little hesitation about causes and consequences and about how the world came into being as it now is = ‘outcome knowledge”

Wat weten we over het verleden? Het verleden ‘an sich’ heeft geen betekenis Het verleden krijgt betekenis door ‘onze’ tussenkomst en interpretatie Wij construeren dus het verleden...... Wanneer we onze leerlingen onderwijzen moeten we ons daarvan bewust zijn  historisch redeneren But what do we know of the past? Afterall: history left us little footmarks! We (from 0-100) don’t reconstruct the past  therefore there will always be discussion like Pieter Geyl’s saying: ‘History is a discussion without ending’

Wie es eigentlich gewesen ist??? Het verleden ? = ? Beeld/ Narratief Sporen/ bronnen Onderzoeker/ Historicus

Historisch redeneren Van Boxtel, Van Drie, 2007 Seixas, 2013 Historical significance Evidence Continuity and change Cause and consequence Historical perspectives The ethical dimension Historical reasoning originates from asking historical questions etc. Van Boxtel, Van Drie speak of ‘skills’ Toepassen = practice Seixas speaks of ‘concepts’ So when we are able to teach out students to use these skills and concepts properly, then we learn them to think or reason historically

Historisch redeneren en ‘counterfactuals’ Gebruik van ‘counterfactuals’ doet een beroep op thema’s en vaardigheden als: .... Verandering en continuiteit/ significantie (er verandert veel voor veel mensen, de verandering is blijvend van aard, de gebeurtenis maakt iets onderliggends zichtbaar) .... Oorzaak en gevolg = determinisme <> toeval / onbedoelde gevolgen .... Tijd- en plaatsgebondenheid, inleving .... Historisch contextualiseren .... Filosoferen over het verleden/ geschiedenis; vragen stellen over de pedagogische waarde van ons vak; Van Boxtel & Van Drie, 2007, Seixas, 2013 .... Hogere orde vaardigheden, zoals analyseren, evalueren en creatief denken/ scheppen Marzano 2007, Anderson and Krathwohl, 2001 Bovendien: CHR is FUN en stimuleert de creativiteit van de leerlingen In my view, counterfactual historical reasoning has much to do with historical reasoning. If we enrich historical reasoning by implementing counterfactual cases the effect on students skill to think historically and to get a historical awareness will be great.

Uitgangspunten voor counterfactueel historisch redeneren (CHR) CHR is een gedachtenexperiment mbt tot de vraag wat gebeurd had kunnen zijn als .... (ipv wat we denken dat ‘echt’ is gebeurd) Counterfactuele werelden moeten fysiek mogelijk zijn net zoals historische werelden. CHR kan gebruikt worden om het belang van een specifieke (f)actor in de historische wereld te verifiëren of te testen door die aan te passen of te elimineren. CHR is geen ‘Spielerei’; het is gehouden aan de basale principes van historisch redeneren- en kan adh daarvan beoordeeld/ bekritiseerd worden. We have to discern between counterfactual history and science fiction, such as ‘Back to the Future’.

Uitgangspunten voor het ontwerpen van een counterfactueel scenario/ narratief De geschiedenis mag slechts minimaal herschreven worden De gevolgen van de counterfactuele interventie moeten 1) logisch en beredeneerd zijn, 2) fysiek en historisch mogelijk zijn, 3) differentiëren tussen gevolgen op korte en lange(re) termijn Er mag maar 1 divergentiepunt worden gekozen – zo realistisch en concreet mogelijk You can think of three kinds of counterfactional worlds: a world as result of different/ other decisions/ intentions (intentional acts by humans) a world as the result of different/ other circumstances (natural events); as a result of coincidence (Sladek). Because we ar talking about a thought experiment, we change only one factor. Of course I realize that changing one factor can destroy the whole course of history! Counterfactuals can initiate a detour that ultimatly brings us back to the old historical course (Van der Meer, 230, 231)

Het divergentiepunt Alternative course The course of history The course of history A thought experiment: Everyone of you living at this moment imagines how the world will look like twenty years from now on. Will everyone of us have chosen the same future. Will the expectations you have come true? Do you anyhow know what consequences your next action will have? : In the ‘regular’ studies of the past “we may fail to recognize the uncertainty under which the actors operated in the past and the possibility that they could have made different choices that might have led to different outcomes” (Lebow, 158) This point of divergence is important and finding it requires much knowledge and skill, historical skill. In fact it relates t what Seixas calls ‘significance’ : the event/ action/ development that brings about change (enduring for many people) or is evealing (sheds light on important issues in history). See for example the case of the Fall of the Wall. The point of divergence was well chosen and beautiful in the sense that it was a very precise moment, namely 1989, november the 9th at 11.52 in the evening. It had great, enduring consequences! Alternative course

Twee soorten van CF scenario’s/ scenario 1 Het plausibele, realistische en tijdgebonden scenario (Wat als Franz-Ferdinand niet was overleden bij de moordaanslag?) De plausibiliteit van een CF-scenario hangt af van de context de ‘scriptwriter’ “must place himself in the position of the contemporaries to whom the various possible alternatives were still available, for whom the selection was not closed by the actualization of one of them” (Dolozel, 2004, 117)  historische empathie!! Het wonderbaarlijke CF-scenario (Wat als drie Afrikaanse journalisten door IS waren vermoord ipv twee Amerikanen en een Brit?) “Miracle counterfactuals help us work through moral and scholarly problems” (Lebow, 161) The remark of Dolozel made me aware of the sills a student must have to design an counterfactional historical scenario. He must identify himself with a person at a certain moment in the past, which means that he has to know a lot about the time en the postition of the person

opdracht Bedenk een historisch scenario uit een van de vier historisch contexten en beschrijf dat kort. Bedenk en verantwoord daarin 1 divergentiepunt (concreet, realistisch, ahw tot op het uur van de dag) Schrijf een counterfactueel historisch scenario vanaf het divergentiepunt. Beschrijf gevolgen op de korte termijn en op de lange(re) termijn. Expliciteer op welke historische vaardigheden een beroep wordt gedaan. Presenteer

Larry ferlazzo What Did You Learn About History? I learned that one minor event can change history on a major scale. Every event can have an impact on what is happening right now. The present might have been better if some things happened but our present isn’t as bad as what could have happened. The fact that a tiny change in the past could lead to a dramatic change in the future. I learned that in history even the smallest detail counts, especially when you are researching it, as it can lead to some very unexpected results. I learned a lot from my classmates, including many real events that I hadn’t even known had occurred.

References Van der Meer, Ton, Wat als ... Pim Fortuyn niet was vermoord, Amsterdam, 2011 Boxtel van, C, Driel van, J, Historical Reasoning. Towards a framework for anlyzing students’ reasoning about the past, In: Educational Psychology Review, 2007 Bunzl, Martin, Counterfactual History, A User’s Guide, in: The American Historical review, vol. 109, no. 3, 2004 Holthuis, P, Huijgen, T, Towards bad history? A call for the use of counterfactual historical reasoning in history education, in: Historical Encounters, vol 1, no. 1, 2014 Lebow, Richard Ned, Counterfactual Thought Experiments: a Necessary Teaching Tool, in: The History teacher, vol 40, no. 2 (2007) Robert, Scott, L, Using Counterfactual History to Enhance Students’s Historical understanding, in: The Social Studies, 2011 Seixas, Peter, Morton, Tom, The Big Six Historical Thinking Concepts, Toronto, 2013 Sladek, O, Between History and Fiction: On the Possibilies of Alernative History, in: Écritures de l’histoire, écritures de la fiction, Dossier issu du colloque 16 au 18 mars 2006.

Didactische mogelijkheden Ontwerp en schrijf een counterfactueel scenario/ frame/ narratief (essay/ filmscript etc) Vergelijk een historische wereld met een door de docent zelf bedacht counterfactueel scenario/ frame/ narratief (een nieuws rapportage, een discussie tussen twee leerlingen, een powerpoint presentatie etc) Analyseer een gegeven alternatief scenario/ frame/ narratief op basis van 1) verschillende historische vaardigheden en 2) het probleem van determinisme in de benadering van het verleden (een review in een bedacht of bestaande tijdschrift, via hardop-denken protocol etc)

discussion Zou een dergelijke aanpak de motivatie van leerlingen stimuleren? Stimuleert CHR werkelijk historisch redeneren? Is de veronderstelling dat via deze manier van werken de volgende historische vaardigheden worden gestimuleerd correct? Omgaan met .......... Oorzaak en gevolg Continuiteit en verandering Significantie Redeneren op basis van een historische context Morele vraagstukken