Voorkom KANS !

Inhoud Inleiding Ontstaan KANS 5W-model Instellen beeldschermwerkplek

Inleiding Weten wat KANS is Inzicht krijgen in KANS-klachten bij beeldscherm-werkers en andere beroepsgroepen Risicofactoren KANS (5 W’s) Maatregelen om KANS-risico’s te verkleinen De ergonomisch ingerichte beeldscherm-werkplek

Inleiding Wat is KANS? KANS = Klachten aan arm, nek en schouders Lichamelijk letsel door herhaalde overbelasting Betreft klachten van nek, schouders, armen, polsen en handen Klachten bestaan minstens drie maanden Belangrijke indicatie voor KANS: niet meer herstellen (na het weekend nog steeds die pijn voelen…)

Inleiding Fase indeling: Eerste fase pijn en tinteling tijdens werk, lokale vermoeidheid en kramp klachten kunnen verdwijnen met rust Tweede fase pijn ook na het werk, irritatie, soms krachtsverlies het weekeinde is te kort als rustperiode Derde fase zwelling, drukpijn, doof gevoel klachten verdwijnen heel moeilijk of zelfs niet meer

Situatie in Nederland Arbobalans en Arbomonitor 2006 Klachten bij 26% van de werkende bevolking Ziekteverzuim door KANS: 12% van totale verzuim (2005) In 60% van de bedrijven werkzaamheden met verhoogd risico op KANS (o.a. dienstverlening, landbouw en visserij) Beeldschermwerkers: ≥ 4 uur per dag achter beeldscherm: 42% van de beroepsbevolking ≥ 6 uur (risico!): 21% Werken met computer: 82% van de werknemers (Nederland koploper in Europa)

Ontstaan KANS Twee soorten belasting: Statische belasting Dynamische belasting

Ontstaan KANS Door statische belasting: Langdurig werken in dezelfde houding Bewegingsarmoede waardoor circulatieproblemen (onvoldoende afvoer afvalstoffen uit de spieren, verzuring) Spierspanning Doorbloeding Afvalstoffen Pijn

Ontstaan KANS Door dynamische belasting: Repeterend bewegen Wrijving en irritatie van pezen in peesscheden en botstructuren

5W model Risicofactoren: KANS heeft altijd meer dan één oorzaak Er is ook altijd een lichamelijke component Meerdere maatregelen nodig om KANS effectief te bestrijden 5W Model als overzicht van de risicofactoren

5W model Het 5 Werkfactoren-model: Het schuifjesmodel maakt duidelijk dat een medewerker op elke werkfactor rood, oranje of groen kan scoren. Het illustreert een aspectbenadering waarbij het risico op KANS afhankelijk is van 5 verschillende aspecten. Bij elke medewerker zullen de schuifjes op een andere hoogte staan en zal het risico op KANS met andere factoren samenhangen. Daarnaast maakt het 5W-model c.q. het schuifjesmodel dat preventie van KANS multi-factorieel dient te zijn, er dient daarom een pakket van preventieve maatregelen getroffen te worden.

5W model Stoplichtmodel: Groen: de situatie m.b.t. de werkfactor is in orde en behoeft geen verbeteringen. Oranje: deze werkfactor verbeteren. Aanbevolen wordt om maatregelen te treffen. Rood: deze werkfactor meteen verbeteren. Neem zo spoedig mogelijk maatregelen

Werktaken Aandachtsgebieden: Afwisseling in werk (uitvoerend, ondersteunend,voorbereiden, organisatorisch of controlerend) Afwisseling in moeilijkheidsgraad Mogelijkheden inroepen hulp Uitdagingen Werktempo is opgelegd Eenzijdige handelingen (bv. alleen typen of alleen muizen)

Werktijden Aandachtsgebieden (vervolg): Aantal uren per dag werken met laptop of notebook maximaal 2 uur Aantal uren per dag beeldschermwerk maximaal 6 uur Aantal uren per dag repeterend werk Pauzemogelijkheden voldoende

Werktijden Aandachtsgebieden (vervolg): Voldoende mogelijkheden voor micropauzes (minimaal 20 sec. rust) Mogelijkheid tot aanpassen werktijden (bv. bij privéprobleem) Afwisseling van soorten werk Overwerk

Werkdruk Achtergrond: Werkdruk heeft betrekking op de hoeveelheid werk en de wijze van uitvoering Belangrijk zijn de randvoorwaarden Werkdruk is de oorzaak, werkstress is het gevolg Werkdruk heeft een sterke relatie met welzijn

Werkdruk Evenwicht belasting-belastbaarheid: Belasting Belastbaarheid alles wat je doet op een dag op het werk privé Belastbaarheid wat je aan kunt lichamelijke conditie ‘hoe zit je in je vel’ Herstelbehoefte is essentieel! Toename herstelbehoefte=toename kans op KANS

Kunnen omgaan met stress Werkdruk Persoons- kenmerken Kunnen omgaan met stress Sociale steun Regel- mogelijkheden Werkomgeving + motivatie + werkplezier - klachten, spanningen - belasting, stress

Werkdruk Verschijnselen werkstress: Lichamelijke verschijnselen Hoofdpijn Nek- of rugpijn Zweten Slecht slapen Emotionele verschijnselen Ontevreden Prikkelbaar Onzeker Ongemotiveerd

Werkdruk Verschijnselen werkstress (vervolg): Gedragsmatige verschijnselen Snel geïrriteerd Agressief Meer roken en drinken Cynisme Cognitieve verschijnselen Besluiteloos Piekeren Concentratieproblemen Verstrooid

Werkdruk Aandachtsgebieden: Ontspanmogelijkheden tijdens en na werk Terugkoppeling over kwaliteit werk Inrichting mogelijkheden voor opleiding Mogelijkheid tot overleg tussen werknemers Zelf kunnen indelen eigen werk Pieken in het werkaanbod Afkrijgen van het werk Noodzaak tot hard werken of overwerken

Werkdruk Aandachtsgebieden (vervolg): Krappe deadlines Geen invloed van de werknemers op de planning Hinderlijke werkonderbrekingen

Werkplek Aandachtsgebieden: Reikafstanden niet te groot Ondersteuningsmogelijkheden onderarm en elleboog Voldoende werkoppervlak Instelmogelijkheden werkplek (stoel, tafel, hoogte beeldscherm, etc.) Indeling werkplek optimaal

Werkplek Aandachtsgebieden (vervolg): Benodigde krachtsinspanning niet te groot Extreme houdingen Klimaat werkplek (tocht, koude) Verlichting werkplek (spiegeling, geen zonwering)

Werkwijze Aandachtsgebieden: Voorlichting over gezond werken Ondersteuning armen tijdens werk Ontspannen schouders Afwisseling werk Beweging werknemer (rekken, strekken, sporten) Lange tijd statische houdingen

Werkwijze Typetechniek: Zorg voor rechte polsen

Werkwijze Muistechniek: Houd ook bij muizen uw polsen recht

Beeldscherm- werkplek Onderdelen standaard beeldschermwerkplek: Stoel Tafel Beeldscherm Toetsenbord Muis Voetensteun (evt) Documenthouder (evt) Onderdelen standaard beeldschermwerkplek:

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen stoel: Zithoogte

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen stoel: Rugleuning

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen stoel: Armleuningen

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen tafel: Aansluiting met armleuningen

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen tafel: Voldoende beenruimte (60 cm breed en 80 cm diep bij de voeten)

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen beeldscherm: Afstand (armlengte) en kijkhoogte (niet omhoog kijken)

Beeldscherm- werkplek Opstelling beeldscherm: Plaatsing recht voor je

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen toetsenbord: Dikte en afstand tot tafelrand

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen muis: Direct naast het toetsenbord

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen voetensteun: Maar: beter is tafel op de juiste hoogte (net zo hoog als armsteunen)

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen documenthouder: Tussen beeldscherm en toetsenbord Bovenkant documenthouder onder onderkant beeldscherm

Beeldscherm- werkplek Optimale instelling totale werkplek

Beeldscherm- werkplek Optimale instellingen laptopwerkplek: Gebruik een laptopstandaard

20-24 inch geeft productiviteitverhoging Beeldscherm- werkplek 20-24 inch geeft productiviteitverhoging

Weblinks www.rsi.startpagina.nl www.rsi-vereniging.nl www.rsi.algemeen.nl www.muisarm.nl www.arbobondgenoten.nl/arbothem/lichblst/rsi.htm