1. eten & drinken tekst & oefeningen

Eten in de middeleeuwen

Eten in de middeleeuwen Waarom verandert Middeleeuwen in middeleeuwen? Alle tijdperken krijgen een kleine letter. Ook middeleeuwen en middeleeuws volgen nu die regel. Vergelijk met prehistorie, bronstijd, ijzertijd, (oude/nieuwe) steentijd, nieuwe tijd, renaissancetijd, barok, nieuwste tijd, interbellum. Al deze woorden hadden in de Woordenlijst van 1995 al een kleine letter. Voor deze hele groep geldt dat ze nu met een kleine letter worden gespeld.

Inversie na tijdsaanduidingen

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4)

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4) ‘Pas in de 19e eeuw’ (r. 10)

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4) ‘Pas in de 19e eeuw’ (r. 10) ‘Tot die tijd’ (r. 11)

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4) ‘Pas in de 19e eeuw’ (r. 10) ‘Tot die tijd’ (r. 11) ‘Ook tegenwoordig’ (r. 18)

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4) ‘Pas in de 19e eeuw’ (r. 10) ‘Tot die tijd’ (r. 11) ‘Ook tegenwoordig’ (r. 18) ‘In onze tijd’ (r. 21)

Inversie na tijdsaanduidingen ‘Uit schilderijen en geschriften uit die tijd’ (r. 3-4) ‘Pas in de 19e eeuw’ (r. 10) ‘Tot die tijd’ (r. 11) ‘Ook tegenwoordig’ (r. 18) ‘In onze tijd’ (r. 21) Ze worden gebruikt om veranderingen in eetgewoonten in de tijd te plaatsen.

Vocabulaire Oefening p. 20 en verder

Vocabulaire demonstreren

Vocabulaire demonstreren is gesteld

Vocabulaire demonstreren is gesteld onderscheidt zich

Vocabulaire demonstreren is gesteld onderscheidt zich komt voor

Vocabulaire demonstreren is gesteld onderscheidt zich komt voor eruitzien

Vocabulaire demonstreren is gesteld onderscheidt zich komt voor eruitzien gebruikelijke

Vocabulaire doordat

Vocabulaire doordat dergelijke

Vocabulaire doordat dergelijke geïntroduceerd

Vocabulaire doordat dergelijke geïntroduceerd manier

Vocabulaire doordat dergelijke geïntroduceerd manier bereiden

Vocabulaire doordat dergelijke geïntroduceerd manier bereiden sloeg … aan

Vocabulaire doordat dergelijke geïntroduceerd manier bereiden sloeg … aan imponeerde

Vocabulaire Pas

Vocabulaire Pas zoals

Vocabulaire Pas zoals overigens

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig gevolg

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig gevolg uiteenlopende

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig gevolg uiteenlopende aantal

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig gevolg uiteenlopende aantal op … maken

Vocabulaire Pas zoals overigens buitenissig gevolg uiteenlopende aantal op … maken tegenwoordig

Discussie

Opdracht tegen volgende week Vocabulaire, p. 27 “Zoek de tegenstellingen bij elkaar en probeer er zinnen mee te maken.”

Opdracht tegen 22/11 Opdracht SCHRIJVEN p. 28 Schrijf een brief aan een Nederlandse/ Belgische vriend(in) – informeel Ca. 150 woorden Over eetgelegenheden in Brno Soorten eetgelegenheden + tips (suggesties) Tsjechische specialiteiten

Van Kooten en De Bie

Twee sketches i.v.m. eten

Van Kooten en De Bie

Van Kooten en De Bie “met vlag en wimpel” met vlag en wimpel slagen = glansrijk [schitterend, glorieus] slagen

Van Kooten en De Bie Kees van Koten (°1941)

Van Kooten en De Bie Kees van Koten (°1941) Wim de Bie (°1939)

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's.

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Medewerking aan Hadimassa (populair satirisch Nederlands televisieprogramma)

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Medewerking aan Hadimassa (populair satirisch Nederlands televisieprogramma) Medewerking aan Het Gat van Nederland (een roemrucht Nederlands televisieprogramma)

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Medewerking aan Hadimassa (populair satirisch Nederlands televisieprogramma) Medewerking aan Het Gat van Nederland (een roemrucht Nederlands televisieprogramma) Het Simplisties Verbond (een min of meer fictieve organisatie, ontsproten aan het brein van het komieke duo Van Kooten en De Bie, die als directeuren van het verbond heer Koot en heer Bie genoemd werden.)

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Medewerking aan Hadimassa (populair satirisch Nederlands televisieprogramma) Medewerking aan Het Gat van Nederland (een roemrucht Nederlands televisieprogramma) Het Simplisties Verbond Koot en Bie

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Medewerking aan Hadimassa (populair satirisch Nederlands televisieprogramma) Medewerking aan Het Gat van Nederland (een roemrucht Nederlands televisieprogramma) Het Simplisties Verbond Koot en Bie Van Kooten en De Bie

Van Kooten en De Bie een (cabaret)duo vooral bekend door hun televisieprogramma's. Een voorbeeld: de legendarische sketch “I Wanna Fuck You” http://nl.youtube.com/watch?v=6umgjdGSd-4

De liefde (van de man) gaat door de maag

De liefde (van de man) gaat door de maag Bijv.: “Liefde gaat door de maag, een waarheid als een koe. Mijn nieuwe vlammen poogde ik vroeger steevast te veroveren met zelfgemaakte gerechten.”

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal Neologismen Bekende uitdrukkingen/woorden een nieuw leven ingeblazen

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken = pessimistische gedachten koesteren over de toekomst

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo = iemand die eerder de mogelijkheden dan de gevaren, eerder de positieve, dan de negatieve kanten in mensen, zaken, of omstandigheden zal zien en benadrukken. (vs. doemdenker)

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo regelneef

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo regelneef = (schertsend) iemand die van alles wil regelen, vooral voor anderen; een bemoeial

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo regelneef jemig de pemig

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal stoned als een garnaal doemdenken positivo regelneef jemig de pemig = uitdrukking als iemand zich verbaast (informeel)

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal vieze man

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal vieze man een typetje een lelijk en onhygiënisch mannetje regenjas + koortslip

Van Kooten en De Bie Invloed op de Nederlandse taal vieze man een typetje een lelijk en onhygiënisch mannetje regenjas + koortslip in veel sketches viel hij mensen lastig met vaak seksueel getinte vragen, waarna hij uiteindelijk de persoon die hij lastig viel uitschold voor 'viespeuk, vieze man'.

Van Kooten en De Bie vieze man pornofilms bekijkt zonder videospeler; Bekende sketches zijn onder andere die waarin hij: pornofilms bekijkt zonder videospeler; het lied “balle in mijn buik” zingt; mensen lastig valt in een park; een bonbonverkoopster een bonbon aftroggelt

Van Kooten en De Bie vieze man Bekende sketches zijn onder andere die waarin hij: een bonbonverkoopster een bonbon aftroggelt aftroggelen = op behendige wijze, door slinkse streken van iemand verkrijgen

De vieze man – Bonbons

http://www.youtube.com/watch?v=nSR3xWMc63U

De inleiding Ondanks de slappe economische situatie neemt de bonbon in Nederland nog voortdurend in luxe toe. De betere bonbon is een populaire delicatesse geworden, die sociologisch gezien niet langer het zoete privilege vormt van een bevoorrechte bovenlaag.

De inleiding Ondanks de slappe economische situatie neemt de bonbon in Nederland nog voortdurend in luxe toe. De betere bonbon is een populaire delicatesse geworden, die sociologisch gezien niet langer het zoete privilege vormt van een bevoorrechte bovenlaag.

Het moet een beetje een ____________ blijven, een bonbon is een __________.

Het moet een beetje een feestje blijven, een bonbon is een feestje Het moet een beetje een feestje blijven, een bonbon is een feestje. [feesje]

Zoveel _____________, zoveel bonbons.

Zoveel smaken, zoveel bonbons.

Uitdrukkingen met “smaak”

Uitdrukkingen met “smaak” Zintuig

Uitdrukkingen met “smaak” Zintuig Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets

Uitdrukkingen met “smaak” Zintuig Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets Persoonlijke voorkeur

Uitdrukkingen met “smaak” Zintuig Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets Persoonlijke voorkeur Gevoel voor schoonheid

Uitdrukkingen met “smaak” Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets Een vieze smaak Een walgelijke smaak

Uitdrukkingen met “smaak” Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets FIGUURLIJK: Een vieze smaak in de mond krijgen van iets

Uitdrukkingen met “smaak” Gewaarwording in de mond, opgewekt door het proeven van iets FIGUURLIJK: Een vieze smaak in de mond krijgen van iets er een onaangenaam gevoel van krijgen, er ongunstig over denken

Uitdrukkingen met “smaak” Een vieze smaak in de mond krijgen van iets er een onaangenaam gevoel van krijgen, er ongunstig over denken Bijvoorbeeld: Eerlijk is eerlijk: Vos hééft van tevoren aangekondigd dat ze niet in de raad wilde. Maar ik krijg er toch een vieze smaak van in mijn mond. Als je geen kandidaat bent, moet je je niet kandideren.

Uitdrukkingen met “smaak” Een vieze smaak in de mond krijgen van iets er een onaangenaam gevoel van krijgen, er ongunstig over denken Bijvoorbeeld:In Nederland zijn er heel veel hulpverleners. Zij zijn hulpverlener geworden omdat het een "gemakkelijke "job is. Veel praten en weinig zeggen, en nog minder voor je doen.. Ja, ik krijg bij het woord Nederland een vieze smaak in mijn mond. Toen ik werkte kon ik van 10.000 gulden per maand iets meer dan de helft inleveren, als er dan wat gebeurt krijg je nog geen 900 gulden.

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur een dure smaak hebben

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur een dure smaak hebben een voorkeur hebben voor dure artikelen en producten

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur over smaak valt niet te twisten

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur over smaak valt niet te twisten smaken verschillen

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur over smaak valt niet te twisten smaken verschillen berustend commentaar als mensen een andere voorkeur hebben

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur in de smaak vallen bij iemand

Uitdrukkingen met “smaak” Persoonlijke voorkeur in de smaak vallen bij iemand (van iets wat wordt aangeboden) zeer door hem gewaardeerd worden

Uitdrukkingen met “smaak” in de smaak vallen bij iemand (van iets wat wordt aangeboden) zeer door hem gewaardeerd worden Bijvoorbeeld: ‘Leeuwarder dj Sam valt in de smaak bij Amerikanen’

Uitdrukkingen met “smaak” in de smaak vallen bij iemand (van iets wat wordt aangeboden) zeer door hem gewaardeerd worden Bijvoorbeeld: ‘De nieuwe balie van het ziekenhuis valt in de smaak. Zowel patiënten als medewerkers reageren enthousiast.’

Uitdrukkingen met “smaak” in de smaak vallen bij iemand (van iets wat wordt aangeboden) zeer door hem gewaardeerd worden Bijvoorbeeld: ‘Veel bijval kreeg een manlijk duo van middelbare leeftijd dat verschillende geluiden nabootste. Maar ook de acrobatische standjes van de lenige dames vielen in de smaak.’

Bonbons

Bonbons in Vlaanderen: pralines

Bonbons

Bonbons Pure chocolade = fondant chocolade (Vlaams) Donkere, zwarte, bittere chocolade

Bonbons

Bonbons Melkchocolade

Bonbons

Bonbons Witte chocolade

Nougat (= noga)

Nougat (= noga)

Pralinévulling (Vlaams)

+

Likeurbonbon +

Toffee

Chocoladetruffel

De groenteman en de Turk

http://www.youtube.com/watch?v=uB0YGiubDFs

Discussie Op het forum bij dit filmpje hebben een paar mensen (van Turkse afkomst) hun ongenoegen geuit. Met opmerkingen als: “fuck you kaaskop alsof je goed kan nederlands [Nederlands kan]” Er zijn dus kennelijk enkele mensen die deze sketch beledigend vinden. Wat vinden jullie van die boze reacties?

Discussie Een Nederlandse forumbezoeker reageert op het filmpje: “Een Turk zou nooit om een “pondje appels” vragen.” Dit is om verschillende redenen een totaal misplaatste opmerking. Wat heeft de forumbezoeker niet begrepen?

Stijlregister

Stijlregister stijlregister = taalvariëteit die betrekking heeft op de gevoelswaarde en de gebruikssfeer van een woord

Stijlregister stijlregister = taalvariëteit die betrekking heeft op de gevoelswaarde en de gebruikssfeer van een woord gebruikssfeer = geheel van omstandigheden die het woordgebruik bepalen of beïnvloeden

Stijlregister stijlregister = taalvariëteit die betrekking heeft op de gevoelswaarde en de gebruikssfeer van een woord gebruikssfeer = geheel van omstandigheden die het woordgebruik bepalen of beïnvloeden gebruikssfeer in dit filmpje?

Stijlregister stijlregister = taalvariëteit die betrekking heeft op de gevoelswaarde en de gebruikssfeer van een woord gebruikssfeer = geheel van omstandigheden die het woordgebruik bepalen of beïnvloeden gebruikssfeer in dit filmpje? Alledaags, vrij informeel gesprek tussen een verkoper en een klant van een groentewinkel

Stijlregister Is het stijlregister van de Turk gepast in deze situatie?

Stijlregister Is het stijlregister van de Turk gepast in deze situatie? Neen, hij hanteert een veel te plechtige, formele stijl. (“boekentaal”) => komisch effect

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan.

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan. => (bijv.) De groenten zijn hier altijd heel vers en van goede kwaliteit.

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan. De toets der kritiek kunnen doorstaan = deugdelijk blijken, van goede kwaliteit blijken

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan. De toets der kritiek kunnen doorstaan = deugdelijk blijken, van goede kwaliteit blijken Qua = wat betreft

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan. De toets der kritiek kunnen doorstaan = deugdelijk blijken, van goede kwaliteit blijken Qua = wat betreft [Doorstaan]

Stijlregister Enkele voorbeelden: U heeft groenten die qua versheid en hygiëne de toets der kritiek kunnen doorstaan. De toets der kritiek kunnen doorstaan = deugdelijk blijken, van goede kwaliteit blijken Qua = wat betreft [Doorstaan] => [doorstaan]

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op. Zij is op de goede weg.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op. Zij is op de goede weg. => Het gaat beter met haar.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op. Zij is op de goede weg. => Het gaat beter met haar. => Het gaat stukken beter met haar.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op. Zij is op de goede weg. Deze uitdrukkingen worden in andere situaties gebruikt, met een enigszins andere betekenis

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op = het gaat (steeds) beter met

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op = het gaat (steeds) beter met 'Het gaat de goede kant op met de biotechnologie. Er komen steeds meer waardevolle producten op de markt

Stijlregister Enkele voorbeelden: Het gaat de goede kant op = het gaat (steeds) beter met 'Het gaat de goede kant op met de biotechnologie. Er komen steeds meer waardevolle producten op de markt Het gaat de goede kant op met het springerige punkpoptrio uit Liverpool.

Stijlregister Enkele voorbeelden: op de goede weg zijn = langzaam maar zeker een gewenst doel bereiken

Stijlregister Enkele voorbeelden: op de goede weg zijn = langzaam maar zeker een gewenst doel bereiken Het kan natuurlijk altijd nog veel beter maar ik vind dat we op de goede weg zijn.

Stijlregister Enkele voorbeelden: op de goede weg zijn = langzaam maar zeker een gewenst doel bereiken Het kan natuurlijk altijd nog veel beter maar ik vind dat we op de goede weg zijn. CA lijkt weer op de goede weg. De juridische problemen die ontstonden na de boekhoudschandalen zijn voorbij.

Stijlregister Enkele voorbeelden: op de goede weg zijn = langzaam maar zeker een gewenst doel bereiken Het kan natuurlijk altijd nog veel beter maar ik vind dat we op de goede weg zijn. CA lijkt weer op de goede weg. De juridische problemen die ontstonden na de boekhoudschandalen zijn voorbij. De gemeente is op de goede weg met het terugdringen van het autoverkeer.

Stijlregister Enkele voorbeelden: En dan een heel scala van pappen voor de morgen, meneer.

Stijlregister Enkele voorbeelden: En dan een heel scala aan pappen voor de morgen, meneer. => (bijv.) en dan ook nog een heleboel soorten pap

Stijlregister Enkele voorbeelden: En dan een heel scala aan pappen voor de morgen, meneer. een scala van mogelijkheden

Stijlregister Enkele voorbeelden: Voor de pappen moet ik mij vervoegen bij de zuivelhandel.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Voor de pappen moet ik mij vervoegen bij de zuivelhandel. => Voor pap moet ik bij de melkboer zijn.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Voor de pappen moet ik mij vervoegen bij de zuivelhandel. (Zich vervoegen bij: zich melden bij = iemand meedelen dat men gearriveerd is)

Stijlregister Enkele voorbeelden: Tot genoegen, mijne heren.

Stijlregister Enkele voorbeelden: Tot genoegen, mijne heren. => Daag!

Stijlregister Enkele voorbeelden: Tot genoegen, mijne heren. Tot genoegen = zeer formele (afscheid)groet

De Hollandse keuken De Turk wil met z’n gezin genieten van een echte maaltijd uit de “specifieke” Hollandse keuken. Welke typisch Nederlandse ingrediënten en gerechten somt hij op?

De Hollandse keuken Boerenkool

De Hollandse keuken Bloemkool

De Hollandse keuken Hutspot [Hutsepot = Vlaams]

De Hollandse keuken Hutspot wortelen (jonge) ui laurier zout, peper, nootmuskaat aardappelen

De Hollandse keuken Opmerking: Stamppot eenpansgerecht met aardappels en groente, die voor het opdienen door elkaar gestampt zijn Bijvoorbeeld: hutspot

De Hollandse keuken Zuurkool [opm: niet zurekool]

De Hollandse keuken Erwtensoep

Verschillende soorten pap De Hollandse keuken Verschillende soorten pap Havermoutpap Griesmeelpap Lammetjespap Karnemelkpap

De Hollandse keuken Rookworst

De groenteman Opm.: groentewinkel, groenteman, etc. Niet: groentenwinkel, groentenman Waarom?

De groenteman Opm.: groentewinkel, groenteman, etc. Niet: groentenwinkel, groentenman Meervoud van groente = Groenten Of: groentes

De groenteman Opm.: groentewinkel, groenteman, etc. Niet: groentenwinkel, groentenman Meervoud van groente = Groenten Of: groentes Opmerking: “groentenist” word niet gezegd in het Standaardnederlands

De groenteman Opm.: groentewinkel, groenteman, etc. Niet: groentenwinkel, groentenman Meervoud van groente = Groenten Of: groentes Opmerking: “groentenist” word niet gezegd in het Standaardnederlands Wel: groenteboer, groenteman, groenteverkoper

De groenteman Bijvoorbeeld: blote apie’s hiero rikketik

De groenteman Bijvoorbeeld: blote apies geschilde aardappelen hiero hier rikketik hart

eten & drinken Opdracht: brief!