2015 Filantropische Studies Vrije Universiteit Amsterdam Presentatie 4 september 2014 Ministerie van VenJ/BZK Koninkrijk der Nederlanden zaal, Z36-30

De ALS Association in de VS heeft door de Ice Bucket Challenge intussen meer dan $100 miljoen aan donaties ontvangen

Ruimte om te geven De maatschappelijke betekenis van filantropie neemt toe. In de media; in het publieke debat; in het beleid, hier in Den Haag maar ook in Brussel Er komen in Nederland steeds meer lokale fondsen en ook vermogensfondsen treden meer op de voorgrond.

Voor de start van de ‘Ocean Cleanup’ van de 19-jarige TU Delft student Boyan Slat is via crowdfunding intussen $1,7 miljoen ingezameld

De ‘Gouden Eeuw van de Filantropie’ Tegen 2059 zal er via nalatenschappen naar verwachting €86 miljard aan algemeen nut beogende instellingen overgedragen zijn € miljoenen (cumulatief); extrapolatie op basis van cijfers CBS

Wat we graag willen weten Wat geeft Nederland aan welke doelen? Wat is de capaciteit aan vrijwillige inzet in de participatiesamenleving? Hoe reageren Nederlanders op bezuinigingen en de Geefwet? Hoe verandert de multiplier voor cultuur fondsenwerving door culturele instellingen? Waarom geven mensen?

GIN2015 in vogelvlucht Deel A: Bronnen Deel B: Doelen Huishoudens, bedrijven, nalatenschappen, kansspelen, fondsen Deel B: Doelen Kerk, internationale hulp, gezondheid, cultuur, onderwijs en onderzoek, maatschappelijke en sociale doelen, sport en recreatie, milieu, natuur- en dierenbescherming Special: Effecten van de geefwet op geefgedrag en fondsenwerving door culturele instellingen

De waarde van filantropie (in € mln)

Geschiedenis Ontstaan uit behoefte aan inzicht in de sector In 1995 opgezet door Theo Schuyt Eerste editie betaald door de FIN (op instigatie Juliana Welzijnsfonds / Prins Bernard Cultuur fonds), volgende edities door VWS, OCW en andere ministeries als co-financier (LNV) Soms co-financiering van andere partijen: NCDO, Forum Nu: VenJ (coördinatie), OCW (Geefwet)

Werkwijze Ambitie: een zo volledig mogelijke schatting van de omvang en samenstelling van alle filantropie in Nederland Cijfers, trends en achtergronden Voorzichtige schattingen: we gaan zoveel mogelijk uit van registerdata en betrouwbare rapportages, ook al zijn die soms niet volledig dekkend en minder actueel

Uniek onderzoek Het enige onderzoek naar filantropie van deze soort buiten de Verenigde Staten Primaire dataverzameling, i.t.t. Giving USA dat schattingen modelleert We beschrijven in het tweejaarlijkse boek ‘Geven in Nederland’ ook de achtergronden bij de cijfers en trends

De reguliere cyclus November – januari: opzet onderzoek Februari – maart: voorbereiding dataverzameling 1 April: belastingaangifte particulieren / bedrijven Mei – juni: veldwerk primaire dataverzameling Juli – augustus: data opschonen en analyseren September: eerste resultaten gereed December: cijfers CBF nalatenschappen Januari – februari: nadere analyse; teksten Maart: productie boek Laatste donderdag van april: presentatie op de Dag van de Filantropie, 23 april 2015

Kan de cyclus korter? Ja, als we eerder gegevens over inkomsten uit nalatenschappen kunnen verzamelen. En als we de data over huishoudens en bedrijven vóór 1 april verzamelen. Een jaarlijkse rapportage is dan mogelijk maar zal wel minder diepgang krijgen in de analyse van trends en reflectie daarop. De kans op fouten neemt misschien toe.

Maatschappelijke betekenis Basis voor overheidsbeleid, fiscaal t.a.v. ANBI’s; evaluatie beleidseffecten Bijdrage aan de identiteit en zichtbaarheid van de filantropie sector GIN cijfers worden zeer frequent gebruikt door de media Achtergrondinformatie voor ANBI’s, banken, vermogensbeheerders en juristen

Wetenschappelijke output Onderzoek naar geefgedrag en vrijwilligerswerk in congresbijdragen, artikelen in internationale wetenschappelijke tijdschriften Data op verzoek vrij beschikbaar voor wetenschappelijk onderzoek (Open Data), op weg naar volledig open access Onderwijs aan de VU

Innovaties in methodologie Sinds 2001 survey experimenten om de validiteit van de meetinstrumenten in enquetes te optimaliseren Sinds 2001 longitudinale panel studie onder huishoudens, sinds 2011 onder bedrijven Sinds 2009 additionele steekproeven onder minderheden en vermogende Nederlanders Validatie van rapportages met registerdata

Innovaties in 2015 Integratie van gegevens over vermogende Nederlanders in totaalschattingen Meer volledig zicht op vermogensfondsen door samenwerking met Kennisbank Filantropie Meer zicht op nalatenschappen Inzicht in de effecten van de Geefwet op het geefgedrag van particulieren en op de fondsenwerving door culturele instellingen

Effecten Geefwet op geefgedrag Multiplier maakt culturele giften goedkoper, prijseffect zal deze giften (licht) doen toenemen Effect hangt af van kennis onder donateurs en communicatie & fondsenwerving instellingen Mogelijk verdringingseffecten op gebieden waar culturele donateurs ook aan geven Het is bijzonder lastig en strikt genomen onmogelijk deze effecten vast te stellen

Effecten geefwet op instellingen Organisatie-structuur Investering in fondsenwerving Inkomsten fondsenwerving Geefwet Commerciële inkomsten Organisatie-cultuur Ondernemerschap Theoretisch model van organisatiegedrag op basis van literatuur. Meer informatie over het onderzoek op http://fci14.wordpress.com

Partners OC&W: evaluatie Geefwet; special NCDO: participeert in onderzoek onder minderheden NOC-NSF: evaluatie campagne ‘Sport, daar geef je om’ (in onderhandeling) VFI: onderzoek nalatenschappen (in onderhandeling)

Meer partners Elite research stelt database vermogende Nederlanders beschikbaar Kennisbank Filantropie stelt database ANBI’s beschikbaar TNS-NIPO: veldwerk bedrijven en huishoudens Veldkamp: veldwerk minderheden CBS: tabellen verdeling vermogen FIN: enquete vermogensfondsen

René Bekkers Werkgroep Filantropische Studies Vrije Universiteit Amsterdam r.bekkers@vu.nl www.geveninnederland.nl Twitter: @renebekkers