Naar een duurzamer wereld? Prof. dr. Jacqueline Cramer, Directeur USI

Grondstoffen/water efficiency Klimaatverandering Biodiversiteit

Andere belangrijke thema’s: Water Lucht Bodem Nieuwe risico’s ( zoals straling)

1. Van fossiele naar duurzame energie-systemen en energiebesparing

2.Van een lineaire naar een circulaire economie Sluit kringlopen (grondstoffen/water) en voorkom lekverliezen (verontreiniging)

Besluitvorming op VN niveau

Kopenhagen: klimaat conferentie 2009

Besluitvorming op EU niveau

Energie-akkoord op nationaal niveau

Duurzaamheid: think global, act local Steden als motor voor de vernieuwing

Steden als motor voor vernieuwing Wereldwijd groeit het aantal mensen dat in steden woont. Vernieuwingen op grondstoffen- en energie gebied komen samen in steden. Steden zijn bij uitstek geschikt om de energie- en grondstoffen transitie uit te voeren samen met burgers en bedrijven. Op stedelijk niveau kunnen systeeminnovaties tot stand gebracht worden.

Duurzaamheid en innovatie

Sprongsgewijze innovaties Duurzame ontwikkeling Stapsgewijze innovaties Tijd

Van stand alone naar systeem innovaties Integrale aanpak op wijk-/gebieds-niveau

1. Van fossiele naar duurzame energie-systemen en energiebesparing Voorbeeld: CS locatie Utrecht

Warmte Koude Opslag Renovatie CS gebied Ondergronds afgestemd op Bovengronds Warmte Koude Opslag

Voorbeeld: Energie nul woningen 111.000 woningen: energieneutraal in 2020 Huurders, woningcorporaties, MKB en vier bouwondernemingen werken samen. Ambitie regio Utrecht: 50.000 in 2020

Nieuwe financiële arrangementen Revolving funds Crowd funding Coöperaties

2. Van een lineaire naar een circulaire economie

Niveaus van circulariteit (8 R’s) Refuse: weigeren/voorkomen gebruik Re-use: product hergebruik (2e hands) Repair: onderhoud en reparatie Refurbish: product opknappen Remanufacture: nieuw product van 2e hands Re-purpose: hergebruik product maar anders Recycle: verwerking en hergebruik materialen Recover: energie terugwinning

Herontwerpen van producten en diensten: Cradle to Cradle Voorbeeld: tapijt

CE boost camp en repairshops

Voorbeeld: Bouw- en sloop Ontwerpen Produceren Bouwen Onderhouden Slopen Voorbeeld: Bouw- en sloop

Kringloopsluiting bouw- en sloopafval Meerwaarde: efficiency verbetering in het sloop- en bouwproces, kosten-besparing, nieuwe banen en milieuwinst Voorwaarde: samenwerking in consortium van bedrijven en toepassing van nieuwe financiële arrangementen

Van grondstoffenrecycling naar kringloopsluiting Verschuiving van een lineaire naar een circulaire economie betekent dat producten ontworpen moeten worden om na gebruik weer grondstof te kunnen worden. Dit vergt samenwerking met partners in de hele keten of zelfs in nieuwe ketens

Rolverdeling tussen partijen Bedrijfsleven: lef tonen, samenwerken in clusters en ketens Overheid: knelpunten wegnemen, duurzaam inkoop-/aanbestedingsbeleid invoeren, innovatie stimuleren en reguleren (via wetgeving, belasting, etc.) Financiële sector/juristen: ondersteuning bieden in het opzetten van nieuwe arrangementen

4. Consumenten/burgers: actieve deelnemers in collectieve aanpak Betrokkenheid in ontwerp/besluitvorming en gedeeld eigenaarschap in b.v. duurzame energie initiatieven: cruciaal

Duurzaamheid: think global, act local