Talenten van studenten in de lerarenopleiding Evelien Schyvinck

Inhoud Aanleiding project Inhoud project Twee perspectieven Definitie Waarom talenten? Inhoud project Handleiding voor talentgerichte begeleiding Praktijkvoorbeeld Aanbevelingen

aanleiding project

Twee perspectieven Kennismaking met het thema ‘talenten’: Marcel Van Herpen ‘Wat zou jij doen?’ Lost generation  Twee visies om naar ontwikkeling te kijken

Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Perspectief 1: ‘Wegwerken van tekorten’ Dominant perspectief Negatieve effecten: negatieve invloed op motivatie en vertrouwen slaagkansen minder hoog inschatten  minder investeren in schoolwerk + meer defensieve reacties meer risico op stigmatisering  verwachtingen van docenten lager minder betrokken in campusgemeenschap Afstand tot norm = GAP

Gereali-seerde successen Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Perspectief 1: Perspectief 2: Wegwerken van tekorten ‘Ontwikkelen van sterktes’ Afstand tot norm = GAP Wens om te groeien Gereali-seerde successen

Gereali-seerde successen Twee perspectieven Twee perspectieven om naar ontwikkeling te kijken: Perspectief 1: ‘Wegwerken van tekorten’ Perspectief 2: ‘Ontwikkelen van sterktes’ Afstand tot norm = GAP Wens om te groeien Gereali-seerde successen Niet: of/of Wél: wat plaatsen we als opleiding op de voorgrond en wat op de achtergrond? Zwaktes negeren  zwaktes vanuit een andere invalshoek bekijken

Twee perspectieven Meerwaarde: (internationaal) wetenschappelijk onderzoek: positief effect op: Zelfvertrouwen Zelfeffectiviteit Intrinsieke motivatie Eigenwaardegevoel Uitstelgedrag Welbevinden Academische controle Academische betrokkenheid Academisch succes Verhoogd begrip van anderen Meer respect voor anderen Groei in relatie docent-student

Definitie Talent = talent zoals gedefinieerd in programma’s als: De beste hobbykok van Vlaanderen Idool Belgium’s got talent …  Nee, iedereen heeft talent!

Definitie Verschillende terminologieën: Amerika: talenten – sterke punten Nederland: kernkwaliteiten Vlaanderen: talent in actie = talent + gedrag + context

Definitie Buckingham & Clifton (2010): “Een talent is een natuurlijk en zich herhalend patroon van denken, voelen of zich gedragen dat op een productieve manier kan worden ingezet” Vbn.: aanpassingsvermogen, actiegerichtheid, analytisch, communicatie, empathie,…

Definitie Aandachtspunt: Talenten benoemen voldoende? Nee! Fixed vs Growth mindset (Carole Dweck) Proces: Talenten bevestigen Talenten ontwikkelen Talenten ontdekken

Definitie Talenten ontwikkelen Sterktes ontplooien Zwaktes aanpakken Leren van elkaar Doelstellingen en een actieplan formuleren

Waarom talenten? Tickle (1999): In de politiek en in de onderwijspraktijk is maar weinig aandacht uitgegaan naar het identificeren en het ontwikkelen van persoonlijke kwaliteiten, die de verbinding vormen tussen persoonlijke deugden en het professionele bestaan, oftewel tussen persoon en professie. De Wulf, Van Meeuwen, & Tjepkema (2010): Talent toepassen betekent dat iemand niet alleen competent kan handelen, maar dat die competentie wordt aangedreven door talent dat onder die competentie ligt. Net deze toevoeging maakt het verschil, aangezien iemand dan ook voldoening en energie haalt uit een bepaalde activiteit en dat het aanvoelt alsof het uitvoeren van die activiteit moeiteloos verloopt. Palmer (1998) : “Good teaching cannot be reduced to technique; good teaching comes from the identity and integrity of the teacher” (p. 10).

Waarom talenten? Aanvulling bij een competentiegerichte opleiding:  professionele ontwikkeling niet los te zien van persoonlijke ontwikkeling Competenties Talenten Gekoppeld aan organisatie/werk Aangeleerd Minder duurzaam, moet je goed onderhouden Objectiever, verbonden met norm Noodzakelijk om je prestaties te behalen Komt meer voor, met enige aanleg en inspanning kun je dit leren Ruimer dan organisatie/werk; ook in familiale context, vrije tijd Aangeboren, leren nodig om meer uit je talenten te halen Duurzaam, blijft je bij, leer je niet zomaar af Affectiever, verbonden met motivatie, affectie, passie Noodzakelijk om het verschil te maken Komt minder vaak voor, door natuurlijke aanleg doe je dingen

Waarom talenten? Meerwaarde van aandacht voor talenten/persoonlijke ontwikkeling: (Internationaal) wetenschappelijk onderzoek: positief effect op: Zelfvertrouwen Zelfeffectiviteit Intrinsieke motivatie Eigenwaardegevoel Uitstelgedrag Welbevinden Academische controle Academische betrokkenheid Academisch succes Verhoogd begrip van anderen Meer respect voor anderen Groei in relatie docent-student

Inhoud project

PWO: Optimaliseren van doorstroom in de lerarenopleiding lager onderwijs door een talentgerichte stagebegeleiding VIVES campus Brugge, lerarenopleiding lager onderwijs 1 september 2012 – 31 augustus 2014 Doelstellingen: Ontwikkeling van een handleiding voor talentgerichte begeleiding Opleidingsspecifieke vertaling van de handleiding voor 1BALO uitwerken en uitproberen Docentenvorming opstellen en uitproberen Kwalitatieve en kwantitatieve evaluatie project 1BALO

Handleiding voor talentgerichte begeleiding Deel 1: Theoretische achtergrond definities en benaderingen verhouding met competenties vormingstraject docenten onderzoeksresultaten (+ bevindingen VIVES) … Deel 2: Methodieken/werkvormen om toe te passen in de talentgerichte begeleiding Drie onderdelen: talent ontdekken, bevestigen en ontwikkelen Per onderdeel keuze uit werkvormen in drie categorieën: zelfstandige verwerking, individueel gesprek, groepsgesprek

Handleiding voor talentgerichte begeleiding Voor elke opleiding hanteerbaar Vertaling naar opleidingsspecifieke context: qua inhoud, werkvormen en methodieken Voorbeeld 1BALO

Praktijkvoorbeeld BALO 12 leerbegeleiders in 1BALO Elk is begeleider van 12-tal studenten 1 inleidende sessie en 6 leergesprekken 1 leerbundel: voorbereiding op gesprek door studenten

Praktijkvoorbeeld BALO Leerbundel Inleidende sessie (groep) Leergesprek 1: Intakegesprek Leergesprek 2: Studie en welbevinden Leergesprek 3: Eerste stage-ervaring Leergesprek 4: Terugblik op de examens Leergesprek 5: Tussentijdse evaluatie stage Leergesprek 6: Evaluatie en terugblik

Praktijkvoorbeeld BALO Onderzoeksfase (2013-2014) 6 leergroepen (4 experimentele groep – 2 nieuw stageconcept) docentenvorming nieuwe leerbundel studentenversie: voorbereiding (oefeningen zelfstandige verwerking) docentenversie: individueel/groep (werkvormen individueel of groepsgesprek) keuze van oefeningen/werkvormen naargelang leer- of begeleidingsstijl

Praktijkvoorbeeld BALO

Praktijkvoorbeeld BALO

Praktijkvoorbeeld BALO

Praktijkvoorbeeld BALO Leerbundel Inleidende sessie: groepsgesprek: Wat zijn talenten + eerste stap in ontdekken van talenten Leergesprek 1: Intakegesprek Eerdere ervaringen + talenten benoemen Leergesprek 2: Studie en welbevinden Talenten bevestigen Leergesprek 3: Eerste stage-ervaring Talenten ontplooien: talenten inzetten tijdens de stage + voorbereiding examens

Praktijkvoorbeeld BALO Leergesprek 4: Terugblik op de examens Wat gaat goed/minder goed + wat is de link met mijn talenten? Leergesprek 5: Tussentijdse evaluatie stage Talenten ontplooien: doelen en een actieplan opstellen Leergesprek 6: Evaluatie en terugblik Bespreking leertraject + voorbereiding examens

Praktijkvoorbeeld BALO Kwantitatief onderzoek: Motivatie, zelfvertrouwen, zelfsturing Pre- en posttest Kwalitatief onderzoek: Beleving Focusgroepen studenten en docenten Schriftelijke bevraging mentoren

Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwantitatief onderzoek – LeMo-test In welke mate heeft talentgerichte begeleiding een invloed op de motivatie, zelfeffectiviteit en zelfsturing van studenten? In welke mate heeft talentgerichte begeleiding een invloed op de gemiddelde score van stage?   Moeten studeren Willen studeren Demotivatie Zelf-effectiviteit Zelfsturing Externe sturing Stuurloos leergedrag Gemiddelde score stage Conditie Controle 3.03 2.90 3.87 3.18 3.02 4.18 2.97 12.05 Experimenteel 3.07 3.19 4.07 3.09 4.30 2.91 12.30 Nieuw stageconcept 3.11 3.22 4.00 3.06 4.11 2.78 12.85

Praktijkvoorbeeld BALO Geen significante verschillen Mogelijke oorzaken Grootte van de groepen Inhoudsvaliditeit: LeMo-test gericht op studeren, leergesprekken vooral gericht op stage

Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 1. Structuur leergesprekken Talentontwikkelingsproces komt onvoldoende aan bod Negatieve invloed op beleving studenten! Studenten ervaren talenten ontdekken en bevestigen positief Studenten ervaren talenten ontwikkelen negatief

Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 2. Inhoud leergesprekken Studenten én leerbegeleiders: Positieve beleving keuze individuele of groepssessie afhankelijk van inhoud Positieve beleving groepsgesprek: meerwaarde voor groepssfeer Positieve beleving keuze oefeningen (studenten) – werkvormen (leerbegeleiders)

Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 3. Invloed leergesprekken Zelfvertrouwen: Studenten: positief Leerbegeleiders en mentoren: positief, maar oorzaak? Zelfsturing: Studenten, leerbegeleiders en mentoren: weinig invloed Motivatie Mentoren: positief Leerbegeleiders en studenten: weinig invloed

Praktijkvoorbeeld BALO Resultaten kwalitatief onderzoek 3. Invloed leergesprekken Relatie tussen studenten: Studenten en leerbegeleiders: positief Relatie tussen student en begeleider Studenten: positief Leerbegeleiders: geen invloed Invloed op de leerbegeleider Invloed op rol als begeleider Werklast

Aanbevelingen Meerwaarde: Talenten benoemen en bevestigen van bij de start Keuzemogelijkheden oefeningen voor studenten Keuzemogelijkheden werkvormen voor docenten Groepsgesprek Link met praktijk: concreet maken van talenten (belang talentontwikkelingsproces!) Hoe talenten inzetten tijdens de stage/opleiding? Hoe talent inzetten om zwaktes aan te pakken? Leren van elkaar belang van een docentenvorming

Aanbevelingen Talent Activiteiten 1. Organiseren   Een spel of activiteit helpen op poten zetten. Hoekenwerk Een bosbezoek,… organiseren 2. Fantasievol Naar stage toe een fantasievol verhaal voorlezen of vertellen aan de kinderen. Een didactisch wiskundespel in elkaar steken 3. Inlevings-vermogen Toneel, rollenspel of drama spelen met de kindjes. 4. Trouw Klasgesprek of kringgesprek voeren met de kindjes. 5. Nieuwfreak Een lesje geven en daarbij gebruik maken van het nieuwe elektronische bord.

Handleiding voor talentgerichte begeleiding in het hoger onderwijs. Toekomst Afwerking en publicatie van boek: Talent in elke student. Handleiding voor talentgerichte begeleiding in het hoger onderwijs. Website uitgeverij: concrete voorbeelden, vb. docentenvorming en leerbundels