INLEIDIN Inleiding Inleiding Lunde Letterkunde SPANJE Spanje

Inleiding Inhoud cursus Hoorcollege Tempo: hoog Doelstellingen Deeltentamens

Deeltentamens Op woensdag 6 october Op woensdag 3 november

Hertentamen Na einde van volledige cursus Tussen 4 en 5,5 behaald hebben als gemiddelde van beide deeltentamens

Hoe studeren ? Grote lijnen Begrippen – kennis Inzicht Verbanden leggen Persoonlijk commentaar

Essentie Schrijvers en werken Perioden en stromingen

STUDIEMATERIAAL DEEL 1 Reader: tot 19e eeuw Enkele Middeleeuwse gedichten Fernando de Rojas, Celestina Anoniem, Lazarillo de Tormes Cervantes, Het bedrieglijke huwelijk Fragmenten (op site)

STUDIEMATERIAAL DEEL 2 Boek Maarten Steenmeijer (20e eeuw) Galdós, Mevrouw Bringas Unamuno, Abel Sánchez Delibes, De heilige dwazen Mendoza, Het geheim van de behekste crypte Fragmenten (op site)

DE MIDDELEEUWEN College 1

A. Lyriek Jarchas Cantigas de amigo Villancicos

1. Jarchas pas ontdekt in 1948 ! door Samuel Stern

Geschreven door geletterde Arabische en joodse dichters Inspiratie: Romaanse liedjes uit de volkstraditie

Hoe ziet een jarcha eruit ? Liefdesgedichtjes; 2-4 regels Thema: vrouw spreekt over haar liefde voor man Passionele vrouwen

Belangrijkste kenmerken uitroepen, vragen en herhalingen eenvoudige woorden verkleinwoorden korte verzen

Waarom zo laat ontdekt ? Aan einde moaxaja (lange tekst in Hebreeuws of Arabisch) In het mozárabe

Vindplaats jarchas Andaloësie Aantal bekende jarchas is tamelijk klein Stad komt voor in jarchas

Jarchas Qué faré yo o qué serád de mibi ? ! Habibi, Non te tolgas de mibi ! Wat zal ik doen of wat zal er van mij worden, Vriend, laat me niet alleen !

Garid vos, ay yermanelas, ? cóm’ contener é meu mali ? Sin el habib non vivreyu ed volarei demandari. Zeggen jullie, zusters, hoe zal ik mijn verdriet intomen ? Zonder de geliefde kan ik niet leven en ik zal hem gaan zoeken

? Qué faré, mamma ? Meu-l-habib est’ ad yana. Wat zal ik doen, moeder ? Mijn geliefde staat aan de deur.

2. Cantigas de amigo Galicisch-Portugese lyriek Lied over een vriend 13e – 14e eeuw

Inhoud Klacht vrouw over afwezige vriend Traditionele elementen van het genre

Corpus Grootste bekende corpus van vrouwelijke liefdeslyriek van het oude en middeleeuwse Spanje

Vorm en vindplaats cantigas Complexere structuur dan jarchas Vindplaats: noordwesten van Spanje Geschreven in het Galicisch-Portugees

Twee technieken Parallellisme Leixaprén

Voorbeeld 1a Ondas do mar de Vigo, b se vistes meu amigo ? c e ai Deus, se verrá cedo ! 2a Ondas do mar levado, b se vistes o meu amado ?

3a Se vistes meu amigo ? b o por que eu sospiro ? c e ai Deus, se verrá cedo ! 4a Se vistes o meu amado b o por que ei gran cuidado ?

3. Villancicos Veel gaan over liefde vrouw voor man Maar: ook andere thema’s 15e – 16e eeuw

Geschreven in het Castiliaans Oorsprong: in melodieën gezongen door de ‘villano’

Voorbeelden En Avila, mis ojos, dentro en Avila. En Avila del Río mataron mi amigo,

Criéme en aldea, híceme morena: si en villa me criara, más bonica fuera.

Lyrische poëzie Over gevoelens Mondeling overgebracht, dan pas op schrift  moeilijk ontstaan exact te dateren

Cancioneros verzamelingen van liederen een soort anthologieën  

Jorge Manrique (1440-1479) aristocratisch dichter   aristocratisch dichter Coplas a la muerte de su padre thema: dood sobere taal

B. Verhalende literatuur Epiek Romancero Mester de clerecía Proza van Alfonso X Didactisch proza Juan Ruiz Celestina

Epiek Epiek = heroïsch verhaal in versvorm

Cantar de gesta Weinig bewaard Grote lengte Complexe structuur Verspreid door ‘juglares’

Poema de mío Cid

Bedoeling gedicht stichtend voorbeeld geven aanzetten tot navolging 3.735 verzen; onbekende auteur

Structuur gedicht 2 verhalen vermengen zich: a. morele en politieke schande b. persoonlijke en familiaire diskrediet van de Cid

Enorme hoeveelheid informatie ook fictieve scènes

Romancero = 'romances' gezongen door juglares en door volk vanaf midden of einde 14e eeuw en doorheen heel de 15e eeuw 

Romance kort 8-lettergrepige verzen even regels zelfde assonerend rijm Romance del Conde Arnaldos

Hoe ontstaat romance ? 2 theorieën: < fragmentatie van de grote epische gedichten < uit zichzelf ontstane gedichten

Structuur romance één enkele scène gebruikte tijd = de tegenwoordige. veel dialoogvorm

Mester de clerecía Geschreven door geletterden ‘mester’ = kunst 13e -14e eeuw

bedoeling religieuze cultuur begrijpelijk maken aan een publiek dat geen Latijn kent doel: onderwijzen + overtuigen redelijk autoritaire toon

Cuaderna vía gebruikte vers = cuaderna vía 14 lettergrepen met pauze in het midden   strofe telt 4 verzen met consonant rijm

Gonzalo de Berceo Eerste dichter van wie men de naam kent Beoefende mester de clerecía

Zijn poëzie altijd over religieus thema vooral heiligenlevens bekendste werk: Milagros de Nuestra Señora verheerlijking van zijn klooster

Voorbeeld van zijn tactiek “Quiero fer una prosa / en latín paladino en cual suele el pueblo / fablar con su vecino ca non so tan letrado / por fer otro latino Bien valdrá, como creo / un vaso de buen vino” (Ik wil een dichtwerk maken / in duidelijk Romaans de taal waarin vandaag de dag / ‘t volk met zijn buurman spreekt want ik ben niet geleerd genoeg / om in ‘t Latijn te dichten Maar ik vermoed dat ik hiermee / een goed glas wijn verdien)