Oostenrijk, de ontdekking van het jaar ? 24/05/2013 Wijn uit Oostenrijk Oostenrijk, de ontdekking van het jaar ? 24/05/2013 Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Enkele quotes: Troeven vandaag: “Een intrigerend wijnland” “De Europese revelatie” “Het opwindendste wijnland van Europa” “De nieuwe wijnhype” “Klein en fijn” Troeven vandaag: Veelzijdig wijnland: mousserend, wit, rosé, rood, zoet,… (droge witte, volle rode) Typische druivenrassen: grüner veltliner, zweigelt, blaufränkisch,… Verschillende regio’s: elk met eigen specialiteit, gerelateerd aan bodem en klimaat Geheel eigen smaak: karakter, hoge kwaliteit, zuiverheid Ad Libitum 24/05/2013

Elisabeth Hirschbüchler – 2012/13 Wijn uit Oostenrijk Andere troeven: Jaarlijkse verkiezing wijnkoningin: informeren van consument over de wijn van het land Barbara Resch – 2010/11 Elisabeth Hirschbüchler – 2012/13 Patricia Steiner - 2011/12 Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Enkele cijfers 50000 ha wijnbouw vgl. 2 x Bourgogne (Côte d’Or) / 1/2 van Bordeaux gebied 3 mio hl wijnproductie: 1% van de wereldproductie / 18e plaats 25000 wijnboeren: gem. 1,5 à 2,0 ha wijngaard per boer slechts enkele met meer dan 25 ha 35 druivenrassen WW: grüner veltliner, riesling, sauvignon blanc, chardonnay (morillon of feinburgunder), weisburgunder (pinot blanc), welschriesling, muskateller, neuburger, muskat-ottonel, müller-thürgau, traminer, zierfandler, rotgipfler, bovier, frühroter, roter en brauner veltliner RW: zweigelt, blaufränkisch, sankt laurent, blauer wiltbacher, blauburgunder (pinot noir), cabernet sauvignon, merlot, blauer portugieser 65% witte wijnen 1999: 75% WW 25% export 0.7 mio hl (vgl. FR exporteert 14 mio hl) / 1000 hl BE Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Wijnregio’s Enkel wijnbouw in oostelijk deel van Oostenrijk Dezelfde noorderbreedtegraad als Bourgogne => Gelijkaardig klimaat: warme zomers milde nazomer koele nachten => Verschillen: minder neerslag (400mm/jr) temperatuurverschillen dag/nacht zijn groter WW: frisse, aromatische wijnen hoger gelegen wijngaarden 500-600 m steile helling: zon / afwatering => Regio’s: duidelijk onderscheiden qua klimaat en bodem Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Wijnregio’s Niederösterreich (30000 ha): Atlantische landklimaat: koele nachten Löss: klei-zand, waterhoudend, vruchtbaar N: Witte wijn: grüner veltliner, riesling Z: Rode wijn: st laurent, pinot noir Wien (750 ha): Lokale consumptie: Heurigen Jonge wijn Enige hoofdstad met wijnbouw Burgenland (15000 ha): Landklimaat: warmste gebied Kalkachtige grond, leem, zanderig Rode wijn: zweigelt, blaufränkisch Steiermark (4000 ha): Mediterraan klimaat: meeste neerslag (2x) Stenige en vulkanische bodem, bruine bodem Witte wijn: sauvignon blanc, welschriesling, morillon Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Belangrijke momenten in de geschiedenis 700 a.C.: gistpotten in Burgenland Na Romeinse tijd: uitbouw wijncultuur dankzij de Kerk (cfr. FR, D) lokaal verbruik 1960: sterk groeiende vraag vanuit D naar vooral zoete wijn 1985: wijnschandaal => fraude kunstmatig bijzoeten met diethyleenglycol (= antivries) => zoete wijn aan lage prijs maar slechte kwaliteit (ongezond) wijnhandel zakt in mekaar: faillissementen / geen export wijncultuur gaat verloren en treft ook ‘onschuldigen’ Oostenrijks Wijninstituut (B) sluit 1986: heropbouw dankzij nieuwe wijnwetgeving nieuwe generatie wijnboeren 1990+ trekt zich mee op aan stijgende populariteit van de Nieuwe Wereldwijnen, Internationale appreciatie dankzij interesse voor nieuwe wijnen en nieuwe smaken Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Uiterste strenge wijnwetgeving Kwaliteitssysteem: kwaliteit boven kwantiteit classificatie leunt sterk aan bij Duitse classificatie op basis van suikergehalte (Klosterneuburger MostWaage) Tafelwein, Landwein, Qualitätswein Kabinett, Spätlese, Auslese, Beerenauslese Eiswein, Strohwein DAC Districtus Austriae Controllatus vanaf 2001 Herkenbaarheid van de streek grüner veltliner – Niederösterreich, Weinviertel blaufränkisch (vanaf 2010) controle elke wijn minimaal 2 controles controlenummers op etiket en roodwitte capsules oogst: max. 9000 kg druiven per ha (=6,75 hl/ha) regionaal Wachau Steinfeder / Federspiel / Smaragd Wien Vienna Classic etiket Ried = wijngaard Bergwein = helling min. 25% Reserve: lagering min 12m (rood) / min 4m (wit) Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Wijnboeren Familiebedrijven: wijntraditie & -cultuur Jongere generatie van de oude kleine wijnboeren: in het bijzonder vrouwen Internationale scholing Meer aandacht voor oogst (later => meer concentratie) terroir (bodem zorgt voor eigen touch) vatrijping Ambachtelijke werkwijze: handmatige oogst en biologische verwerking Respect voor correcte oogst- en vinificatiemethoden Passie, emotie en gevoel “Wein ist Leben, mein Leben ist Wein” (Walter Skoff, Steiermark) Zuiverheid en karakter om kwaliteit en faam van Oostenrijkse wijnen terug op peil te brengen Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen witte wijn Grüner Veltliner: de nationale trots kruising van de Traminer en de onbekende St. Georgen druivenstokken. Vooral na 1945 is men veel gaan verbouwen. 50% van wit of 30% van totaal Niederösterreich: Weinviertel, Kamptal, Kremstal,… Bodem: Löss: fijne leem: klei-zand, waterhoudende, voedingsstoffen DAC: identiteit herkomst Algemeen: rijpe en rijke smaak balans tussen fris en zuur pittig en kruidig met peperige afdronk (Pfefferl: pepertje) 2 varianten: reageert sterk op klimaat en terroir 1. lichtere, fruitige variant met aangename zuurgraad, jong drinken 2. krachtige, rijke variant, bewaarwijn Smaken: pepertje nootachtig citrus, groene/rode appel, meloen, ananastoetsen honing minerale ondertoon, voldoende zuren Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Grüner Veltliner uit Wachau: buiten categorie Wachau: Unesco erfgoed: 16km smalle strook langs Donau enige met eigen classificatie Steinfeder < 11.5%  Federspiel  11.5%–12.5% Smaragd >12.5% beste witte wijn uit Oostenrijk bodem met vulkanische afzetting steile hellingen wijngaarden in terrasvorm meeste mineraliteit Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen witte wijn Riesling: de Donau druif 5% van wit Niederösterreich: Weinviertel, Kamptal, Kremstal,… Bodem: löss en rotsachtig Smaken: fruitiger en droger dan Franse of Duitse riesling abrikoos, perzik, appel, limoen, citroen vegetaal: viooltjes, roos, hooi kruidig: munt, muskaat mineraliteit Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen witte wijn Sauvignon Blanc: 4% van wit (2% van totaal) Steiermark Bodem: stenig en vulkanisch Smaken: zeer mineraal: silex (vuursteen) fruitig: groene appel, citrus, pompelmoes, bosbessen vegetale toetsen kruidig hoge zuurtegraad Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen witte wijn Chardonnay: 3 % van wit Steiermark (Morillon), Nordburgenland, Wien Bodem: kalkhoudende lagen onder lichte zanderige bodem Smaken: steenfruit, sinaasappel, volrijpe appel nootachtig, karamel lichte zuren heuriger Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen rode wijn Zweigelt: de nationale identiteit Kruising van st laurent en blaufränkisch (1922 Prof. Zweigelt) 25% van rood of 8% van totaal Burgenland: Neusiedlersee Bodem: zandbodem Smaken: vol en krachtig kersen, rood en zwart fruit lichtkruidig zachte tannines aangename zuurtebalans, mild Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen rode wijn Blaufränkisch (≠ Pinot Noir) 15% van rood of 5% van totaal Burgenland: Mittel Bodem: zware kleibodem Smaken: vol en krachtig fruitig: rijpe kersen, bessen, bramen hoge zuurgraad tabak, zwart thee, cacao stoer, mannelijk (cfr Gevrey-Chambertin) aards karakter (mineralen) matige tannines Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Druivenrassen rode wijn Sankt Laurent => begint te rijpen vanaf 10 augustus op de feestdag de heilige Laurentius 5% van rood Niederösterreich: Thermenregion Bodem: kalkbodem Smaken: zwart bessen, bramen, pruimen, rijpe kers kruidnagel chocolade en koffie geroosterd: caramel, vanille rijpe tannines bijzonder kwaliteit Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Zoete witte wijn Botrytis = grauwe schimmel, die zorgt voor edelrotting. De schimmel vormt zich door voldoende luchtvochtigheid tijdens de warme herfst en tast de rijpe druiven aan. De schil wordt doorlaatbaar. De druiven drogen sneller door verdamping. Suikergehalte, smaak- en aromastoffen stijgen Locatie: rondom het meer Neusiedlersee (zuidelijk deel) – mist en warmte Beerenauslese Seewinkel: 25 KMW: overrijpe en edelrotte druiven (>25gr suiker per 100gr Most) Bouvier, Chardonnay, Muskateller, Welschriesling Ad Libitum 24/05/2013

Wijn uit Oostenrijk Bedankt. Ad Libitum 24/05/2013